SON DƏQİQƏ: Canlı ilə cansız arasında yeni varlıq kəşf edildi

VİRUS VƏ HÜCEYRƏ ARASINDAKİ SIRLI CANLI

Viruslar adətən 'canlı' hesab edilmir, çünki bir çox əsas bioloji funksiyalarını sahiblərinə ötürürlər. Lakin yeni kəşf edilmiş bir orqanizm virus ilə hüceyrə arasında bir sərhəddə yerləşir. Bu yeni orqanizm, Sukunaarchaeum mirabile, virus kimi bəzi funksiyaları sahibinə ötürsə də, öz ribosomlarını və RNT-sini istehsal edə bilir.

HEYRƏTAMİZ DƏRƏCƏDƏ KİÇİK GENOM

Onun genomu da heyrətamiz dərəcədə kiçikdir, növbəti ən kiçik arxeya genomunun (238 min baza cütü) təxminən yarısı qədərdir.

Mütəxəssislərin fikrincə, ilk baxışda 'canlı' tərifini vermək olduqca sadə görünə bilər. Şüurlu heyvanlardan tutmuş, çoxalma qabiliyyətinə malik tək hüceyrəli orqanizmlərə qədər hər şey həyat ağacında yer tapa bilər, lakin bu anlayışı şübhə altına alan başqa orqanizmlər də mövcuddur, məsələn, viruslar. Viruslar böyümür, öz-özünə çoxalmaz və ya öz enerjilərini istehsal etməz, buna görə də adətən həyat təriflərindən kənarda qalırlar. Lakin bir virus bir sahib orqanizmi yoluxdurduqda son dərəcə aktivləşir və dünya miqyasında təsirli hadisələrə səbəb ola bilər (məsələn: İspan qripi, Ebola, COVID-19 və s.).

ŞÜURLULUQ MƏSƏLƏSİ

Lakin həyat mürəkkəbdir və 'canlı' ilə 'cansız' arasındakı bu mübahisəli təsnifat, orqanizmlərin hər iki tərəfin gözləntilərinə meydan oxuduğu boz sahələrə malik ola bilər. Bu yaxınlarda tədqiqatçılar bu çaşdırıcı qrupa yeni bir üzv tapdılar. Kanada və Yaponiyadan olan alimlər bioRxiv serverində dərc edilmiş yeni bir məqalədə, virus və hüceyrəvi həyatın tipik təriflərini aşan yeni bir hüceyrəvi varlığı necə təsvir etdiklərini izah etdilər.

YENİ VARLIĞIN XÜSUSİYYƏTLƏRİ

Hazırda Sukunaarchaeum mirabile (adını yapon mifologiyasındakı kiçik ölçüsü ilə tanınan bir tanrıdan alır) adlanan bu varlıq, tipik bir virusun sahib olmadığı, öz ribosomlarını və xəbərçi RNT-sini yaratmaq üçün lazım olan genləri ehtiva edir. Lakin bir virus kimi, müəyyən bioloji funksiyaları sahibinə ötürür və yeganə məqsədi özünü çoxaltmaq kimi görünür.

24 saat