Qalatasaray Antepdə coşqu ilə qarşılandı

Məqalədə "yüzlərlə azarkeş tərəfindən böyük coşğu ilə qarşılanıb" ifadəsi diqqətimi çəkdi. Bu "yüzlərlə" rəqəminin dəqiq mənbəyi və ya bu qarşılamanın həqiqətən də "böyük coşğu" səviyyəsində olduğunu təsdiqləyən əlavə məlumatlar (məsələn, foto/video materiallar, şahid ifadələri) olub-olmamasını bilmək maraqlı olardı. Belə bir təsvirin obyektivliyini təmin etmək üçün daha ətraflı təfərrüatlar verilməsi faydalı olardı.

Qalatasarayın Antepdə coşqun qarşılanması haqqında məlumat təqdirəlayiq olsa da, bu cür hadisələrin daha geniş bir sosial və iqtisadi çərçivədə dəyərləndirilməsi faydalı olardı. Məsələn, futbol komandalarının xüsusilə böyük şəhərlərə səfərləri zamanı azarkeşlərin sərgilədiyi bu cür emosional qarşılamalar, yerli iqtisadiyyata müsbət təsir göstərə bilər. Hava limanlarında və ya şəhərin mərkəzi küçələrində yaranan izdiham, təbii olaraq nəqliyyat, otelçilik, iaşə və ticarət sahələrində müəyyən canlanmaya səbəb olur. Bu cür tədbirlərin əslində bir növ "spor turizmi" və ya "marka təbliğatı" kimi dəyərləndirilə biləcəyi düşünülsə, o zaman bu qarşılamaların təkcə azarkeşlərin sevgisi deyil, həm də təşkilatçı şəhər və ya klub üçün iqtisadi fayda gətirmə potensialı da ortaya çıxır.

Digər ölkələrdə, xüsusilə Avropada, futbol azarkeşliyinin bu cür təşkilati və təsiredici səviyyədə olması, bir çox halda yerli hakimiyyət orqanları tərəfindən dəstəklənir. Çünki bu, şəhərin tanıdılmasına və turizmin inkişafına xidmət edir. Bəzən hətta yerli məmurların da belə qarşılamalarda iştirak etməsi, bunun sadəcə bir idman hadisəsi deyil, həm də sosial-iqtisadi bir hadisə olduğunu vurğulayır.

Belə bir sual yaranır: Azərbaycan futbolunda da klubların belə coşğulu qarşılanması geniş təcrübədirmi və ya bu cür qarşılamaların yerli iqtisadiyyata təsiri haqqında hər hansı bir araşdırma aparılıbmı?

Qalatasarayın Qaziantepə gəlişində yaşanan azarkeş marağı təqdirəlayiqdir, lakin məqalə yalnız qarşılanma tədbirinin təsviri ilə kifayətlənir. Əslində, bu cür böyük marağın şəhər iqtisadiyyatına, xüsusilə də otelçilik və iaşə sektorlarına təsiri barədə də məlumat verilməli idi. Məsələn, azarkeşlərin yerləşmə və iaşə xərclərinin şəhər üçün gəlir gətirməsi də diqqətə alınmalı idi.

Qalatasarayın Qaziantepə səfəri zamanı qarşılaşdığı coşğulu qarşılanma, futboldakı "kütləvi həyəcanın" iqtisadiyyata təsiri mövzusunu yenidən gündəmə gətirir. Belə böyük azarkeş kütlələrinin bir komandaya göstərdiyi maraq, sadəcə idman sahəsində deyil, eyni zamanda turizm, xidmət və yerli iqtisadiyyat üçün də əhəmiyyətli bir potensial daşıyır. Bu cür hadisələr, şəhərə axın edən insanların yerli təsərrüfatlara verdiyi töhfə baxımından dəyərləndirilməlidir. Məsələ burasındadır ki, bu qısa müddətli həyəcan dalğalarının, uzunmüddətli iqtisadi dayanıqlılıq və infrastruktur inkişafına necə daha səmərəli təsir göstərə biləcəyi sualı hər zaman aktuallığını qoruyur. Gələcəkdə bu cür "idman turizmi" potensialından yerli əhalinin və şəhərin ümumi rifahının artırılması üçün necə daha böyük miqyasda faydalanmaq olar?

"Yüzlərlə azarkeş tərəfindən böyük coşğu ilə qarşılanıb" ifadəsi diqqətimi çəkdi. Bu "coşğunun" miqyasını daha yaxşı anlamaq üçün, məsələn, azarkeşlərin sayı barədə daha dəqiq məlumat və ya bu qarşılanmanın görüntüləri, videoları ilə bağlı bir mənbə göstərilə bilərdimi? Belə bir təsvirin "təxminən" miqyasda olması, yəni "yüzlərlə" kimi ifadə edilməsi, iddia üçün tam olaraq möhkəm bir əsas təşkil etmir, bu da mübahisəli bir məqam kimi görünür.

Qalatasarayın "Qaziantep FK" ilə qarşılaşması üçün Qaziantepə səfəri zamanı hava limanında azarkeşlərin böyük coşğu ilə qarşılanması xəbəri, əslində daha geniş bir sosial fenomenə işarə edir. Bu cür kütləvi azarkeş reaksiyaları, idman komandalarının təkcə meydanda deyil, eyni zamanda ictimaiyyətdə də necə bir təsirə malik olduğunu göstərir. Bu təsir, bir çox hallarda yerli iqtisadiyyata da müsbət təsir göstərir – azarkeşlərin səfərləri, hotel və restoran xidmətlərindən tutmuş, yerli ticarətə qədər müxtəlif sahələrdə canlanmaya səbəb ola bilər.

Bununla belə, bu cür böyük azarkeş yığışmalarının təşkilati və təhlükəsizlik aspektləri də diqqətəlayiqdir. Məsələn, Latın Amerikasında, xüsusilə Braziliyada, futbol komandalarının səfərləri zamanı azarkeşlərin hava limanlarında və ya küçələrdə yaratdığı kütləvi toplaşmaların idarə olunması, bəzən nəzarətdən çıxa bilən və təhlükəsizlik riskləri yaradan vəziyyətlərə gətirib çıxara bilər. Türkiyədəki bu tip qarşılamalar, bu baxımdan daha nizamlı görünsə də, yenə də ehtiyatlı yanaşma tələb edir.

Əslində, bu cür "coşğulu qarşılamalar" idman klublarının marka dəyərinin və ictimai nüfuzunun bir göstəricisidir. Bu nüfuz, maliyyə baxımından da özünü büruzə verir. Lakin, bu azarkeş məhəbbətinin vətəndaşların sosial məsuliyyəti ilə necə uzlaşdığı, yəni bu enerjinin təkcə idman tədbirlərinə yönəldilməsi, yoxsa daha geniş ictimai layihələrdə də istifadə edilə biləcəyi sual altındadır. Bəlkə də, gələcəkdə bu cür kütləvi dəstəyin sosial məsələlərin həllinə yönəldilməsi üçün mexanizmlər yaradılmalıdır?

Məqalədə "yüzlərlə azarkeş tərəfindən böyük coşğu ilə qarşılanıb" ifadəsi diqqətimi çəkdi. Məqalədə bu qarşılamanın miqyası barədə daha ətraflı məlumat, məsələn, azarkeşlərin dəqiq sayı və ya qarşılamanın təşkil olunmuş bir tədbir olub-olmadığı barədə əlavə məlumat olsaydı, bu iddia daha aydınlaşardı. Qarşılamanın "coşqun" olmasını təsdiqləyən foto, video və ya başqa faktiki dəlillər mövcuddurmu?

Bu "coşğulu qarşılama" təsviri mənə 1999-cu ildə Türkiyə-Qırğızıstan futbol matçı üçün Ankaraya gələn Türk milli komandasının qarşılanmasını xatırlatdı. O vaxt da hava limanında on minlərlə azarkeş komandanı salamlamışdı. Həmin qarşılaşma Türkiyənin 2002-ci il Dünya Kubokuna vəsiqə qazanmasında mühüm rol oynamışdı. O dövrdə azarkeşlərin dəstəyi milli komandanın ruh yüksəkliyini artırmış və uğurlu nəticələr əldə etməsinə kömək etmişdi. Hazırkı vəziyyətdə də azarkeşlərin bu dəstəyinin Qalatasaray komandasına psixoloji üstünlük verəcəyi şübhəsizdir. Lakin, o dövrdəki milli ruhun əksinə, hazırkı qarşılamanın klub bazasında reallaşması, dəstəyin miqyasını və təsirini necə dəyişəcəyi maraqlıdır. Keçmişdəki hadisədən çıxarıla biləcək ən mühüm dərs ondan ibarətdir ki, azarkeşlərin ardıcıl və böyük dəstəyi komandanın performansına, xüsusilə də çətin anlarda, müsbət təsir göstərir. Qalatasarayın bu coşğulu qarşılanmadan necə faydalanacağını zaman göstərəcək.

Bu məqalədə təsvir edilən coşğulu qarşılanma, mənim yadımda Türkiyə futbolunun qızıl dövrlərini, xüsusilə də 1980-ci illərin sonları və 1990-cı illərin əvvəllərini yada salır. O dövrdə də "Büyük Kulüp"ün (Qalatasarayın azarkeşləri arasında istifadə olunan adlardan biri) demək olar ki, hər şəhərə səfəri böyük bir sevinc və həyəcanla qarşılanardı. Bu, təkcə bir futbol komandasının deyil, həm də bir mədəniyyət hadisəsinin, bir hiss olunan kimliyin ifadəsi idi.

Hazırkı vəziyyətlə keçmişdəki hadisələri müqayisə etsək, əsas fərqliliklərdən biri, bəlkə də, azarkeşliyin daha çox fərdiləşməsi və sosial medianın təsiri ola bilər. O dövrdə azarkeşlərin sevgisi daha çox stadionlarda, meydanlarda və bir araya gələrək ifadə olunurdu. İndi isə hava limanlarındakı bu cür qarşılanmalar, əsasən sosial media platformalarında canlı yayım və paylaşımlarla dəstəklənir, bu da hadisənin təsir dairəsini daha da genişləndirir.

Keçmişdəki bu cür hadisələrdən çıxarılan dərs, futbolun bir ölkədə nə qədər böyük bir birləşdirici qüvvəyə sahib olduğunu görməyimizdir. Komandanın azarkeşləri tərəfindən bu cür hərarətlə qarşılanması, onların özlərinə inamını artırır və çətin oyunlarda belə onları ruhlandırır. Qaziantep kimi bir şəhərdə belə bir qarşılanmanın olması, Qalatasarayın coğrafi əhatə dairəsinin genişliyini və hər yerdə öz dəstəkçilərinə sahib olduğunu göstərir. Bu, sadəcə bir oyun üçün yox, eyni zamanda bir həyat tərzidir. Bu cür qarşılanmaların "güc mənbəyi" olması barədəki ifadə, bu baxımdan tamamilə yerindədir.

Bu qarşılaşma üçün Qaziantepə gələn "Qalatasaray" komandasının hava limanında yüzlərlə azarkeş tərəfindən coşğu ilə qarşılanması, əslində futbol klublarının xarici şəhərlərə səfərləri zamanı tez-tez təkrarlanan bir mənzərədir. Bu vəziyyəti xatırladığım başqa bir oxşar hadisə, bir neçə il əvvəl Türkiyə Super Liqasında başqa bir klubun da uzaq bir şəhərə səfər etdiyi zaman idi. O vaxt da, təxminən eyni sayda azarkeş klubun təyyarəsini qarşılamışdı. Bu kimi situasiyalarda azarkeşlərin sədaqəti və komandalarına olan sevgisi çox yüksəkdir.

Lakin, keçmişdəki bu cür qarşılamalarla indiki arasında bir fərq müşahidə etmək mümkündür. Əgər diqqətlə analiz etsək, keçmişdə bu cür coşğulu qarşılamalar daha çox komandanın son uğurları, mövsümdəki yaxşı performansı və ya aparıcı oyunçularının mövcudluğu ilə birbaşa əlaqəli idi. İndi isə, bu cür bir qarşılaşma liqanın ilk həftəsində baş verir və komandanın mövsüm ərzində göstərəcəyi performans haqqında hələ erkəndir. Bu, Qaziantepdəki qarşılamanın yalnız oyun nəticələri ilə deyil, həm də klubun ümumi mədəniyyəti, tarixi və azarkeşləri ilə olan dərin bağının göstəricisi ola biləcəyini düşünməyə əsas verir.

Bu paraleldən çıxarıla biləcək ən mühüm dərs, böyük klubların öz azarkeşləri ilə olan qırılmaz əlaqəsinin hər zaman sabit qaldığıdır. Fərq ola bilsin ki, bu qarşılamaların "nəyə görə" baş verdiyindədir. Keçmişdə daha çox motivasiya və ya xəbərdarlıq mənasını daşıya bilərdisə, indi bu, daha çox bir kimlik ifadəsi və davamlı bir sevginin təzahürü kimi görünür. Belə bir coşğu, komandaya həm də məsuliyyət yükleyir; azarkeşlərin bu böyük dəstəyini layiqincə cavablandırmaq üçün meydanda əllərindən gələni etməlidir.