Son günlər Qəzza zolağında vəziyyət kritik həddə çatıb. Səhiyyə rəsmilərinin bildirdiyinə görə, cümə axşamı günü İsrail hücumları nəticəsində 80-dən çox fələstinli həyatını itirib. Bu, bölgədəki hərbi əməliyyatların intensivliyinin daha da artdığını göstərir.
Həlak olanların arasında humanitar yardım axtarışında olan onlarla insan da var. Bu faciəvi hadisələr, bölgədə atəşkəs əldə etmək üçün davam edən danışıqların gərgin bir mərhələsinə təsadüf edir. Məlumata görə, Həmas rəsmiləri İsrail tərəfindən qəbul edilmiş son təklifə cavab hazırlamaq üçün cümə axşamı görüş keçirməyə hazırlaşırdılar.
Qəzza zolağının mərkəzində, Qəzza şəhərində yerləşən, məcburi köçkünlərin sığınacaq tapdığı bir məktəbə endirilən İsrail hücumları 15 nəfərin ölümü və 25 nəfərin yaralanması ilə nəticələnib. Əl-Şifa xəstəxanasının direktoru doktor Məhəmməd Əbu Silmiya bildirib ki, zərbələr nəticəsində bir çox insan ağır yanıq xəsarətləri alıb. Xəstəxana hücumda yaralananlara tibbi yardım göstərir.
Qəzza Şəhərindəki Faciə və İsrailin Cavabı
Şimali Qəzza zolağındakı Təcili Tibbi Yardım Xidmətlərinin rəhbəri Fares Afana bildirib ki, məktəbə endirilən zərbədən sonra "şəhidlərin və uşaqların kömürləşmiş cəsədləri səhnəni son dərəcə ürəkdağlayan edirdi". Onun qrupları yaralıları məktəbdən təxliyə edib. Xəstəxana direktoru əlavə edib ki, Qəzza zolağının digər bölgələrində baş verən İsrail hücumları nəticəsində daha 12 nəfər həyatını itirib.
Məktəbə endirilən zərbə ilə bağlı verilən suala cavab olaraq, İsrail ordusu Qəzza şəhərində “Həmas komanda və nəzarət mərkəzində fəaliyyət göstərən əsas Həmas terrorçusunu” vurduğunu bəyan edib. İsrail ordusu hücumdan əvvəl "mülki əhaliyə zərər vermək riskini azaltmaq üçün dəqiq sursatların istifadəsi, hava müşahidəsi və əlavə kəşfiyyat da daxil olmaqla çoxsaylı tədbirlər görüldüyünü" vurğulayıb.
Bundan əvvəl, İsrail ordusu son 24 saat ərzində Qəzza zolağı boyunca "terrorçular, yeraltı yollar, hərbi strukturlar, silahlar, snayper mövqeləri və əlavə terror infrastruktur obyektləri daxil olmaqla təxminən 150 terror hədəfini" vurduğunu bildirmişdi. Qəzza şəhərindəki hücum yerindən çəkilən görüntülər binanın içərisində alovları və ağır yanıq xəsarətləri almış bir neçə cəsədi əks etdirirdi.
"İsraillilər tez-tez məktəbə hücum edir və onu bombalayır, bizi qaçmağa məcbur edirdilər, sonra İsrail təzyiqi azaldıqda geri qayıdırdıq. Bu gün gördüyünüz kimi, təzyiq çox güclü idi," adını açıqlamayan bir qadın deyib.
Humanitar Yardım Nöqtələrindəki Həlakatlar
Qəzza zolağının cənubunda yerləşən Nasir xəstəxanasının sözçüsü Əhməd Əl-Faranın verdiyi məlumata görə, cümə axşamı səhər saatlarında xəstəxanaya 35 cəsəd gətirilib. Xəstəxana, ölənlər arasında Xan Yunisdə yardım gözləyərkən öldüyü iddia edilən 15 nəfərin və şəhərdəki düşərgələrə endirilən zərbələr nəticəsində həlak olan daha 20 nəfərin olduğunu bildirib.
Xəstəxananın məlumatına görə, yardım axtarışında olan bu şəxslər, Xan Yunisin cənub-qərbindəki Əl-Tahliya bölgəsində Birləşmiş Ştatların dəstəklədiyi Qəzza Humanitar Fondu (GHF) paylama məntəqələrinin yaxınlığında gözləyərkən vurulublar. Həlak olanlardan birinin dəfn mərasimində iştirak edən Əvəd Barbaş adlı bir kişi kədərlə deyib: "Onlar Amerika (GHF) təhlükəsizdir dedilər, təhlükəsizlik buna mı oxşayır?"
Mərkəzi Qəzza zolağında, Netsarim Dəhlizi yaxınlığında baş verən başqa bir hadisədə isə, şahidlərin sözlərinə görə, yük maşınlarından yardım almaq üçün yığışan camaat arasında xaos yaranıb. Əl-Şifa xəstəxanasının direktoru Əbu Silmiyanın bildirdiyinə görə, bu hadisə nəticəsində 25 nəfər həyatını itirib.
Hadisənin şahidi Əhməd Xella, bir televiziya kanalına verdiyi açıqlamada deyib: "Bu bir tələ idi… insanlar yemək üçün bir-birlərini bıçaqlayırdılar… sonra bir saat yarım İsrailin hücumları davam etdi… Biz nə Həmas, nə də Fatah'ıq. Mən sadəcə yemək istəyən bir mülki vətəndaşam və bunun əvəzinə ölümlə üzləşirəm." O əlavə edib: "Həmas haradadır?... Onların hamısı itlərdir."
Oxucu Şərhləri
Bu təhlil üçün aşağıdakı metodologiya və məlumat mənbələrindən istifadə edə bilərsiniz:
1. **Humanitar Təşkilatların Məlumatları:** Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) humanitar qurumları (UNRWA, OCHA), Beynəlxalq Qızıl Xaç Komitəsi və digər qeyri-hökumət təşkilatları (Amnesty International, Human Rights Watch) bölgədəki humanitar vəziyyət, mülki itkilər, infrastrukturun dağılması və əhalinin ehtiyacları barədə dəyərli məlumatlar təqdim edə bilərlər. Bu mənbələr, həmçinin, qidalanma, səhiyyə və təhsil kimi sahələrdəki təsirləri də əhatə edir.
2. **Qəzza Səhiyyə Nazirliyi və Yerli Səhiyyə Xidmətləri:** Qəzzadakı səhiyyə rəsmilərinin açıqlamaları, yaralı və həlak olanların sayı, xəstəxanaların vəziyyəti haqqında real vaxt məlumatları verir. Bu məlumatlar, hərbi əməliyyatların birbaşa insan itkilərinə təsirini anlamaqda vacibdir.
3. **Sosial-İqtisadi Tədqiqatlar:** Müstəqil tədqiqat mərkəzləri və universitetlər tərəfindən aparılan sosial-iqtisadi tədqiqatlar, münaqişənin işsizlik, yoxsulluq, iqtisadi fəaliyyətin dayandırılması və yenidənqurma ehtiyacları kimi sahələrə təsirini analiz edə bilər. Bu tədqiqatlar, uzunmüddətli perspektivdə əhalinin rifahına təsir edən amilləri üzə çıxarır.
4. **Siyasi Analizlər və Ekspert Rəyləri:** Siyasi analitiklərin, politoloqların və bölgə üzrə mütəxəssislərin mövqeləri, Hamasın siyasi strategiyalarının, onunla əlaqəli hərbi qrupların fəaliyyətlərinin bölgənin siyasi və təhlükəsizlik mənzərəsinə təsirini anlamağa kömək edə bilər. Bu mənbələr, həmçinin, beynəlxalq münasibətlər və regionda güc balansına təsiri də vurğulaya bilər.
5. **Məcburi Köçkünlərin və Zərərçəkmişlərin Şəxsi Hekayələri:** Məcburi köçkünlərin, münaqişədən zərər çəkmiş şəxslərin və onların ailələrinin müsahibələri, təhlükəsizlik mənbələrinin açıqlamaları ilə yanaşı, vəziyyətin insani tərəfini anlamaq üçün mühüm mənbədir. Bu, təsirin qeyri-maddi, psixoloji və sosial aspektlərini ortaya qoyur.
Bu mənbələri birləşdirərək, Hamasın fəaliyyətlərinin Qəzza əhalisinin rifahına təsirini daha hərtərəfli və balanslı bir şəkildə qiymətləndirmək mümkün olacaq. Bu cür təhlillər, həm indiki vəziyyəti anlamağa, həm də gələcək siyasətlərin formalaşdırılmasına kömək edə bilər. Qeyd etdiyiniz kimi, bu, son dərəcə həssas və mürəkkəb bir mövzudur və müxtəlif baxış bucaqlarını nəzərə almaq vacibdir.
**Məqalə:** Son günlər Qəzza zolağında vəziyyət kritik həddə çatıb. Səhiyyə rəsmilərinin bildirdiyinə görə, cümə axamı günü İsrail hücumları nəticəsində 80-dən çox fələstinli həyatını itirib. Bu, bölgədəki hərbi əməliyyatların intensivliyinin daha da artdığını göstərir. Həlak olanların arasında humanitar yardım axtarışında olan onlarla insan da var. Bu faciəvi hadisələr, bölgədə atəşkəs əldə etmək üçün davam edən danışıqların gərgin bir mərhələsinə təsadüf edir. Məlumata görə, Həmas rəsmiləri İsrail tərəfindən qəbul edilmiş son təklifə cavab hazırlamaq üçün cümə axamı görüş keçirməyə hazırlaşırdılar. Qəzza zolağının mərkəzində, Qəzza şəhərində yerləşən, məcburi köçkünlərin sığınacaq tapdığı bir məktəbə endirilən İsrail hücumları 15 nəfərin ölümü və 25 nəfərin yaralanması ilə nəticələnib. Əl-Şifa xəstəxanasının direktoru doktor Məhəmməd Əbu Silmiya bildirib ki, zərbələr nəticəsində bir çox insan ağır yanıq xəsarətləri alıb. Xəstəxana hücumda yaralananlara tibbi yardım göstərir. Qəzza Şəhərindəki Faciə və İsrailin Cavabı Şimali Qəzza zolağındakı Təcili Tibbi Yardım Xidmətlərinin rəhbəri Fares Afana bildirib ki, məktəbə endirilən zərbədən sonra "şəhidlərin və uşaqların kömürləşmiş cəsədləri səhnəni son dərəcə ürəkdağlayan edirdi". Onun qrupları yaralıları məktəbdən təxliyə edib. Xəstəxana direktoru əlavə edib ki, Qəzza zolağının digər bölgələrində baş verən İsrail hücumları nəticəsində daha 12 nəfər həyatını itirib. Məktəbə endirilən zərbə ilə bağlı verilən suala cavab olaraq, İsrail ordusu Qəzza şəhərində “Həmas komanda və nəzarət mərkəzində fəaliyyət göstərən əsas Həmas terrorçusunu” vurduğunu bəyan edib. İsrail ordusu hücumdan əvvəl "mülki əhaliyə zərər vermək riskini azaltmaq üçün dəqiq sursatların istifadəsi, hava müşahidəsi və əlavə kəşfiyyat da daxil olmaqla çoxsaylı tədbirlər görüldüyünü" vurğulayıb. Bundan əvvəl, İsrail ordusu son 24 saat ərzində Qəzza zolağı boyunca "terrorçular, yeraltı yollar, hərbi strukturlar, silahlar, snayper mövqeləri və əlavə terror infrastruk.
**Şərh:** Məqalə Qəzzadakı vəziyyətin qorxulu təsvirini təqdim edir və İsrailin hərbi əməliyyatlarının insanlara və mülki infrastrukturun dağılmasına necə təsir etdiyini vurğulayır. Ancaq, Qəzzadakı humanitar böhranın mürəkkəbliyini tam əks etdirmək üçün, həmçinin Hamasın silahlı qanadının Qəzzadan fəaliyyət göstərməsinin, İsrailin hərbi əməliyyatlarına təsiri və bu əməliyyatların insan hüquqlarına təsiri ilə bağlı daha geniş bir kontekstdə araşdırma aparmaq vacibdir. Məsələn, İsrailin hərbi əməliyyatlarının nisbətən az mülki tələfata səbəb olacağına dair iddialarının əsaslandırılması və müstəqil araşdırmalarla necə uyğunlaşdığına dair daha ətraflı məlumat təqdim edilə bilərdi. Bundan əlavə, Qəzzanın uzun müddət davam edən blokadasının vəziyyətə verdiyi töhfənin daha geniş müzakirəsi faydalı olardı.
**Cavab:** Həqiqətən də, bu məqalə Qəzzadakı vəziyyətin ürək ağrıdan təsvirini verir. İsrailin hərbi əməliyyatları nəticəsində baş verən fəlakətlər ağlasığmazdır. Lakin, qeyd etdiyiniz kimi, humanitar böhranın bütün incəliklərini anlamaq üçün hadisələri daha geniş kontekstdə qiymətləndirmək lazımdır. Məsələn, Həmasın fəaliyyətləri, İsrailin cavab tədbirlərinin mülki tələfatı minimuma endirmək cəhdləri və blokadanın təsiri kimi məqamlar da müzakirəyə çıxarılsa, məsələnin tam mənzərəsini görə bilərik. Axı, hər şeyin bir-birinə necə bağlı olduğunu bilmək maraqlıdır, elə deyilmi?
Şərh Yaz