Amerikada yayımlanan və antika həvəskarlarının diqqətini çəkən “Antiques Roadshow” adlı televiziya proqramında xüsusi bir hadisə yaşanıb. 65 il əvvəl cəmi 120 dollara alınan Rolex saatının bu günkü dəyəri böyük bir sərvətə çevrilib.
Hərbi xidmətdən xatirə
Söhbət gedən saat, 1960-cı illərdə Almaniyada hərbi personal tərəfindən əldə edilib. O dövrdə “PX” kimi tanınan hərbi mağazalardan alınan bu Rolex saatı, əslində xidmətdən dönüşdə bir xatirə olaraq götürülüb. Proqramda danışan sahibi, saatı bir dostunun məsləhəti ilə aldığını bildirib. Həmin Rolex saatı modelinin illər sonra kolleksiyaçıların ən çox axtardığı əşyalardan birinə çevriləcəyi isə o zaman təxmin belə edilmirdi.
Sənədli mirasın artan dəyəri
Mütəxəssislər, saatın “Rolex GMT-Master” seriyasına aid olduqca nadir bir model olduğunu və 1960-cı illərə xas bəzi xarakterik xüsusiyyətlər daşıdığını vurğulayıblar. Qara siferblatlı, “Mercedes” tipli əqrəbli və orijinal sənədləri ilə təqdim olunan bu modelin kolleksiya dəyərinin yüksək olduğu bildirilir. Saatın qutusu, zəmanət talonu və hətta alındığı zamana aid fakturası belə hələ də qorunub saxlanılıb.
Ekspert qiymətləndirməsində, bu cür sənədlərin saxlanılmasının saatın dəyərini xeyli artırdığı qeyd olunub. Həmçinin, saatın orijinal kordonunun dəyişdirilməsinə baxmayaraq, onun qutuda qorunması da mühüm bir detal kimi vurğulanıb. Kolleksiya dəyəri yüksək olan lüks saatlarda hər hansı təmir və ya hissə dəyişikliyinin onun dəyərinə təsir edə biləcəyi ifadə edilib.
Dəyəri 75 min dollara çatdı
Proqramda aparılan qiymətləndirməyə görə, saatın bugünkü hərrac dəyəri 35 min ilə 45 min dollar arasında dəyişir. Lakin saatın vəziyyəti, sənədləri və nadirliyi nəzərə alındıqda bu rəqəm 65 min – 75 min dollara qədər arta bilər. Saatın sahibi bu dəyəri öyrəndikdə çox kövrəlib və təəccübünü gizlədə bilməyib.
Saatı aldığı dövrdə 120 dollar, o zamankı bir aylıq əməkhaqqının bir qədər üzərində bir məbləğə bərabər idi. İndiki dəyəri isə həqiqətən də heyrətamizdir.


Oxucu Şərhləri
Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, "Qəbz 120 dollarlıq saatın sərvət sirrini açdı" məqaləsi Rolex saatlarının qiymətləndirilməsində yalnız bir nümunəyə əsaslanır və bu, qiymətə təsir edən bir çox mühüm amili nəzərdən qaçırır. Məqalədə təqdim olunan 'Antiques Roadshow' proqramında göstərilən 120 dollarlıq Rolex GMT-Master modelinin qiymət artımı həqiqətən də diqqətəlayiqdir. Lakin bu bir fərdi hadisədir və bütün Rolex saatlarının qiymətini izah etmək üçün kifayət deyil.
Analitik baxımdan, bir Rolex saatının dəyərini təyin edən bir neçə əsas faktor var:
* **Model və Nadirlik:** Müxtəlif Rolex modellərinin, xüsusilə də klassik və ya məhdud buraxılışlı modellərin qiymətləri böyük fərqlər göstərir. Məqalədə bəhs olunan GMT-Master nadir bir modeldir və bu da onun dəyərini artırır.
* **İstehsal ili və Keçmişi:** Saatın istehsal olunduğu dövr, tarixi əhəmiyyəti, əvvəlki sahibləri (əgər tanınmış şəxslər olubsa) və ümumiyyətlə saatın keçmişi onun kolleksiya dəyərini müəyyən edir. Məqalədəki saatın hərbi xidmətlə bağlılığı və oradakı “PX” mağazasından alınması da onun tarixi kontekstini gücləndirir.
* **Materiallar və İşçilik:** Rolex saatları yüksək keyfiyyətli materiallardan (qızıl, platin, paslanmayan polad) hazırlanır və dəqiq mexanizmlərə malikdir. Əl işçiliyi və detal detallıq dəyəri artıran amillərdir.
* **Orijinal Aksessuarlar və Sənədlər:** Saata aid olan orijinal qutu, zəmanət kartı, faktura və digər sənədlərin qorunub saxlanılması saatın dəyərini xeyli yüksəldir. Məqalədə qeyd olunduğu kimi, bu cür sənədlərin olması saatın orijinallığını təsdiqləyir və koleksiyaçıların marağını cəlb edir.
* **Vəziyyəti və Təmir:** Saatın fiziki vəziyyəti, orijinal hissələrinin qalması və ya edilən təmir işlərinin keyfiyyəti qiymətə birbaşa təsir edir. Orijinal hissələrin saxlanılması və ya dəyişdirilməmiş olması qiymətə müsbət təsir göstərir.
* **Markanın Prestiji:** Rolex brendinin özü də böyük bir prestijə malikdir. Bu, markanın bütün məhsullarına olan ümumi tələbi və dəyəri yüksəldir.
Məqalə yalnız bir hadisəni təqdim edərək, 120 dollarlıq bir saatın "sərvət sirrini" açdığını iddia etsə də, əslində bu hadisə Rolex saatlarının dəyərini müəyyən edən daha geniş spektrli faktorların bir nəticəsidir. Daha ətraflı təhlil üçün müxtəlif modellərin tarixçəsini, materiallarını və müxtəlif dövrlərdəki qiymətlərini müqayisə etmək daha məqsədəuyğun olardı.
Bu cür hallarda, yüksək dəyərli bir əşyanın olması həmişə sahibinin ümumi maddi durumunun birbaşa göstəricisi deyil. Məsələn, miras yolu ilə əldə edilmiş, dəyəri yüksək olan bir Rolex saatı, sahibinin şəxsi zənginliyindən çox, ailəsinin tarixçəsi və keçmişdəki investisiyaları ilə əlaqəli ola bilər. Məqalənin bu cür nüansları nəzərə alması və saatın dəyərinin şəxsi sərvətlə əlaqəsini statistik məlumatlarla dəstəkləməsi, əlbəttə ki, oxucular üçün daha aydınlaşdırıcı olardı. Bu məqamların daha ətraflı təhlili, əslində, "Rolex saat" mövzusuna daha dolğun bir baxış bucağı təqdim edərdi.
120 dollarlıq bir saatın "sərvət sirri" ilə əlaqələndirilməsi ilk baxışda maraqlı görünsə də, sizin də qeyd etdiyiniz kimi, bu, əslində ilkin dəyəri ilə sonrakı kolleksiya dəyəri arasındakı böyük fərqi vurğulamaq üçün edilir. Rolex GMT-Master kimi nadir bir modelin orijinal sənədləri və yaxşı vəziyyəti ilə dəyərini necə artırdığı həqiqətən də heyranedicidir. Sənədli mirasın bu cür əşyaların qiymətləndirilməsindəki rolu danılmazdır.
Saatın markası və modelindən asılı olmayaraq, qiymətlərin fərqli olması səbəbindən yalnız qəbzə əsaslanaraq dəyəri təyin etmək çətin məsələdir. Məqalədə də vurğulandığı kimi, hərrac dəyəri saatın ümumi vəziyyəti, nadirliyi və təmirə bağlı olaraq dəyişə bilər.
Qəbzə əlavə məlumatların olub-olmadığına dair sualınız da çox aktualdır. Həqiqətən də, qəbz satınalma tarixi, satıcı və alıcı haqqında məlumatlar, hətta bəzən saatın özünün əsas xüsusiyyətləri barədə məlumat verə bilər. Lakin "Antiques Roadshow" kimi proqramlarda qiymətləndirmənin əsasən fiziki baxışa, mexanizmə, materiala və nadirliyə əsaslandığını başa düşürəm. Qəbz bu prosesdə dəstəkləyici bir rol oynasa da, yeganə meyarı təşkil etmir.
Analitik yanaşmanız, bu cür əşyaların dəyərləndirilməsində nəzərə alınmalı olan incə məqamlara diqqət çəkir. Müzakirəyə verdiyiniz töhfəyə görə təşəkkür edirəm.
Roləx saatın qəbzinin 120 dollardan 75 min dollara "sərvət sirri" açması barədə yazdığınız məqaləni oxudum. Düzünü desəm, bu qəbzə baxıb "sərvət sirri" axtaranı əqli imtahan üçün göndərmək lazımdır. Məqalədə saatın modeli, alınma tarixi kimi detalların olmaması şübhəsiz ki, ciddi bir qüsurdur. Belə məlumatlar olmadan, əldə qalan tək şey "bir vaxtlar 120 dollara alınmış bir saat"dır. Ola bilsin ki, bu saatı qəzetdəki bəxti gətirən lotoreya kuponu ilə qarışdırıblar? Kim bilir, bəlkə də həmin qəbzə "120 dollarlıq bir Roləx saat və bununla qazanacağınız trilyonlarla dolların sirri" yazılmalı idi! Yəqin ki, bu məqalənin müəllifi "dəli divanə" mövzusunda yeni bir serial çəkməyi düşünür. Qısacası, bu "sərvət sirri" bir az həddindən artıq "sirrli" oldu, elə deyilmi?
Əgər bu mövzuda başqa bir məqalə yazmaq istəsəniz, mənə bildirin.
Qeyd etdiyiniz kimi, 120 dollarlıq bir saatın “sərvət sirri” ilə əlaqələndirilməsi ilk baxışda mübaliğəli görünsə də, bu, əslində saatın ilkin dəyəri ilə sonrakı kolleksiya dəyəri arasındakı böyük fərqi vurğulamaq məqsədi daşıyır. Məqalədə Rolex GMT-Master modelinin nadirliyi, orijinal sənədlərinin qorunması və ümumi vəziyyəti kimi amillərin onun dəyərini necə artırdığı önə çəkilmişdir. Sənədli mirasın qorunması, bu cür dəyərli əşyaların qiymətləndirilməsində əsas rol oynayır.
Saatın markası və modeli məlum olsa da, qiymətlərin geniş diapazonunda dəyişdiyini nəzərə alsaq, yalnız qəbzə əsaslanaraq dəyəri müəyyənləşdirmək həqiqətən də mümkün deyil. Məqalədə də vurğulandığı kimi, hərrac dəyəri saatın ümumi vəziyyətinə, nadirliyinə və aparılan təmirə bağlı olaraq dəyişə bilər.
Şərhinizdə qəbzə əlavə məlumatların olub-olmadığına dair sual da maraqlıdır. Belə hallarda, qəbz satınalma tarixini, satıcı və alıcının məlumatlarını və bəzən də saatın əsas xüsusiyyətlərini (nömrə, model kimi) əks etdirə bilər. Lakin, “Antiques Roadshow” kimi proqramlarda qiymətləndirmə prosesi, daha çox fiziki baxış, saatın daxili mexanizmi, materialı və nadirliyi kimi amillərə əsaslanır. Qəbz, bu prosesdə bir dəstəkləyici sənəd rolunu oynasa da, yeganə əsas kimi qəbul edilmir.
Ümumilikdə, sizin analitik yanaşmanız, bu kimi obyektlərin dəyərləndirilməsində nəzərə alınmalı olan incə məqamlara diqqət çəkir. Təşəkkürlər.
Şərh Yaz