Planetimizin enerji balansı Günəşdən daxil olan istiliyin nə qədərinin saxlandığı və nə qədərinin kosmosa geri əks olunduğu ilə müəyyən edilir. 2000-ci illərin ortalarında hər kvadratmetrə düşən 0,6 vatt enerji tarazlığı pozğunluğu, son illərdə 1,3 vatt səviyyəsinə qalxıb. Bu kəskin artım, Yer səthinə yaxın ərazilərdə enerjinin toplanma sürətinin ikiqat artdığını göstərir.
İSTİLİK TARAZLIĞI POZULDU
Yerdə həyatın davamlılığı Günəşdən gələn istiliklə onun kosmosa qaytarılması arasındakı incə enerji tarazlığına əsaslanır. Lakin kömür, neft və qaz kimi qalıq yanacaqların yandırılması nəticəsində atmosferə iki trilyon tondan artıq istixana qazı buraxılıb. Bu qazlar istiliyin kosmosa çıxmasına mane olaraq, daha çox enerjinin planetdə saxlanmasına səbəb olur. Həmin əlavə istiliyin yalnız kiçik bir hissəsi quru sahələrini qızdırır və ya buzlaqların əriməsinə gətirib çıxarır. İstiliyin 90 faizi isə okeanlarda toplanır. Bu vəziyyət, okeanların böyük istilik tutumu səbəbindən enerjinin sürətlə yığılmasına yol açır.
PEYK MƏLUMATLARI HƏQİQƏTİ ÜZƏ ÇIXARDI
Peyk məlumatları və okean temperaturu ölçümləri bu enerji tarazlığı pozğunluğunun sürətlə genişləndiyini təsdiqləyir. Bu artım, mövcud iqlim dəyişikliyi modellərinin proqnozlaşdırdığından xeyli daha sürətlidir – adətən modellər proqnoz edilən artımın yalnız yarısını nəzərdə tuturdu. Alimlər bu sürətli artımın səbəbini hələ tam olaraq izah edə bilməsələr də, buludlardakı dəyişikliklərin mühüm faktor ola biləcəyini ehtimal edirlər. Ağ və əks etdirən buludların sahəsi azalarkən, daha az əks etdirən buludların sahəsi artıb. Bu vəziyyətin qlobal istiləşmənin özü ilə əlaqəli bir geri əlaqə dövrəsi ola biləcəyi ehtimalı üzərində dayanılır.
İQLİM BÖHRANI SÜRƏTLƏNƏ BİLƏR
Bu tarazlığın pozulması ifrat isti hava dalğaları, quraqlıq və şiddətli yağışlar kimi iqlim dəyişikliyi hadisələrinin daha tez-tez və kəskin formada baş verə biləcəyi deməkdir. Həmçinin, dənizlərdə uzunmüddətli temperatur artımlarının yaşanması riskini də yüksəldir. Uzunmüddətli perspektivdə bu tarazlıq pozğunluğu iqlim dəyişikliyinin daha şiddətli şəkildə davam edə biləcəyi ehtimalını gücləndirir. Alimlər bu prosesdə peyklər vasitəsilə iqlim dəyişikliyinin monitorinqinin vacibliyini vurğulayırlar. Lakin peyklər vasitəsilə aparılan müşahidə işlərinin bəzi ölkələrdə maliyyə problemləri səbəbindən təhlükə altına düşə biləcəyi qeyd olunur.