Prezident Əl-Şaraa: Altmış il sonra BMT-də ilk Suriya lideri

Əhməd əl-Şaraanın BMT Baş Assambleyasında Tarixi Ziyarəti

Suriya prezidenti Əhməd əl-Şaraa Nyu-Yorkda keçirilən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) 80-ci BMT Baş Assambleyası iclasına qatılıb. Bu, altmış ilə yaxın müddətdən sonra bir Suriya dövlət başçısının bu illik tədbirdə iştirak etdiyi ilk haldır. Ölkənin sonuncu lideri Nuredin əl-Atasi 1967-ci ildə BMT Baş Assambleyasında çıxış etmişdi. Bu tarixi hadisə əl-Əsəd ailəsinin 1971-ci ildə hakimiyyətə gəlməsindən və idarəçiliyini 2024-cü ilin dekabrında Əhməd əl-Şaraanın Bəşər əl-Əsəd hökumətini devirməsinədək davam etdirməsindən əvvəlki dövrə təsadüf edir. Əhməd əl-Şaraa bazar günü Nyu-Yorka geniş bir Suriya rəsmi nümayəndə heyəti ilə gəlib. Dövlət mediası bu səfəri "əlamətdar" adlandırıb.

Diplomatik Normallaşma Prosesi və ABŞ ilə Münasibətlər

Bu səfərin simvolizmi əl-Şaraanın və onun hökumətinin beynəlxalq səviyyədə normallaşma prosesindəki növbəti əlamətdar mərhələsi olaraq böyük əhəmiyyət kəsb edir. Suriya prezidenti on ildən çox müddət ərzində ölkənin şimalında üsyançı qüvvələrə rəhbərlik etdikdən sonra ildırım sürətli bir hücumla hakimiyyəti ələ keçirmişdi. 2025-ci ilin may ayında Əhməd əl-Şaraa ABŞ prezidenti Donald Tramp ilə Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhdi Məhəmməd bin Salmanın da qatıldığı Körfəz Əməkdaşlıq Şurasının sammitində görüşüb. Bu, 25 il ərzində bir Suriya və ABŞ prezidenti arasında baş tutan ilk belə görüş idi. Həmin görüşdə ABŞ prezidenti Donald Tramp Suriyaya qarşı bütün sanksiyaların ləğv ediləcəyini bəyan edib və daha sonra bu qərarı icra edib. O, həmçinin Vaşinqtonun "Suriya yeni hökuməti ilə münasibətləri normallaşdırmaq imkanlarını araşdırdığını" da vurğulayıb.

Daxili Çətinliklər və Regional Gərginliklər

Əhməd əl-Şaraanın yeni hökuməti daxili çəkişmələrlə, xüsusilə də 2025-ci ilin iyun ayında Suriyanın cənubundakı Süveyda bölgəsində baş verən zorakılıqlarla mübarizə aparır. Həmçinin İsrailin iki ölkə arasında aparılan danışıqlara baxmayaraq, Suriya ərazisinə dəfələrlə hücumları və hərbi müdaxilələri davam edir. Suriya İsraili 1973-cü il müharibəsindən sonra imzalanan 1974-cü il Qoşunların Ayrılması Sazişini pozmaqda günahlandırır. Dəməşq iddia edir ki, İsrail demilitarizasiya olunmuş ərazilərdə kəşfiyyat obyektləri və hərbi postlar quraraq öz "işğalçı və parçalanma planlarını" həyata keçirir.

Sanksiyaların Ləğvi və Gələcək Perspektivlər

CBS kanalının "Face the Nation" proqramına verdiyi müsahibədə Əhməd əl-Şaraa ABŞ prezidenti Donald Trampın "sürətli, cəsarətli və tarixi qərarla sanksiyaları qaldıraraq Suriya üçün böyük bir addım atdığını" bildirib. O, "Suriya təhlükəsiz, sabit və birləşmiş olmalıdır. Bu, təkcə Suriyanın deyil, dünyanın bütün ölkələrinin ən böyük marağındadır," deyərək, ABŞ-da olarkən Tramp ilə daha bir görüşə ümid etdiyini dilə gətirib. "Biz Suriya və ABŞ arasında çoxsaylı məsələləri və qarşılıqlı maraqları müzakirə etməliyik. Münasibətləri yaxşı və birbaşa şəkildə bərpa etməliyik." 2025-ci ilin iyun ayının sonunda ABŞ prezidenti Donald Tramp Suriyaya qarşı qalan sanksiyaların əksəriyyətini "ləğv edən" bir sərəncam imzalayıb. Dəməşq bu qərarı "uzun müddətdir gözlənilən yenidənqurma və inkişaf" fondlarının açarı kimi qarşılayıb. ABŞ-a gəldikdən sonra Əhməd əl-Şaraa Suriya icmasının üzvləri ilə görüşüb. 2025-ci il sentyabrın 19-da Suriya xarici işlər naziri Əsəd əl-Şaibani də Vaşinqtondakı səfirlik binası üzərində ölkənin yeni bayrağını qaldırıb.

24 saat