Qlaukoma Fəsadlarının Qarşısını Alan Yeni Kəşf

Qlaukoma Mübarizəsində Yeni Ümid

Görmə qabiliyyətinə dağıdıcı təsir göstərən və hazırda müalicəsi olmayan bir qrup göz xəstəliyi olan qlaukoma üçün erkən aşkarlanma və yeni müalicə üsulları sahəsində təzə ümidlər yaranıb. Yeni bir araşdırma bu vəziyyətlərdə mühüm rol oynayan iki təbii molekul müəyyən edib.

Açar Molekullar: Aqmatin və Tiamin

Missuri Universitetinin rəhbərliyi altında aparılan tədqiqat zamanı aqmatin və tiamin (B1 vitamini olaraq da bilinir) adlı molekulların göz xəstəliklərindən qorunmada rolu aşkar edilib.

Alimlər aqmatin və tiaminin qlaukomanın daha erkən aşkarlanması üçün biomarker kimi istifadə edilə biləcəyini irəli sürürlər. Bu yanaşma həkimlərə xəstəliyin qarşısını almaq üçün lazımi tədbirləri daha ilkin mərhələdə görməyə imkan verəcəkdir.

Erkən Diaqnoz və Müalicə Potensialı

Missuri Universitetindən oftalmologiya üzrə tədqiqatçı Pawan Singh vurğulayır ki, "Bir çox hallarda insanlar qlaukoma olduğunu yalnız yaşlandıqca və göz təzyiqləri yüksəldikcə öyrənirlər."

Bu molekulların həmçinin yeni müalicə üsullarına da töhfə verə biləcəyi düşünülür. Siçanlarda aqmatin və tiamin səviyyələrinin artırılması retinanın iltihabını azaltmış, adətən bu xəstəlikdən zədələnən retinal ganglion sinir hüceyrələrini (RGCs) qorumuş və heyvanların görmə qabiliyyətini yaxşılaşdırmışdır.

Aparılan Araşdırmanın Detalları

Tədqiqat qrupu 19 qlaukoma xəstəsi və 10 sağlam insanın gözündəki sulu mayeni (aqueous humor) təhlil edib. Onlar 135 fərqli metaboliti yoxlayıblar. Bu təhlillər nəticəsində aqmatin və tiaminin bu xəstəlikdən əziyyət çəkən insanlarda xüsusilə az olduğu aşkar edilib.

Dərc edilmiş elmi məqalədə tədqiqatçılar qeyd edirlər: "Aqmatin və tiamin, qlaukoma zamanı retinaya dəyən neyroiltihabi zərəri müalicə etmək və ya qarşısını almaq üçün potensial immunomodulyator və ya neyroprotektiv dərmanlar ola bilər."

Laboratoriyada stressə məruz qalmış siçan fotoreseptor hüceyrələri üzərində aparılan sınaqlarda da bu kimyəvi maddələr müsbət nəticələr göstərib: onlar hüceyrələrdə iltihabı azaltmış və onları ölümündən qorumuşdur.

Gələcəyə Baxış: Qan Testi İmkanları

Qlaukoma gözün arxasındakı sinirlərin zədələnməsi səbəbindən tədricən sağalmaz korluğa gətirib çıxarır. Bu vəziyyət tez-tez, lakin hər zaman deyil, göz təzyiqinin yüksəlməsi ilə əlaqəli olur və mövcud müalicələr əsasən bu amili hədəf alır.

Mövcud müalicə üsulları xəstəliyin inkişafını yalnız yavaşlada bilir. Lakin yeni kəşf edilən molekullar sinir hüceyrələrinin zədələnməsinin qarşısını almaqda və hətta yaranmış bəzi zədələri bərpa etməkdə ümidverici potensial daşıyır. Bununla belə, bu maddələrin insanlarda müalicə məqsədi ilə istifadə edilməsi üçün daha çox əlavə araşdırmalara ehtiyac var.

Singh əlavə edir: "Uzunmüddətli hədəfimiz həkimlərin bir gün bu biomarkerləri yoxlamaq üçün sadə bir qan testi edə biləcəyini görməkdir."

"Əgər bu baş verərsə, ümid edirik ki, xəstəliyi görmə qabiliyyətinin itirilməsindən çox əvvəl aşkarlamaq mümkün olacaq və beləcə xəstələr müalicəni daha tez ala biləcəklər."

Tədqiqat "Investigative Ophthalmology and Visual Science" jurnalında dərc edilib.

24 saat