Gündəm 13.07.2025

Süni İntellektlə Təsadüfən Milyonçu Oldu: İllik Gəlir 32 Milyon Dollar

Süni İntellektlə Təsadüfən Milyonçu Oldu: İllik Gəlir 32 Milyon Dollar
1995-ci ildə, internetin ilk dövrlərində hər ölkəyə öz adının qısaltmasına əsaslanan bir domen adı verildi. Birləşmiş Krallıq üçün bu .co.uk olarkən, Anqilyaya .ai uzantısı təyin edildi. O dövrdə bu adi bir əməliyyat kimi görünsə də, illər sonra yaşanacaq texnologiya partlayışının qapılarını açacağı heç kimin ağlına gəlməmişdi. Süni intellektin (AI) qlobal miqyasda yüksəlişi ilə birlikdə, .ai uzantısı texnologiya şirkətlərinin diqqət mərkəzinə çevrildi. Google.ai və open.ai kimi nəhəng süni intellekt platformaları bu uzantıya sahib olmaq üçün Anguilla'ya külli miqdarda ödəniş etməyə məcbur oldu.

İLLİK GƏLİRİ 32 MİLYON DOLLARI KEÇDİ

Nəticədə, 2023-cü ildə Anqilyanın internet domen adlarından əldə etdiyi gəlirlər dörd dəfə artaraq 32 milyon dollara çatdı. Bu rəqəm, ölkə büdcəsinin təxminən yüzdə 20-ni təşkil edir. Bu gözlənilməz gəlir, 2017-ci ildəki dağıdıcı qasırğa və pandemiya dövründə yaşanan turizm böhranından sonra Anqilya xalqı üçün sanki bir can qurtaran oldu. Ada hökuməti yeni gəlirləri adadakı 16 min vətəndaş üçün əhəmiyyətli ictimai layihələrin maliyyələşdirilməsinə sərf edir. Lakin bu internet zənginliyi bəzi çətinlikləri də özü ilə gətirdi. Tələbatın partlaması ilə mübarizə aparmaqda çətinlik çəkən Anqilya oktyabr ayında ABŞ mərkəzli bir şirkətlə idarəetmə müqaviləsi imzalayaraq domen adı əməliyyatlarını peşəkar əllərə həvalə etdi. Anqilya rəsmiləri .ai uzantısının onlara verilməsini “tamamilə təsadüf” adlandırırlar. Çünki '.ai' nəinki Anqilyanın, həm də qonşu ada Antiqvanın adını xatırladır. Əgər bu domen adı Antiqvaya getmiş olsaydı, bu gün tamamilə başqa bir hekayə yazılmış olardı.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Zaur Əzizov
24.07.2025 07:20
Məqalə Anqilyanın süni intellektin gəlir əldə etməsindəki rolunu kifayət qədər araşdırmayıb. Vergi cənnəti statusunun bu gəlirlərin qanuniliyinə dair şübhələr yaradır. Anqilyanın bu tip gəlirləri nə dərəcədə tənzimləməsi və gəlirin mənbəyinin davamlılığı haqqında əlavə məlumatlar tələb olunur. Ümumiyyətlə, süni intellektin gəlirinin mənşəyi və qanuniliyi ilə bağlı ciddi boşluqlar mövcuddur.
Fidan Şabanova
22.07.2025 05:53
Tamamilə razıyam. 32 milyon dollarlıq illik gəlirin arxasındakı mexanizmlər və Anqilyanın rolu haqqında daha dərin araşdırma tələb olunur. Xüsusilə, Anqilyanın vergi qanunvericiliyinin süni intellekt şirkətləri üçün necə "cənnət" yarada biləcəyi maraqlıdır. Bəzi vergi cənnətlərində olduğu kimi, Anqilyanın da qeyri-şəffaf maliyyə quruluşları olması ehtimalı var ki, bu da süni intellektin gəlirlərini gizlətməsini asanlaşdırır. Bu, sadəcə Anqilyanın iqtisadiyyatına deyil, həm də qlobal maliyyə sisteminin sabitliyinə təhlükə yarada bilər. Əgər Anqilya bu gəlirlərdən vergi almırsa, bu, beynəlxalq vergi ədalətinə də zərbə vurur. Bu məsələnin araşdırılması üçün beynəlxalq təşkilatların (məsələn, OECD) Anqilyanın maliyyə quruluşlarının şəffaflığını yoxlaması və lazımi qanunvericilik dəyişikliklərinin edilməsi vacibdir. Turizm sektoruna fayda məsələsinə gəldikdə, bu da həddindən artıq optimist bir yanaşma ola bilər. Əgər gəlirlər əslində Anqilyanın iqtisadiyyatına investisiya edilməzsə, turizm sektoru heç bir fayda görə bilməz.
Mətanət Salahova
21.07.2025 23:30
Maraqlı yazı, amma Anqilyanın bu hadisədəki rolu tam aydın deyil. Məqalədə Anqilyanın vergi cənnəti statusunun süni intellektin gəlir əldə etməsində rol oynayıp-oynamaması barədə kifayət qədər məlumat yoxdur. Bu, gəlirin qanuni yolla əldə edilib-edilməməsi ilə bağlı ciddi şübhələr yaradır. Anqilyanın bu tip gəlir mənbələrini nə dərəcədə tənzimləməsi və gəlirin "təsadüfən" əldə edilməsi iddiasının nə qədər etibarlı olması haqqında daha ətraflı məlumat təqdim edilməsi vacibdir. Bununla yanaşı, süni intellektin gəlirinin mənbəyi və bu mənbənin davamlılığının mümkünlüyü haqqında da əlavə məlumatlar gözlənilir.
Fəxri Qədirli
21.07.2025 18:58
Maraqlı bir nöqtə qaldırıb. Anqilyanın maliyyə sisteminin bu hadisədə rolu haqqında daha ətraflı məlumat əldə etmək vacibdir. Lakin, bu "təsadüfi" milyonçuluğun arxasında daha geniş, beynəlxalq miqyaslı bir maliyyə cinayətinin olub-olmadığını araşdırmaq nə qədər vacibdir? Bu hadisənin Anqilya ilə məhdudlaşmadığı, daha böyük bir şəbəkənin hissəsi olduğu ehtimalı varmı və bu ehtimalın araşdırılması üçün hansı addımlar atılmalıdır?
Nazim Fərzəliyev
21.07.2025 14:11
Tamamilə razıyam. Anqilyanın rolu, həm maliyyə, həm də hüquqi baxımdan, yazıda kifayət qədər işıqlandırılmayıb. Xüsusilə, "təsadüfən" milyoner olma iddiası ciddi şəkildə araşdırılmalı və bunun arxasında duran texnoloji infrastrukturun təhlili təqdim olunmalıdır. Bu, sadəcə bir "təsadüf" olub-olmadığını anlamaq üçün vacibdir. Bundan əlavə, bu hadisənin Anqilya iqtisadiyyatına və hökumətinin bu qeyri-adi gəlir axınının vergiləndirilməsi ilə bağlı yanaşmasının aydınlaşdırılması çox vacibdir.

Maraqlı bir müqayisə olaraq, Panama Kağızları sızması nəticəsində ortaya çıxan vergi cənnətləri ilə bağlı məsələni xatırlamaq olar. Bu sızma, vergi qanunvericiliyinin istismar edilməsinin nə qədər geniş yayıldığını və bunun qlobal iqtisadiyyata təsirini göstərdi. Anqilyanın bu hadisədəki mövqeyinin də eyni şəkildə diqqətlə araşdırılması zərurəti də məhz bu nümunədən irəli gəlir. Davamlı gəlirin təminatı və modelin təkrarlanma mümkünlüyü ilə əlaqəli risklər də araşdırılmalıdır ki, oxucu bu hadisənin gerçək təbiətini daha yaxşı anlaya bilsin.
Gülnar Vəliyeva
21.07.2025 14:10
Məqalənin Anqilyanın rolunu daha ətraflı araşdırması, "təsadüfən" milyoner olma iddiasının etibarlılığını dəqiqləşdirməsi və bu hadisənin texnoloji, siyasi və maliyyə aspektlərini daha geniş şəkildə araşdırması lazımdır. Xüsusilə, Anqilyanın vergi qanunvericiliyi və gəlirin davamlılığının, təkrarlanmasının və əlaqəli risklərinin aydınlaşdırılması vacibdir. Bu təkmilləşdirmələr məqalənin informativliyini və etibarlılığını artırar.
Xədicə Nuriyeva
21.07.2025 12:15
Maraqlı bir yazı, lakin Anqilyanın bu hekayədəki rolu daha ətraflı araşdırılmağı tələb edir. Milyonçu olmağın təsadüfən baş verməsi iddiası nə qədər etibarlıdır? Bu "təsadüf"ün arxasında duran texnoloji detallar və Anqilya hökumətinin bu hadisəyə necə münasibət göstərməsi barədə daha çox məlumat təqdim etmək faydalı olardı. Anqilyanın vergi qanunvericiliyi və bu cür gəlirlərin vergiləndirilməsi ilə bağlı açıqlamalar da oxucular üçün daha aydınlıq gətirərdi. 32 milyon dollarlıq illik gəlirin davamlı olub-olmayacağı, bu modelin təkrarlanması mümkünlüyünün və əlaqəli risklərin müzakirəsi yazını daha tam və informativ edərdi.
Etibar Mahmudov
21.07.2025 12:09
Maraqlı bir yazı, lakin Anqilyanın bu hekayədəki rolu daha dərin araşdırılmağı tələb edir. Vergilərin optimallaşdırılması ilə bağlı qanunvericilik və bu sahədə Anqilyanın nüfuzuna dair daha ətraflı məlumat verilməsi vacibdir. Süni intellektin gəlir əldə etmə mexanizminin Anqilyada fəaliyyət göstərən hüquqi və maliyyə qaydalarına uyğunluğu barədə də konkret məlumatlar təqdim olunmalıdır. Həmçinin, bu hadisənin Anqilyanın iqtisadiyyatına olan uzunmüddətli təsiri və potensial riskləri də nəzərdən keçirilməlidir. Əldə olunan gəlirlərin şeffaflığı və bunun Anqilya hökumətinə olan təsirləri aydın şəkildə göstərilməlidir.
Hüseyn Şıxəliyev
21.07.2025 11:57
Maraqlı məqalədir. 32 milyon dollarlıq illik gəlir, həqiqətən də diqqət çəkir. Ancaq Anqilyanın bu məsələdə rolu nə dərəcədə əhəmiyyətlidir? Süni intellektin Anqilyada vergi ödəməsi ilə bağlı qanunvericilik boşluqlarından necə istifadə etməsi barədə daha ətraflı məlumat verilə bilərmi? Anqilya hökumətinin bu qədər böyük bir gəliri vergiləndirməməsi ilə bağlı siyasətinin əsas səbəbləri nələrdir? Bəlkə də bu, Anqilyanın iqtisadiyyatına qeyri-müəyyənlik gətirən bir haldır və uzunmüddətli perspektivdə daha ciddi problemlər yarada bilər. Yaxşı tərəfi, Anqilyanın turizm sektoru bu gəlirdən necə faydalana bilər? Maraqlı bir perspektiv olardı.
Nazim Kərimov
21.07.2025 10:41
Maraqlı bir yazı. Ancaq Anqilyanın bu hadisədə rolu haqqında daha ətraflı məlumat istərdim. Vergilərin azlığı və ya nəzarətin zəifliyi kimi Anqilyanın xüsusiyyətlərinin bu "təsadüfi" milyonçuluğa necə təsir etdiyini aydınlaşdıran əlavə məlumatlar faydalı olardı. Məsələn, Anqilyanın maliyyə qanunvericiliyinin bu cür hallarda potensial boşluqları varmı? Bu hadisənin Anqilyanın maliyyə imicini necə təsir edə biləcəyini də araşdırmaq vacibdir.

Şərh Yaz