Çennai şəhərində yerləşən və bazar ertəsi günü Refex Mobility adı ilə fəaliyyətini yenidən quran Refex eVeelz şirkəti, mövcud Tier-1 bazarlarında əməliyyatlarını gücləndirmək və daha sonra yeni bölgələrə daxil olmaq üçün yeni strategiyasını açıqladı. Şirkət, ilk növbədə Çennai, Benqaluru, Mumbai və Hayderabad şəhərlərində mövqeyini möhkəmləndirməyə davam edəcək.
Təxminən 1,400 elektrikli nəqliyyat vasitəsi parkına sahib olan Refex Mobility, əsasən işçi daşınması, hava limanı transferləri və uzunmüddətli icarə xidmətləri vasitəsilə korporativ müştərilərə xidmət göstərir.
Şirkətin baş icraçı direktoru vəzifəsini də öz üzərinə götürən Anirudh Arun qeyd edib: "Adımızı Refex Mobility olaraq dəyişməyimiz, daha geniş təmiz mobillik vizyonumuzu əks etdirir – Etibarlı Filo, Müstəsna Təcrübə. Biz korporativ EV mobillik sahəsində etibarlılıq və keyfiyyət sinonimi olmaq istəyirik."
## Tərəfdaşlıqlar və İnkişaf PlanlarıŞirkət, Uber və MakeMyTrip kimi bir neçə aqreqatorla tərəfdaşlıq edib və fəaliyyət göstərdiyi şəhərlərdə 1,000 elektrikli nəqliyyat vasitəsi yerləşdirməyi planlaşdırır. 2024-cü maliyyə ilində Refex 37 crore ₹ dövriyyə və 25–26 crore ₹ səviyyəsində zərər qeydə alıb və yaxın illərdə bu zərəri azaltmağı hədəfləyir.
Refex Mobility, donanma planlaşdırılması, tələbin proqnozlaşdırılması və enerji doldurma optimallaşdırılması üçün süni intellekt və texnologiyadan da istifadə etməyi planlaşdırır. Şirkətin məlumatına görə, diqqət əməliyyat sinerjisinə, gəlirliliyə və yüksək potensiala malik, lakin parçalanmış B2B mobillik seqmentindəki imkanlardan istifadəyə yönəldiləcək.
## Rəhbərlikdə DəyişikliklərƏvvəllər BluSmart şirkətində çalışan Arun, keçmiş təcrübəsindən əldə etdiyi biliklərdən istifadə edərək Refex-in əsas B2B brendini qurmağı hədəflədiyini bildirib. "B2B mobillik sahəsi hələ də parçalanmış vəziyyətdədir. Möhkəmləndirilmiş əməliyyat bazası ilə biz böyük inkişaf potensialı görürük" deyə o qeyd edib. Şirkət həmçinin Ankit Groveri baş biznes direktoru vəzifəsinə təyin edib. O, müəssisə tərəfdaşlığına və korporativ müştəri əlaqələrinin genişləndirilməsinə diqqət yetirəcək.
Oxucu Şərhləri
Buradan çıxarıla biləcək əsas dərs, davamlılıq və tədricilikdir. İlk olaraq mövcud bazarlarda sabit bir mövqe əldə etmək, təşkilata həm təcrübə, həm də maliyyə baxımından resurs qazandırır ki, bu da gələcəkdə daha riskli genişlənmə addımları üçün zəmin yaradır. Refex Mobility-nin bu strategiyanı elektrikli avtomobil xidmətləri sektorunda tətbiq etməsi, bu sektorun hələ də formalaşmaqda olduğunu və hər bazarda özünəməxsus çətinlikləri ola biləcəyini nəzərə alsaq, olduqca məntiqlidir. Fərq buradadır ki, mobil rabitənin genişlənməsi daha sürətli baş verirdi, çünki texnologiya nisbətən daha standart idi. Elektrikli avtomobil infrastrukturunun qurulması isə hələ də müxtəlif ölkələrdə və regionlarda fərqli qaydalara, standartlara və istehlakçı vərdişlərinə uyğunlaşmağı tələb edir.
Bu baxımdan, Refex Mobility-nin strategiyasının nə qədər uğurlu olacağını görmək üçün, onların yalnız bazarı gücləndirməklə kifayətlənməyib, həmçinin qiymətqoyma və xidmət keyfiyyəti baxımından rəqabətə davamlılıqlarını necə təmin edəcəklərini diqqətlə izləmək lazımdır. EcoCharge Solutions-dan çıxarılan əsas dərs, bazar penetrasiyasının yalnız ilk addım olduğu, davamlılıq üçün isə operativ səmərəlilik və dəyişən bazar şəraitinə uyğunlaşma qabiliyyətinin vacibliyi idi. Refex-in bu təcrübədən hansı dərsləri çıxardığını və ya bu təcrübənin onlara necə yol göstərdiyini anlamaq maraqlı olardı.
Digər tərəfdən, elektrikli nəqliyyatın artan populyarlığı və hökumətlərin emissiya standartlarını sərtləşdirmə siyasətləri, bu sahəyə investisiyaları artırmağa təşviq edir. Refex Mobility-nin bu tendensiyadan bəhrələnmək cəhdi başadüşüləndir.
Belə bir şəraitdə, Refex Mobility-nin yeni strategiyasının, qlobal enerji keçidi və şəhərlərin dekarbonizasiyası istiqamətindəki daha geniş sosial və iqtisadi tendensiyalarla necə ahəngdarlaşacağını və bu tendensiyalardan hansı ölçüdə faydalana biləcəyini zaman göstərəcək. Şirkətin gələcəkdəki investisiya və genişlənmə planları, elektrikli avtomobil xidmətləri ekosisteminin inkişafında əsas rol oynayacaqmı?
Bu təcrübələrdən çıxarılan əsas dərs ondan ibarətdir ki, belə xidmətlərin uğuru böyük ölçüdə logistika, texniki infrastruktur və texniki personalın səriştəsinə bağlıdır. Həmçinin, elektrikli avtomobil texnologiyasının o dövrdəki məhdudiyyətləri (məsələn, batareya texnologiyasının inkişaf etməməsi və şarj infrastrukturunun yetərsizliyi) bu xidmətlərin genişlənməsini çətinləşdirirdi.
İndi Refex Mobility-nin fəaliyyəti, müəyyən mənada bu keçmiş təcrübələri təkrarlasa da, hazırkı şərait bir neçə əhəmiyyətli cəhətdən fərqlənir. Birincisi, elektrikli avtomobil texnologiyası, xüsusilə batareya tutumu və şarj sürəti baxımından, əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etmişdir. İkincisi, şarj infrastrukturunun qurulması prosesi daha sürətlə irəliləyir və bir çox ölkədə dövlət dəstəyi mövcuddur. Üçüncüsü, istehlakçıların elektrikli avtomobillərə olan marağı və qəbulu əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Bu amillər nəzərə alındıqda, Refex Mobility-nin bu strategiyasının keçmişdəki sələflərinə nisbətən daha uğurlu olması ehtimal olunur. Ancaq, eyni zamanda, şirkətin operativ effektivliyini təmin etmək üçün logistika və xidmət şəbəkəsinin keyfiyyətinə xüsusi diqqət yetirməsi vacibdir.
Bu gün Refex Mobility-nin strategiyası, o vaxtkı təcrübələrdən öyrənilən dərsləri əks etdirə bilər. O dövrdəki səhvlərdən biri, bəlkə də, bazarın tam olaraq hazır olmadığı bir zamanda həddən artıq sürətli genişlənmə idi. İndi isə Refex Mobility, strateji olaraq mövcud bazarlarında möhkəmlənməklə riskləri azaldır və infrastrukturunu daha etibarlı şəkildə qurur. Bu, keçmişdə bəzi şirkətlərin qarşılaşdığı maliyyə problemlərinin və ya operativ çətinliklərin qarşısını almağa kömək edə bilər. Əslində, keçmişdəki təcrübələr, bazarın yetkinləşməsi üçün infrastrukturun və istehlakçı tələbinin birlikdə inkişaf etməsinin vacibliyini göstərir. Refex Mobility-nin bu "əvvəlcə möhkəmlən, sonra genişlən" yanaşması, əvvəlki dövrlərdəki bəzi şirkətlərin tez yüksəlib, lakin eyni sürətlə çöküşünün səbəblərini nəzərə aldığını göstərir.
Lakin, yalnız mövcud "Tier-1" bazarlarına fokuslanmaq, Rəqəmsal Avtomobil Tənzimləmə Qaydalarının sərtləşdiyi və yeni texnologiyaların sürətlə inkişaf etdiyi bir mühitdə uzunmüddətli uğur üçün kifayətdirmi? Şirkətin gələcəkdə inkişaf etməkdə olan bazarlara və ya alternativ texnologiyalara (məsələn, hidrogen yanacaq hüceyrələri) necə inteqrasiya olunacağını görmək maraqlı olacaq.
Refex Mobility-nin "əvvəlcə mövcud bazarları gücləndirmək, sonra yeni bölgələrə genişlənmək" strategiyası, əslində, riskləri azaltmaq və resursları səmərəli istifadə etmək baxımından məntiqlidir. Keçmişdəki uğursuzluqlardan əsas dərs, "Tier-1" bazarlarında belə, unikal dəyər təklifi və ya rəqabət üstünlüyü olmadan bazara daxil olmağın çətinliyidir. O dövrdəki bir çox şirkət texnologiyasını təkmilləşdirməkdən və ya müştəri loyallığı yaratmaqdan daha çox, yalnız ilkin bazar payı qazanmağa odaklanmışdı.
Bu günün şəraitində Refex Mobility üçün əsas fərq nə ola bilər? Müştəri davranışındakı dəyişikliklər, artan ekoloji şüur, hökumətlərin EV-lərə verdiyi dəstək siyasətləri və texnoloji inkişaflar (məsələn, batareya texnologiyasının təkmilləşməsi) şirkətə əvvəlki şirkətlərdən daha əlverişli şərait yarada bilər. Lakin bu bazarlarda Rəqəmli Texnologiyalar (IoT) və Süni İntellekt (AI) kimi yenilikləri inteqrasiya edərək daha fərdi və səmərəli xidmətlər təklif edə bilməsi, uğur qazanmasında həlledici ola bilər. Yəni, sadəcə avtomobil satmaq və ya şarj etmək deyil, müştəri təcrübəsini tamamilə yenidən təsəvvür etmək, keçmişdəkilərdən fərqli olaraq Refex Mobility-yə uğur gətirə biləcək əsas amil ola bilər.
Refex Mobility-nin hazırkı strategiyası, keçmişdəki bəzi təcrübələrdən fərqlənə bilər. Keçmişdəki şirkətlər əsasən mövcud istehsal modellərini elektrik enerjisi ilə işləyən versiyalara çevirməyə fokuslanırdı. Bu gün isə Refex Mobility kimi şirkətlər daha çox "mobility-as-a-service" (hərəkətlilik xidməti kimi) konsepsiyasına və tamamilə yeni elektrikli nəqliyyat platformalarına önəm verirlər. Bu, keçmişə nisbətən daha inteqrasiya olunmuş və müştəriyönümlü bir yanaşmadır. Beləliklə, bu strategiyanın davamlılığı üçün yalnız texnoloji yeniliklər deyil, həm də dəyişən istehlakçı tələblərini və bazar dinamikasını anlamaq vacibdir. Keçmiş təcrübələrdən əldə olunan əsas dərs isə ondan ibarətdir ki, bazarın qəbulu və infrastrukturun inkişafı, texnoloji yeniliklər qədər, hətta ondan da əhəmiyyətli ola bilər.
Bu təcrübədən çıxarılan əsas dərs, inkişaf etmiş bazarlarda əldə edilən uğurun, yeni bazarlara daxil olmaq üçün bir baza yaratmasıdır. Lakin, bu strategiyanın həyata keçirilməsində bəzi risklər də mövcuddur. O dövrdə bəzi şirkətlər "Tier-1" bazarlarında böyük rəqabətlə üzləşdiyindən, vaxt və resurslarını sərf edə bilirdilər. Hazırkı Refex Mobility-nin vəziyyəti isə elektrikli avtomobil xidmətləri kimi nisbətən yeni bir sahəyə fokuslanması ilə fərqlənir. Bu sahədə hələ tam olaraq oturuşmuş bir bazaar strukturu olmadığı üçün, ilk hərəkət edən şirkətlər üçün daha böyük bir imkan yarana bilər. Həmçinin, keçmişdəki şirkətlər əsasən avadanlıq satırdısa, Refex Mobility xidmət təklif etdiyindən, bu, fərqli bir biznes modeli və müştəri əlaqəsi tələb edir. Bu nöqtədə, şirkətin xidmət keyfiyyətini qoruyaraq və müştəri məmnuniyyətini təmin edərək miqyasını necə artıracağı sual doğurur.
Ötən illərdə, xüsusilə Avropa və Asiyada, EV sektorundakı sürətli artım, həm mövcud istehsalçılar, həm də yeni başlayan şirkətlər üçün böyük imkanlar yaradıb. Məsələn, Norveç kimi ölkələrdə EV-lərin ümumi avtomobil satışındakı payı onillərdir ki, yüksək səviyyədədir və bu, hökumət dəstəyi ilə yanaşı, effektiv infrastruktur quruculuğu ilə də əlaqədardır. Digər tərəfdən, bəzi inkişaf etməkdə olan bazarlarda, xüsusilə texnoloji infrastrukturun və istehlakçıların təşviqinin hələ tam formalaşmadığı yerlərdə, EV-lərin yayılmasına mane olan çətinliklər mövcuddur.
Refex Mobility-nin Hindistan kimi böyük bir bazarda fəaliyyətini gücləndirməsi, ehtimal ki, yerli istehsal və tədarük zəncirlərinə inteqrasiyanı prioritetləşdirəcək. Lakin şirkətin bu strategiyası zamanla digər ölkələrdəki rəqiblərinə nisbətən nə qədər rəqabətqabiliyyətli olacaq?
Şərh Yaz