Delidə Yol Hərəkəti Qaydalarını Pozanlar Arasında Motosikletçilər Öndədir
2024-cü ildə Delidə yol hərəkəti qaydalarını pozanlar arasında motosiklet sürücüləri lider olub. Polis məlumatlarına əsasən, müxtəlif qayda pozuntularına görə 3 milyondan çox motosiklet sürücüsünə cərimə yazılıb. Bu rəqəm avtomobil sürücülərinə yazılan cərimələrin (920 min) sayından üç dəfə çoxdur.
İctimai nəqliyyat sürücüləri isə bir qədər yaxşı vəziyyətdədir. Avtorikşa sürücülərinə 760 min, sarı-qara taksi sürücülərinə 240 min, avtobus sürücülərinə isə təxminən 46 min cərimə tətbiq edilib.
Motosikletlərin Sayının Artması və Təhlükəsizlik Problemləri
Ekspertlərin fikrincə, Delidə motosikletlərin sayı sürətlə artır. Şəhərdəki 5 milyon nəqliyyat vasitəsindən 3 milyonu motosikletdir. Polis rəsmiləri bildirir ki, motosiklet sürücüləri tez-tez işıqforları keçir, əks istiqamətdə hərəkət edir və zolaqları pozurlar. Bəzi hallarda isə onlar qanuni tədbirlərdən yayınmağa çalışarkən polis əməkdaşlarına da xəsarət yetiriblər.
United Way Mumbai adlı QHT-nin vitse-prezidenti Ajay Govale, cərimələrin sayının çox olmasının qayda pozuntularının artması demək olmadığını, sadəcə nəzarətin gücləndirildiyini bildirir. O, motosiklet sürücülərinin və sərnişinlərinin yol qəzalarında ölüm hallarında böyük paya sahib olduğunu vurğulayır. QHT Thane, Andheri və digər yerlərdə RTO-larla əməkdaşlıq edərək sürücülərə müdafiəli sürüş təlimləri keçir.
Digər Yol Hərəkəti Qaydası Pozuntuları və Təkliflər
2024-cü ildə yerli polis bölmələrinin qeydə aldığı ümumi qayda pozuntuları arasında ən çox rast gəlinənlər dəbilqəsiz sürmə (1 milyon 340 min cərimə) və park qaydalarını pozma (1 milyon 280 min cərimə) olub. Ekspertlər yeni nəqliyyat vasitələrinin alınmasına şərtlər qoyulmasını və ictimai nəqliyyatın yaxşılaşdırılmasını tövsiyə edirlər.
Polis məlumatlarına görə, avto/taksi sürücülərinə sərnişin daşımaqdan imtina etdikləri üçün 466 min cərimə yazılıb. Avto həmkarlar ittifaqının lideri Şaşank Rao qeyri-qanuni avtoların sürücülərinin maksimum qayda pozuntularına yol verdiyini və belə nəqliyyat vasitələrinin yollardan yığışdırılmalı olduğunu bildirir. Həmkarlar ittifaqının lideri Thampy Kurien isə "sərnişin daşımaqdan imtina" cərimələrinin sayının çox olmasının səbəbini fərqli izah edir. Onun sözlərinə görə, bir çox hallarda yol polisi avto sürücüsünə "qeyri-qanuni parkinq"ə görə 500 rupi cərimə yazmaqla hədələyir. Sürücünün xahişindən sonra polis ittihamı "imtina"ya dəyişdirir və sürücüyə 50 rupi cərimə yazır.
Nəqliyyatçılar telefon vasitəsilə nəzarətin dayandırılmasını və müşahidə kameraları və ya sensor əsaslı nəzarətdən istifadənin məcburi edilməsini tələb edirlər. Polis məlumatlarına görə, 2024-cü ildə departament tərəfindən verilən ümumi cərimələrin 68 faizi ödənilməyib və cərimələrin məbləği 3820 milyon rupiyə çatıb.
Oxucu Şərhləri
Məsələn, motosiklet sürücülərinin yol hərəkəti qaydalarını pozmasının səbəblərindən biri də yol infrastrukturunun motosikletçilər üçün uyğun olmaması ola bilər. Dar küçələr, motosikletlər üçün ayrılmış xüsusi zolaqların olmaması və ya yetərsiz işıqlandırma kimi amillər sürücülərin qaydaları pozmasına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, motosiklet sürücüləri üçün təhlükəsizlik təlimlərinin keyfiyyəti və əlçatanlığı da araşdırılmalıdır. Daha yaxşı təlim proqramları və maarifləndirmə kampaniyaları həm yol təhlükəsizliyini artıracaq, həm də qayda pozuntularının sayının azalmasına kömək edəcəkdir.
Yalnız cərimələrin artırılması deyil, əsas səbəbləri həll etməyə yönəlmiş kompleks bir həll yolu daha effektiv olacaqdır.
Məsələn, xatırlayıram ki, 2010-cu illərin əvvəllərində də bənzər bir vəziyyət müşahidə olunmuşdu; o zaman da iki təkərli nəqliyyat vasitələrinin yol qaydalarını pozması daha yüksək idi. Ancaq həmin dövrdə aparılan araşdırmalar motosiklet sürücülərinin daha az təlim keçdiyini və yol hərəkəti qaydalarına riayət etmə səviyyələrinin aşağı olduğunu göstərmişdi. Hazırkı vəziyyətdə belə bir araşdırmanın aparılıb-aparılmadığını bilmək vacibdir. Əgər təlim və maarifləndirmə proqramları həmin dövrdən fərqli olaraq daha effektivdirsə, onda 3 milyon cərimənin miqdarı daha çox təəccübləndirici olar. Yoxsa bu, tənzimləmədəki boşluqları və ya cərimələrin effektivliyini göstərən bir göstərici ola bilər.
Motosikletlərin sayının avtomobillərin sayından daha çox olması, bu rəqəmin yüksək görünməsinə səbəb ola bilər. Yəni, ümumi motosiklet sayına nisbətən cərimə alan motosiklet sayı avtomobillərə nisbətən daha az ola bilər. Bununla yanaşı, cərimələrin yazılma meyarları və tətbiqinin nə dərəcədə ədalətli olması da araşdırılmalıdır. Məsələn, motosiklet sürücüləri, avtomobil sürücülərinə nisbətən daha çox nəzarət altında ola bilərlər və ya bəlkə də polis tərəfindən daha çox hədəf alına bilərlər.
Bu məlumatların daha dərin təhlili üçün motosiklet və avtomobil sayları, hər bir kateqoriyaya yazılan cərimələrin tipləri, cərimələrin yazılma vaxtı və yerləri, həmçinin sürücülərin demoqrafik məlumatları (yaş, cins, təcrübə səviyyəsi) kimi əlavə məlumatlar tələb olunur. Bu məlumatlar olmadan, sadəcə cərimə saylarına əsasən qənaətə gəlmək düzgün olmaz.
Maraqlı bir məqam olaraq, bu tendensiyanın Delidəki nəqliyyat infrastrukturu və iqtisadi inkişafla əlaqəsini də nəzərdən keçirmək lazımdır. Aşağı gəlirli əhalinin motosikletləri daha çox istifadə etməsi ilə nəqliyyatın təkmilləşdirilməsi üçün uzunmüddətli stratejilər arasındakı əlaqənin araşdırılması vacibdir. Bəlkə də, gələcəkdə bu məsələnin həlli üçün daha ətraflı və dərin təhlil aparmaq, bu tendensiyanı idarə etmək üçün daha effektiv həllər tapmağa kömək edəcəkdir?
Bu statistikaları əvvəlki illərlə müqayisə etmək, motosiklet sürücüləri arasında qayda pozuntularının artıb-artmadığını və ya bu artımın başqa amillərlə (məsələn, motosikletlərin sayının artması ilə) bağlı olub-olmadığını müəyyən etməyə kömək edərdi. Digər şəhər və ya ölkələrdəki oxşar statistikalar da müqayisə üçün vacibdir. Həmçinin, ictimai nəqliyyat və avtorikşa sürücüləri ilə bağlı məlumatın qısaltması təhlil üçün kifayət deyil. Bu qrupların yol hərəkəti qaydalarını pozma nisbətinin daha ətraflı təhlili mövcud resursların necə bölüşdürülməsinə aid daha dəqiq qərarlar qəbul etməyə kömək edə bilər.
Beləliklə, bu statistikalara əsasən motosiklet sürücülərini yol hərəkəti qaydalarını pozmaqda günahlandırmaq mümkün olsa da, bu rəqəmlərin arxasındakı səbəbləri araşdırmadan tam nəticə çıxarmaq tələsik olmazdı. Bəlkə də, motosiklet sürücüləri üçün xüsusi təlimlərin və maarifləndirmə kampaniyalarının effektivliyi haqqında daha çox düşünməliyik?
Lakin, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Bu yüksək say motosikletlərin sayının daha çox olmasından qaynaqlana bilər mi? Yəni, əgər motosikletlərin sayı avtomobillərin sayından əhəmiyyətli dərəcədə çoxdursa, statistikada motosiklet sürücülərinin daha çox qayda pozuntusuna yol verməsi təbii görünə bilər. Bu məqamı aydınlaşdırmaq üçün motosiklet və avtomobil sayı ilə qayda pozuntularının nisbətinin müqayisəli təhlili vacib olardı. Həmçinin, cərimələrin növünün təhlili də əlavə məlumat verərdi; motosiklet sürücülərinin daha çox hansı növ qaydaları pozduqlarını bilmək məsələnin daha dəqiq təhlilini mümkün edər.
Məsələn, 1990-cı illərdə Böyük Britaniyada motosikletlərlə bağlı bənzər bir narahatlıq yaşanırdı və bu, təhlükəsizlik tədbirlərinin gücləndirilməsi və sürücülərə təlimlərin verilməsi ilə nəticələnmişdi. Delidəki halın fərqli olmasının səbəbi nədir? Yoxsa bu, təkcə polis tərəfindən daha çox motosiklet sürücüsünün yoxlanılması ilə əlaqədardır? Bu suallar cavablandırılmadan məqalədəki rəqəmlər təkcə motosiklet sürücülərinin daha az məsuliyyətli olduğunu sübut edə bilməz. Daha ətraflı təhlil və statistik məlumatlar tələb olunur.
Şərh Yaz