QISA İŞ HƏFTƏSİ TƏCRÜBƏLƏRİ
Daha qısa iş həftəsi ilə bağlı beynəlxalq nümunələr diqqət çəkir. İslandiya, Belçika, İspaniya və Yaponiya kimi ölkələr 4 günlük iş həftəsi modelini sınaqdan keçirmiş və ya tətbiq etmişdir. Bu təcrübələrin nəticələri əsasən müsbət olub: məhsuldarlıq artıb, xəstəlik səbəbi ilə işdən yayınmalar azalıb və iş mühiti yaxşılaşıb.
Polşada 8 saatlıq iş gününün ilk dəfə tətbiq olunduğu dövrdən bəri əmək bazarı böyük dəyişikliklərə məruz qalıb. Texnologiya, avtomatlaşdırma və ictimai transformasiyalar sayəsində işlər indi daha sürətli və səmərəli şəkildə həyata keçirilə bilir. Artıq əsas diqqət ofisdə keçirilən vaxta deyil, görülən işin keyfiyyətinə yönəlib.
KOBİ-LƏRİN NARAHATLIQLARI
İşəgötürənlərin bu tətbiqə reaksiyaları müxtəlifdir. Xüsusilə yaradıcı və texnologiya sektorundakı böyük şirkətlər 4 günlük iş həftəsi ideyasına maraq göstərir və bəziləri çevik iş saatlarını sınaqdan keçirirlər. Lakin kiçik və orta biznes müəssisələri (KOBİ-lər) bu məsələdə daha ehtiyatlıdırlar.
KOBİ-lər 4 günlük iş həftəsinin nağd pul axınını poza biləcəyindən və ya gəlir itkisinə səbəb ola biləcəyindən narahatdırlar. Bu məqamda hökumətin pilot proqram çərçivəsində təqdim edəcəyi maliyyə dəstəyi, şirkətlərin bu modeli ciddi zərər riski olmadan sınaqdan keçirmələri üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Bu modelin tərəfdarları iddia edirlər ki, iş müddətinin azalması məhsuldarlığı mütləq aşağı salmır, əksinə, işləri daha ağıllı şəkildə təşkil edərək daha qısa müddətdə daha yaxşı nəticələr əldə etmək mümkündür. Digər ölkələrdəki nümunələr də məhsuldarlığın artdığını, resurs istifadəsinin azaldığını, səhv nisbətlərinin aşağı düşdüyünü və komanda yaradıcılığının yüksəldiyini göstərir.
Bununla belə, bəzi iqtisadçılar 4 günlük iş həftəsinin şirkətlərin xərclərini artıra və rəqabət qabiliyyətini azalda biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər. Bu səbəbdən Polşadakı pilot proqram proqnozlardan çox, məlumatlara əsaslanan irəliləyişi hədəfləyir.
BƏZİ BƏLƏDİYYƏLƏR VƏ FİRMALAR SİSTEMİ TƏTBİQ ETMƏYƏ BAŞLADI
Ölkədə bəzi bələdiyyələr və şirkətlər artıq bu addımı atmışdır. Herbapol Poznan, Vlotslavek, Ostrjeşov, Şviebodzise və Leşno bələdiyyələri iş saatlarını azaldan qurumlardan yalnız bir neçəsidir. İlk nəticələr ümidvericidir: İşçilər daha motivasiyalı, daha az stresli və iş keyfiyyətləri yüksəkdir.
Bu dəyişiklik yalnız təşkilati deyil, həm də zehni bir transformasiyanı özü ilə gətirir. 4 günlük iş həftəsi modeli, sağlam iş-həyat balansını təmin edərək, tükənmədən peşəkar uğurlara nail olmağın yeni bir yolu kimi qiymətləndirilir. Polşadakı pilot proqram sistematik dəyişiklik üçün gələcəyə atılmış mühüm bir addım ola bilər.