İsrail-Həmas Gərginliyi və Qətərin Cəza Tələbi
İsrail-Həmas gərginliyi fonunda, İsrailin Qətərdə Həmas hədəflərinə qarşı həyata keçirdiyi hücumun yaratdığı rezonans və gərginlik davam edir. Qətərin mövqeyi isə beynəlxalq ictimaiyyətdən "ikiüzlü yanaşmalara son qoymağı" və İsrailin cəzalandırılmasını tələb etməkdir. Gərginlik səbəbindən İsrailə səfər edən ABŞ Dövlət Katibi Marko Rubio isə sözügedən hücumun İsraillə münasibətlərin təbiətini dəyişdirməyəcəyini müdafiə edib.
Qətər Baş nazirindən Sərt Bəyanatlar
Doha şəhərində İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) və Ərəb Birliyinin Fövqəladə Zirvəsinin hazırlıq iclasında çıxış edən Qətərin Baş naziri və Xarici İşlər Naziri Şeyx Məhəmməd bin Əbdürrəhman Əl Sani mühüm açıqlamalar verib. AFP agentliyinin məlumatına görə, Əl Sani deyib: “Beynəlxalq ictimaiyyətin ikili standartlara son qoymasının və İsraili törətdiyi bütün cinayətlərə görə cəzalandırmasının vaxtı çatıb. İsrail qardaş Fələstin xalqına qarşı yürütdüyü və onları öz torpaqlarından didərgin salmağı hədəfləyən məhv etmə müharibəsinin uğursuz olacağını anlamalıdır.”
Əl Sani İsrailin hücumunu “beynəlxalq hüququ, insani dəyərləri və diplomatik normaları tapdalayan, dövlət terroru xarakterli bir əməl” adlandırıb və bu hücumun Qəzza zolağı ilə bağlı danışıqlar zamanı baş verdiyini xatırladıb. Qətər Baş naziri bildirib ki, bu hadisə İsrailin sülh cəhdlərini əngəlləmək niyyətini açıq şəkildə nümayiş etdirir.
ABŞ-İsrail Münasibətlərinin Güclü Bağları
İsrail-Həmas gərginliyi davam edərkən, İsrailin Qətərə hücumundan narazılığını ifadə edən ABŞ Dövlət Katibi Marko Rubio, Qüdsdə Baş nazir Binyamin Netanyahu ilə görüşüb. Rubio Netanyahu ilə Qüdsdəki Ağlama Divarını da ziyarət edib. İsrail Baş naziri ABŞ ilə müttəfiqlik əlaqələrinin hər zamankından daha güclü olduğunu vurğulayıb. Netanyahu, Rubionun səfərinin müttəfiqlər arasındakı münasibətlərin möhkəmliyini sübut etdiyini iddia edib.
Ölkəsindən ayrılmadan əvvəl jurnalistlərə açıqlama verən ABŞ Dövlət Katibi Rubio bildirib ki, ABŞ administrasiyası və ABŞ Prezidenti Donald Tramp İsrailin Qətərə hücumundan məmnun deyil. O əlavə edib: “Bu, İsraillə əlaqələrimizin təbiətini dəyişdirməyəcək, lakin bu məsələni, xüsusilə də onun atəşkəs səylərinə necə təsir edəcəyini müzakirə etməliyik.”
Qəzza Zolağında Vəziyyət Pisləşir
Qəzza zolağında vəziyyət ağır olaraq qalır. İsrail ordusu Qəzza şəhərinin qərbində, ətrafında çadırlar olan hündürmərtəbəli binaları vurmağa davam edir. Şahidlərin sözlərinə görə, İsrail ordusuna məxsus qırıcı təyyarələr didərgin düşmüş fələstinlilərin sığındığı çadırların yerləşdiyi bina və ətraf ərazilərdə yaşayanlara təxliyə xəbərdarlığı edib. Bundan əlavə, İsrail fələstinlilərin çadır qurduğu bir stadionda da hücum həyata keçirib.
Son 24 saat ərzində daha 68 nəfər həlak olub, 7 oktyabr 2023-cü ildən bu yana ölənlərin sayı 64 min 871-ə çatıb. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsani Yardım Koordinasiya Ofisi (UNOCHA) sözçüsü Olqa Çerevko deyib: “Yüz minlərlə tükənmiş, yorğun və dəhşətə düşmüş dinc sakinlərə sıx bir bölgəyə qaçmaq əmri verilib.”
Oxucu Şərhləri
Əvvəla, Qətərin "ikili standart" xəbərdarlığı çox vacibdir. Beynəlxalq ictimaiyyətin bu cür mürəkkəb münaqişələrdə niyə bəzən fərqli yanaşdığı sualı hər zaman aktual olub. Qətərin İsrailin hərəkətlərini "dövlət terroru" kimi xarakterizə etməsi və cəza tələbi, bu məsələyə daha ciddi baxılmalı olduğunu göstərir. Məgər beynəlxalq hüquq və insan dəyərləri hər kəs üçün eyni olmamalıdırmı?
İkincisi, ABŞ Dövlət Katibi Marko Rubionun Netanyahu ilə görüşü və bu görüşün İsraillə münasibətləri dəyişdirməyəcəyi barədəki açıqlaması maraqlıdır. Bu, ABŞ-ın İsrailə olan dəstəyinin davamlılığını göstərir. Lakin, bu mövqe, Qətərin qaldırdığı "ikili standart" məsələsi ilə necə uzlaşır? Məgər eyni hadisəyə fərqli reaksiya göstərmək ikili standart deyilmi?
Nəhayət, Baş nazir Əl Saninin "İsrailin məhv etmə müharibəsinin uğursuz olacağını anlamalıdır" deməsi, münaqişənin həllinin hərbi yolla mümkün olmadığına dair bir işarədir. Bəs o zaman sülh yolu nədir və bu yola nail olmaq üçün beynəlxalq ictimaiyyət nə etməlidir? Bu sualların cavabı hələ də aydın deyil.
Bu mövzuda daha çox müzakirəyə ehtiyac var.
Şərh Yaz