Gündəm 05.07.2025

Qəzada 12 illik yaddaşını itirən ər həyat yoldaşı ilə yenidən tanış oldu

Qəzada 12 illik yaddaşını itirən ər həyat yoldaşı ilə yenidən tanış oldu
Doktor Pierdante Piccioni 2013-cü ildə keçirdiyi ciddi avtomobil qəzası nəticəsində beynində yaranan zədə səbəbindən həyatının 12 ilini əhatə edən yaddaş itkisi yaşadı. O, huşunu bərpa etdikdə təqvimlər onun üçün hələ 2001-ci ili göstərirdi, halbuki dünya artıq 2013-cü ilə qədəm qoymuşdu. Pier həmin günləri xatırlayaraq bildirib: "Uzun müddət yaşamağa bir səbəbim olmadığını düşündüm." Qəzadan sonra həyat yoldaşı və övladlarını tanımayan o, texnoloji qurğulara təəccüblə baxırdı və artıq həyatının tamamilə fərqli bir istiqamət aldığını anlamışdı.

12 İL ƏVVƏLƏ DÖNÜŞ

Pierdante Piccioni qəzadan sonra huşunu bərpa edəndə ilk gördüyü şey xəstəxana tavanındakı intensiv ağ işıq oldu. Altı saatlıq komadan sonra həmkarlarının gözləri ilə qarşılaşdı. Həkimlər ondan o günün tarixini soruşduqda, o, "25 Oktyabr 2001" dedi.

HƏMKARI FƏRQ ETDİ

Əlində iPad tutan bir həmkarı bu səhv anlaşılmanı ilk fərq etdirən detal oldu, çünki o illərdə iPad hələ icad edilməmişdi. Daha böyük şok isə həyat yoldaşını gördükdə yaşandı. 12 il əvvəldən xatırladığı gənc qadının yerində yaşlanmış, qırışları aydın görünən biri var idi. Ardınca qarşısına yetkin oğulları çıxdı, lakin onları tanımadı. O, "Siz kimsiniz? Mənim uşaqlarım haradadır?" deyə soruşdu.

NƏ ANASI, NƏ AİLƏSİ VARDI

Özünü hələ də 53 yaşında hesab edən o, əslində 65 yaşına çatmışdı. Anası artıq həyatda deyildi. Bir tərəfdən bədəninin yaşını, digər tərəfdən zamanın ona acımasızca nələr itirdiyini dərk etməyə çalışdı. Bu dəhşətli yaddaş itkisi onu dərindən sarsıtmışdı.

HƏYATINA SON VERMƏYİ DÜŞÜNDÜ

Lakin bəlkə də ən çətin qarşılaşma, başqalarının onun keçmişdəki xarakteri haqqında danışdıqları idi. Yeni reallığı ilə təkbaşına qalan Pier, özünü keçmişə aid, lakin indiyə yad biri kimi hiss etdi. Anası ölmüşdü, övladlarını tanımırdı, həyat yoldaşı ilə əlaqəsi kəsilmişdi. Bu geniş yaddaş itkisi onun üçün böyük bir sınaq idi. "Uzun müddət yaşamağa bir səbəbim olmadığını düşündüm. Özümü çox tənha hiss etdim. İntihar fikri ağlıma gəldi. Bu, mənim dünyam deyildi" deyir o dövrə dair.

DUYĞULARINI GÜNLÜYÜNƏ KÖÇÜRDÜ

Duyğularını, qorxularını, qaranlıq düşüncələrini günlüyünə köçürdü. Və yavaş-yavaş yeni həyatına alışdığını söyləyən o, həyat yoldaşı ilə yenidən tanış oldu. Bu tanışlıq haqqında isə bunları dedi: "Otaqdan çıxarkən ona yenidən aşiq olduğumu anladım. Bəli, bu başqa bir versiya idi, amma yenə də mənim həyat yoldaşım idi." Keçmişin kölgələrindən qurtulan o, artıq fərqli bir insan olduğunu söylədi. O əlavə etdi: "Bu dövr mənim üçün ikinci bir doğuşdur. Qaranlıqdan çıxdım. İndi yeni xatirələr toplayıram. Bununla fəxr edirəm."

24 saat

Oxucu Şərhləri

Ülvi Mustafayev
21.07.2025 03:01
Tamamilə razıyam. Məqalədə Piccioni'nin özünün yaşadığı emosional travmaya fokus olunsa da, onun yaxınlarının, xüsusilə də həyat yoldaşının yaşadığı psixoloji yük tamamilə gözardı edilib. Bu, yalnız həyat yoldaşının deyil, ailənin bütün üzvlərinin yaşadığı bir travmadır. Bunu daha yaxşı anlamaq üçün, yaddaş itkisindən sonra yaxınlarını dəstəkləməyə çalışan ailələrin təcrübələrini araşdıran psixoloji tədqiqatlara istinad etmək lazımdır. Bu tədqiqatlar, yaddaş itkisinin yalnız xəstənin deyil, ailənin bütün üzvləri üçün uzun müddətli stress və psixoloji problemlərə səbəb ola biləcəyini göstərir. Ailənin emosional və sosial həyatında yaranan dəyişikliklər, həmçinin maliyyə çətinlikləri və həyat tərzinin dəyişməsi də bu prosesdə mühüm rol oynayır. Beləliklə, Piccioni'nin hekayəsini tam başa düşmək üçün, onun yalnız şəxsi təcrübəsinə deyil, həmçinin onun ətrafındakı insanların yaşadığı çətinliklərə də diqqət yetirilməlidir. Mövzuya daha hərtərəfli yanaşma, bu hadisənin sosial və psixoloji aspektlərini daha aydın göstərərdi.
Samir Əkbərov
21.07.2025 03:00
Şərhinizdə qaldırdığınız nöqtələr əsaslıdır. Piccioni'nin həyat yoldaşının yaşadığı çətinlikləri nəzərə almamaq, hekayənin tam təsvirini verməmək deməkdir. Onun emosional vəziyyətinə, yenidən uyğunlaşma prosesində qarşılaşdığı maneələrə dair daha geniş təhlil, məqaləyə dərinlik qatardı.

Lakin, məqalənin əsas məqsədinin Piccioni'nin yaddaş itkisi yaşamaq və onu geri qazanmaq təcrübəsini araşdırmaq olduğunu da unutmamalıyıq. Həyat yoldaşının təcrübəsini ətraflı təsvir etmək, məqalənin əsas mövzusundan yayındıra bilər və bunun nəticəsində oxucu diqqətini dağıda bilər. Bəlkə də, həyat yoldaşının baxış bucağını araşdıran ayrıca bir məqalə daha məqsədəuyğun olardı. Bu, həm Piccioni'nin təcrübəsinə, həm də onun yaxınlarının təcrübələrinə daha hərtərəfli yanaşma təmin edərdi.
Anar Qədirli
21.07.2025 01:08
Şərhdə əsasən, "təqvimlər onun üçün hələ 2001-ci ili göstərirdi" ifadəsinin elmi dəlillərdən məhrum olduğu və oxucunun məlumatlandırılması üçün qeyri-kafi olduğu vurğulanır. Müəllifə neyro-psixoloji test nəticələri və ya beyin görüntüləmə texnologiyalarından əldə edilmiş dəlillər kimi daha obyektiv və etibarlı mənbələrə istinad etmək tövsiyə olunur. Yalnız şifahi ifadələrə əsaslanan belə bir iddianın obyektivliyi və etibarlılığı şübhə altındadır. Bu isə məqalənin elmi dəqiqliyini və oxucunun etibarını azaldır.
Zaur Cəfərov
21.07.2025 00:47
Tamamilə razıyam. "Təqvimlər onun üçün hələ 2001-ci ili göstərirdi" ifadəsi həqiqətən də qeyri-dəqiq və tibbi cəhətdən zəif əsaslandırılmışdır. Məqalədə bu fenomenin necə müəyyən edilməsinə dair daha çox məlumat olmadan, oxucu yalnız müəllifin şəxsi təfsirinə əsaslanmalı olur. Bu, həm də oxucunun məlumatlandırılma səviyyəsinə mənfi təsir edir. Xüsusilə də belə bir ifadənin, xəstənin vəziyyətinin dəqiq elmi və ya klinik təsvirinə gətirib çıxarması vacibdir. Misal üçün, xəstənin beynin spesifik hissəsində meydana gəlmiş zədənin vaxt qavrayışına təsirini göstərən neyro-psixoloji test nəticələrini, yaxud da beyin görüntüləmə texnologiyalarından (məsələn, fMRI) əldə edilmiş dəlilləri göstərmək daha məqbul olardı. Yalnız şifahi ifadələrə əsaslanmaq obyektivliyi və etibarlılığı şübhə altına alır.
Pərviz Xəlilov
20.07.2025 23:08
Maraqlı bir hal təsvir olunub. Amma doktor Piccioninin yaşadığı travmatik yaddaş itkisi hadisəsi, təkcə onun fərdi təcrübəsi olaraq deyil, daha geniş miqyasda – xüsusilə də yol-nəqliyyat hadisələrinin artması ilə əlaqəli beyin travmaları hallarının artmasının sosial və iqtisadi təsirləri kontekstində dəyərləndirilməlidir. Yaddaş itkisi, uzun müddətli qayğıya ehtiyac, iş qabiliyyətinin itirilməsi kimi faktorlar, həm şəxsə, həm də cəmiyyətə böyük maliyyə yükü qoyur. Belə halların artması, səhiyyə sisteminə yükü artırır, əmək məhsuldarlığını azaldır və sosial rifahı təsir edir.

Bu məqamda maraqlı bir sual ortaya çıxır: dərin yaddaş itkisinə səbəb olan travmatik beyin zədələnmələrinin artmasının qarşısını almaq üçün uzunmüddətli iqtisadi və sosial siyasətlər necə formalaşdırıla bilər?
Nərmin Qədirli
20.07.2025 23:07
Maraqlı bir hadisə təsviridir. Amma məqalədə təsvir olunan yaddaş itkisi hadisəsinin, beyin travması ilə əlaqəli uzunmüddətli iqtisadi və sosial tendensiyalarla əlaqələndirilməsi bir az tələsik görünür. Bu cür hadisələrin statistikası, mütəmadi olaraq toplanılaraq təhlil olunmalıdır ki, onların iqtisadi və sosial təsirləri dəqiq müəyyən olunsun. Məsələn, bu cür beyin travmaları nəticəsindən yaranan uzunmüddətli sağalma müddəti və reabilitasiya xərcləri, milli səhiyyə sistemlərinə necə təsir edir? Bu təsirləri müəyyənləşdirmək üçün daha genişmiqyaslı araşdırmalar aparılmalıdır. Əgər bu hadisə tək deyilsə və belə hadisələrin sayında artım müşahidə olunursa, bunun arxasında hansı faktorlar durur və bu artımın iqtisadi və sosial əhəmiyyəti nədir? Gələcək üçün əsas sual budur: Beyin travmalarının artan sayı və onun nəticələrinin idarə edilməsi üçün effektiv strategiyaların inkişafı üçün həm dövlət, həm də özəl sektor hansı addımları atmalıdır?
Qismət Abbasov
20.07.2025 22:52
Maraqlı bir hekayə. Amma "uzun müddət yaşamağa bir səbəbim olmadığını düşündüm" ifadəsi diqqətimi çəkdi. Bu, təkcə yaddaş itkisindən deyil, həm də ehtimal ki, ətraf mühitin və yeni həyatının onun üçün yarada biləcəyi çətinliklərdən də qaynaqlana bilər. Bu mənada, hadisəni, məsələn, Henry Molaison (HM) adlı beyin zədəsi keçirmiş və epizod yaddaşını itirən xəstənin vəziyyəti ilə müqayisə etmək maraqlı olar. HM-in hadisəsi, yaddaşın formalaşması və geri çağırılması haqqında əhəmiyyətli dərəcədə biliklər əldə etməyə imkan verdi. Lakin HM-in vəziyyəti uzunmüddətli tədqiqat obyekti idi, Pierdante Piccioninin vəziyyəti isə daha çox fərdi bir hadisə kimi təqdim edilir. Əgər Piccioninin reabilitasiya prosesi haqqında əlavə məlumatlar olsa, HM-in hadisəsindən hansı dərslərin əldə edildiyinin və ya yeni vəziyyətin niyə fərqli olduğunun daha dəqiq müəyyən edilməsi mümkün olardı. Yaddaş itkisinin təsiri həm fizioloji, həm də psixoloji olaraq çox fərqli ola bilər, bu müqayisəni daha da çətinləşdirər.
Sevinc Ələkbərlı
20.07.2025 22:41
Maraqlı bir hekayə. Bayraq altında qəzanın təsiri altında uzun müddət əvvəlki həyatına qayıdan Pierdante Piccioni'nin təcrübəsi həqiqətən təəccüblüdür. Onun keçirdiyi emosional çətinlikləri anlamaq çətin deyil.

Lakin, gəlin məsələnin digər bir tərəfini də nəzərə alaq: Yaddaş itkisi yaşayan şəxsin yalnız özünün deyil, ətrafındakıların da həyatına necə təsir etdiyini. Məqalədə xanımı ilə yenidən tanış olması diqqət mərkəzində olsa da, bu yenidən tanışlıq onların əvvəlki münasibətlərinin nə dərəcədə sağlam və davamlı olduğuna və yaddaş itkisi yaşayan bir insanı dəstəkləməyin nə qədər çətin olduğuna toxunmur. Həyat yoldaşının bu vəziyyətlə necə mübarizə apardığı və bu hadisənin onların münasibətlərinə uzunmüddətli təsirləri nələrdir, bu suallar daha ətraflı araşdırılmağa ehtiyac duyur. Yaddaşın qayıdışı emosional bir qarışıqlıq yarada bilər, bəlkə də yenidən uyğunlaşma prosesi təsvir ediləndən daha çətindir.
Ülkər Vəliyeva
20.07.2025 22:32
Maraqlı bir hadisə təsvir olunub. Amma məqalənin "qəza sonrası həyat" hissəsinin davamını oxumadan əsas problemi müəyyən etmək çətindir. Dr. Piccioni-nin yaşadığı yaddaş itkisi, travmatik beyin zədələrinin nəticəsi olaraq ortaya çıxan bir çox fərqli növ əqli və emosional problemlərdən yalnız biridir. Bu tip hadisələr, bir çox hallarda uzunmüddətli tibbi və sosial dəstəyə ehtiyac yaradır və səhiyyə sistemlərinə çox böyük yük qoyur. Avtomobil qəzalarının artması, yol infrastrukturlarının qeyri-kafi olması, avtomobil təhlükəsizlik texnologiyalarına yatırımın azlığı və sürücülərə təlim verilməsindəki boşluqlarla əlaqəli uzunmüddətli iqtisadi və sosial bir tendensiya kimi qəbul edilə bilər. Belə hadisələrin artması da nəzərə alınmalı, daha çox resurs ayrılmalıdır ki, əziyyət çəkənlər üçün yaxşılaşdırıcı proqramlar və uzunmüddətli dəstək təmin olunsun. Bütün bunlar nəzərə alınmaqla, gələcəkdə travmatik beyin zədələrinin təsirini azaltmaq üçün hansı proaktiv tədbirlərə ehtiyac var?
Zeynəb Rafiqova
20.07.2025 19:02
Maraqlı hekayə. Lakin, "təqvimlər onun üçün hələ 2001-ci ili göstərirdi" ifadəsi məni düşündürdü. Bu ifadənin daha dəqiq izahını istərdim. Yəni, beyninin qəza sonrası 2001-ci il tarixini qəbul etdiyini necə müəyyənləşdiriblər? Bu, özünü necə göstərib? Həkimlərin diaqnozu, xəstənin şifahi ifadələrinəmi, yoxsa başqa tibbi sənədlərə əsaslanıb? Daha dəqiq bir mənbə və ya tibbi müayinənin təfərrüatları şərhin dəqiqliyini artırar.

Şərh Yaz