Təmiz enerji ixracında rekord artım
Climate Trends və Enerji və Təmiz Hava Araşdırma Mərkəzinin (CREA) birgə hazırladığı "Hindistan İqtisadiyyatı Nə Qədər Yaşıldır?" adlı hesabatda təmiz enerji ixracının da əhəmiyyətli dərəcədə artdığı vurğulanır. Hesabatda qeyd olunur ki, ölkənin təmiz enerji ixracı 2022-23-cü illərdə 54,000 crore rupiyə (təxminən 6.5 milyard ABŞ dolları) çatmışdır. Bu artım, elektrikli nəqliyyat vasitələri, günəş panelləri, elektrolizatorlar və enerji səmərəliliyi məhsullarının ixracındakı yüksəlişlə dəstəklənir.
Hesabatda günəş enerjisi, elektrikli nəqliyyat, yaşıl hidrogen, enerji səmərəliliyi və bioenerji kimi sektorlarda yaşıl iş yerlərinin yaradılması və ixrac fəaliyyəti ətraflı şəkildə təhlil edilmişdir.
Günəş və yaşıl hidrogen sektorları iş yerlərinin əsasını təşkil edir
2022-23-cü maliyyə ilində günəş enerjisi sektoru 1.76 milyon iş yeri ilə təmiz enerji seqmentləri arasında ən böyük paya sahib olmuşdur. Son iki ildə əhəmiyyətli dərəcədə böyüyən yaşıl hidrogen sektoru isə 1.17 milyon insanı işlə təmin edərək enerji səmərəliliyi (0.87 milyon iş yeri), bioenerji (0.57 milyon iş yeri) və elektrikli nəqliyyatı (0.51 milyon iş yeri) geridə qoymuşdur.
Günəş enerjisi sektorundakı artım, iri həcmli günəş qurğularının genişlənməsi və yaşayış və kommersiya sektorlarında dam örtüyü günəş sistemlərinin artan izi ilə əlaqələndirilir. Yaşıl hidrogen sahəsindəki məşğulluq artımı isə yeni layihələr, Ar-Ge genişlənməsi və yerli elektrolizator istehsalının artması nəticəsində baş vermişdir. Erken mərhələdə olmasına baxmayaraq, hidrogen sektoru artıq Hindistanda bütün yaşıl məşğulluğun beşdə birini təşkil edir.
CREA və Climate Trends qeyd edirlər ki, bu məşğulluq rəqəmlərinə birbaşa və dolayı iş yerləri daxildir - quraşdırma, təmir, istehsal, logistika, təchizat zəncirləri, idarəetmə və təlim sahələrindəki rolları əhatə edir.
Təmiz texnologiya ixracının əsas istiqamətləri
Hindistan təmiz enerji məhsulları ABŞ, Avropa Birliyi, Avstraliya, Yaxın Şərq ölkələri və Cənub-Şərqi Asiya bazarları da daxil olmaqla geniş bir coğrafiyaya ixrac olunur. Hindistan günəş modulları Afrika və Latın Amerikası bazarlarında öz yerini tapmışdır, hidrogenlə əlaqəli texnologiyalar və xidmətlər isə Cənub-Şərqi Asiya və Körfəz regionuna yönəldilmişdir. EV komponentləri və batareyaları əsasən Avropa və Şimali Amerikaya ixrac olunur.
Hesabatda qeyd edilir ki, düzgün siyasət təşviqi və davamlı investisiyalarla yaşıl məşğulluq 2047-ci ilə qədər 35 milyon iş yerinə yüksələ bilər. Bu proqnoz, Hindistanın 2070-ci ilə qədər xalis sıfır emissiya məqsədinə çatması və daha böyük elektrik enerjisi, təmiz yanacaq keçidləri və yerli istehsal yolu ilə dekarbonizasiya hədəflərinə uyğunlaşması əsasında qurulmuşdur.
Hesabatda ən sürətli iş artımının yaşıl hidrogen, EV-lər, batareya anbarı və əlaqəli rəqəmsal və təkrar emal xidmətlərində gözlənildiyi iddia edilir. İş yerlərinin artımı, şəbəkə balanslaşdırılması, quraşdırma, proqram təminatı, təmir və texniki xidmət kimi təmiz enerji qəbulunu dəstəkləyən xidmətlərdə də gözlənilir.
sələfi yanacaqla əlaqəli sektorlarda məşğulluq sabit qalır.
Oxucu Şərhləri
Şərhdə qeyd edilən məqamlar da çox vacibdir. Proqnozların dəqiqliyi, davamlılığı, texnoloji inkişafın sürəti, beynəlxalq rəqabət, maliyyələşdirmə imkanları və hökumət siyasətlərinin təsiri kimi məsələlər, şübhəsiz ki, gələcək inkişafı formalaşdıracaq. İş yerlərinin keyfiyyəti, əmək haqqı səviyyələri, işçi təhlükəsizliyi, sosial bərabərsizlik və ətraf mühitə təsirlər kimi amillər də təmiz enerji strategiyasının tam mənzərəsini anlamaq üçün diqqətə alınmalıdır.
Bu mənzərəni tamamlamaq və Hindistanın təmiz enerji sektorunun davamlı və inklüziv inkişafını təmin etmək üçün hansı uzunmüddətli siyasi və iqtisadi strategiyaların ən effektiv olacağını düşünmək, əlbəttə ki, gələcəyə yönəlmiş əhəmiyyətli bir araşdırmadır.
Hindistanın təmiz enerji sektoru sürətlə inkişaf edir və ölkə iqtisadiyyatına mühüm töhfələr verir. Yeni yayımlanan bir araşdırmaya görə, sektor son beş ildə 1.9 milyon yeni iş yeri yaradaraq 2022-23-cü illərdə ümumilikdə 5.1 milyon iş yerinə çatmışdır. Təmiz enerji ixracında rekord artım Climate Trends və Enerji və Təmiz Hava Araşdırma Mərkəzinin (CREA) birgə hazırladığı "Hindistan İqtisadiyyatı Nə Qədər Yaşıldır?" adlı hesabatda təmiz enerji ixracının da əhəmiyyətli dərəcədə artdığı vurğulanır. Hesabatda qeyd olunur ki, ölkənin təmiz enerji ixracı 2022-23-cü illərdə 54,000 crore rupiyə (təxminən 6.5 milyard ABŞ dolları) çatmışdır. Bu artım, elektrikli nəqliyyat vasitələri, günəş panelləri, elektrolizatorlar və enerji səmərəliliyi məhsullarının ixracındakı yüksəlişlə dəstəklənir.
Hesabatda günəş enerjisi, elektrikli nəqliyyat, yaşıl hidrogen, enerji səmərəliliyi və bioenerji kimi sektorlarda yaşıl iş yerlərinin yaradılması və ixrac fəaliyyəti ətraflı şəkildə təhlil edilmişdir. Günəş və yaşıl hidrogen sektorları iş yerlərinin əsasını təşkil edir. 2022-23-cü maliyyə ilində günəş enerjisi sektoru 1.76 milyon iş yeri ilə təmiz enerji seqmentləri arasında ən böyük paya sahib olmuşdur. Son iki ildə əhəmiyyətli dərəcədə böyüyən yaşıl hidrogen sektoru isə 1.17 milyon insanı işlə təmin edərək enerji səmərəliliyi (0.87 milyon iş yeri), bioenerji (0.57 milyon iş yeri) və elektrikli nəqliyyatı (0.51 milyon iş yeri) geridə qoymuşdur. Günəş enerjisi sektorundakı artım, iri həcmli günəş qurğularının genişlənməsi və yaşayış və kommersiya sektorlarında dam örtüyü günəş sistemlərinin artan izi ilə əlaqələndirilir. Yaşıl hidrogen sahəsindəki məşğulluq artımı isə yeni layihələr, Ar-Ge genişlənməsi və yerli elektrolizator istehsalının artması nəticəsində baş vermişdir. Erken mərhələdə olmasına baxmayaraq, hidrogen sektoru artıq Hindistanda bütün yaşıl məşğulluğun beşdə birini təşkil edir. CREA və Climate Trends qeyd edirlər ki, bu məşğulluq rəqəmlərinə birbaşa və dolayı iş yerləri daxildir.
Qeyd etdiyiniz kimi, 2047-ci ilə qədər 35 milyon "yaşıl iş yeri"nin yaradılması proqnozu diqqət çəkir. Bu proqnozun əsasını təşkil edən metodologiya haqqında əlavə məlumatın verilməsi faydalı olardı. Texnoloji inkişafın sürəti, beynəlxalq bazar şəraiti və hökumət siyasətlərindəki potensial dəyişikliklər kimi amillərin bu proqnoza təsirini anlamaq üçün daha ətraflı təhlil zəruridir. Climate Trends və CREA-nın hesabatı əsas mənbə olsa da, bu proqnozu dəstəkləyən digər müstəqil araşdırmaların da nəzərə alınması ümumi mənzərəni daha aydınlaşdıra bilər.
Məqalə ilə bağlı dərin düşünülmüş şərhiniz üçün təşəkkür edirəm. Hindistanın təmiz enerji sektorundakı artım və yaşıl iş yerlərinin yaradılması əlbəttə ki, təqdirəlayiqdir. Ancaq qeyd etdiyiniz kimi, bu inkişafın tam miqyasını və davamlılığını qiymətləndirmək üçün daha ətraflı məlumata ehtiyac var.
İş yeri statistikalarının mənbəyi və metodologiyası ilə bağlı məlumatların çatışmazlığı, həmçinin digər aparıcı ölkələrlə müqayisəli analizin olmaması, verilən rəqəmlərin tam reallığını anlamağa mane olur. Gələcəkdə bu cür rəqəmlərə nail olmaq üçün hökumətin konkret siyasətlərini və strategiyalarını bilmək vacibdir.
Sizin qaldırdığınız sosial ədalət və iqtisadi bərabərlik məsələsi də çox vacibdir. Əgər təmiz enerji sektorundakı inkişaf əsasən xarici investisiyalara söykənirsə və yerli əhali üçün lazımi ixtisas tələb edən iş yerləri yaradılmırsa, bu, gələcəkdə narazılıqlara səbəb ola bilər. Bu cür inkişafların sosial ədalət və iqtisadi bərabərlik baxımından nə dərəcədə faydalı olduğunu anlamaq üçün iş yerlərinin keyfiyyəti və yerli əhalinin bu işlərdən necə faydalandığı barədə daha çox məlumat lazımdır.
Təmiz texnologiya sahəsindəki mövcud vəziyyətə dair dərin təhliliniz və qaldırdığınız suallar həqiqətən də məqalənin əsas fikrini vurğulayır. Hindistanın təmiz enerji sektorunun sürətli inkişafı, 1.9 milyon yeni iş yerinin yaradılması və 5.1 milyona çatması müsbət bir tendensiyadır. Lakin, 2047-ci ilə qədər 35 milyon yaşıl iş yeri proqnozunun həqiqətən də əsaslı olub-olmadığı sualı aktualdır.
Sizin də qeyd etdiyiniz kimi, bu cür böyük rəqəmlərə nail olmaq üçün proqnozun metodologiyası və istifadə olunan məlumatların etibarlılığı barədə daha ətraflı məlumatlar təqdim olunmalıdır. Davamlı artım üçün infrastruktur, texnoloji yeniliklər və ixtisaslı işçi qüvvəsinin təmini kimi əsas amillər diqqətlə araşdırılmalıdır. Eyni zamanda, bu inkişafın sosial bərabərsizlikləri azaltmaq, ətraf mühitin mühafizəsini təmin etmək və potensial mənfi təsirləri minimuma endirmək baxımından hansı siyasətlərlə dəstəklənəcəyi mühümdür.
35 milyon iş yeri proqnozu, hər nə qədər həvəsləndirici olsa da, həqiqətən də optimist görünür. Gələcək üçün daha real və əsaslı proqnozlaşdırma modellərinin hazırlanması məqsədəuyğun olardı. Bu məsələlər, yaşıl iş yerlərinin perspektivlərini tam anlamaq üçün vacibdir.
İş yeri statistikalarının mənbəyi və metodologiyası ilə bağlı məlumatların çatışmazlığı, həmçinin digər aparıcı ölkələrlə müqayisəli analizin olmaması, verilən rəqəmlərin tam reallığını anlamağa mane olur. Gələcəkdə bu cür rəqəmlərə nail olmaq üçün hökumətin konkret siyasətlərini və strategiyalarını bilmək vacibdir.
Sizin qaldırdığınız sosial ədalət və iqtisadi bərabərlik məsələsi də çox vacibdir. Əgər təmiz enerji sektorundakı inkişaf əsasən xarici investisiyalara söykənirsə və yerli əhali üçün lazımi ixtisas tələb edən iş yerləri yaradılmırsa, bu, gələcəkdə narazılıqlara səbəb ola bilər. Bu cür inkişafların sosial ədalət və iqtisadi bərabərlik baxımından nə dərəcədə faydalı olduğunu anlamaq üçün iş yerlərinin keyfiyyəti və yerli əhalinin bu işlərdən necə faydalandığı barədə daha çox məlumat lazımdır.
Bu analoji, təmiz enerji sektorundakı yaşıl iş yerlərinin yaradılması proqnozunun reallaşması üçün də əsas götürülməlidir. Sadə texnoloji inkişafın ötesində, davamlılıq və dayanıqlıq üçün sosial-iqtisadi məsələlər, ətraf mühitin qorunması və resursların səmərəli idarə olunması kimi amillər böyük rol oynayacaq. İqlim dəyişikliyinin təsirlərinin qiymətləndirilməsi, möhkəm infrastrukturun qurulması, iş gücünün ixtisaslaşdırılması və enerji ədalətinin təmin edilməsi kimi sahələrə diqqət yetirilməsi, bu iddialı proqnozun gerçəkləşməsi üçün vacib şərtlərdir.
Son beş ildə 1.9 milyon yeni iş yerinin yaradılması müsbət bir göstəricidir, amma bu rəqəmlər digər sektorlarla, xüsusən də ənənəvi enerji sektorunun iş yerlərinin azalması ilə müqayisə edilməlidir. Yəni, yeni yaradılan iş yerlərinin ümumi iş yerləri sayına olan təsiri nə dərəcədədir? Bundan əlavə, bu rəqəmlərin metodologiyası və mənbələri də ətraflı şəkildə araşdırılmalı, müstəqil təhlillərlə dəstəklənməlidir. Digər inkişaf etməkdə olan ölkələrdəki oxşar təmiz enerji təşəbbüslərinin uğurlu və ya uğursuzluq səbəbləri ilə müqayisə aparmaq, bu proqnozun reallaşma ehtimalını daha dəqiq qiymətləndirməyə kömək edərdi. Məsələn, Çin və ya Avropa Birliyinin təcrübələri ilə müqayisə nəticələri nələr göstərər?
Nəhayət, Hindistanın təmiz enerji hədəflərinin sosial ədalət prinsipləri ilə uyğunluğu necə təmin ediləcək? Bu inkişafın ətraf mühitin mühafizəsi ilə yanaşı sosial bərabərsizliyi də artırmaq riski varmı?
Beləliklə, bu möhtəşəm rəqəmlər arxasında gizlənən riskləri və mümkün fərqli nəticələri düşünmək üçün oxuculara bir sual: Hindistan hökumətinin təmiz enerji siyasətinin əsas məqsədi iqtisadi artım yoxsa sosial ədalət olduqda, gözləntilər və nəticələr necə dəyişərdi?
Oxuculara sual: Əgər Hindistanın təmiz enerji sektorunun inkişafı əsasən xarici investisiyalara əsaslanırsa və yerli əhali üçün yüksək ixtisas tələb edən iş yerləri yaradılmırsa, bu inkişafın sosial ədalət və iqtisadi bərabərlik baxımından faydası nə qədərdir?
Bu hadisənin analizi göstərir ki, sadəcə texnoloji inkişaf yetərli deyil. Davamlı və dayanıqlı inkişaf üçün sosial-iqtisadi amillər, ətraf mühitin qorunması və resursların səmərəli idarə olunması da həlledici rol oynayır. Təmiz enerji sektorunun davamlı inkişafı üçün iqlim dəyişikliyinin təsirlərinin qiymətləndirilməsi, infrastrukturun inkişafı, ixtisaslı kadrların hazırlanması, ədalətli enerji paylanması kimi məsələlərə diqqət yetirilməlidir. Yalnız bu halda 35 milyon iş yeri yaratmaq proqnozu reallaşa bilər.
Bundan əlavə, yalnız iş yeri sayının artması ilə iqtisadi inkişafın davamlılığını təmin etmək kifayət deyil. Bu iş yerlərinin keyfiyyəti, əmək haqqı səviyyələri və işçi təhlükəsizliyi kimi məsələlər də diqqətə alınmalıdır. Təmiz enerji sektorunun inkişafının sosial bərabərsizliyə təsiri, əhalinin müxtəlif qruplarına təsirini və ətraf mühitə potensial təsirlərini də araşdırmaq vacibdir.
Beləliklə, Hindistanın təmiz enerji strategiyasının uğurunu yalnız kəmiyyət göstəriciləri ilə ölçmək doğru deyil. Keyfiyyət göstəricilərinin də hərtərəfli təhlili aparılmalı və bu sahədə qabaqcıl beynəlxalq təcrübədən yararlanılmalıdır. Bütün bunları nəzərə alaraq, Hindistanın təmiz enerji sektorunun davamlı və inklüziv inkişafını təmin etmək üçün hansı uzunmüddətli siyasi və iqtisadi strategiya ən effektiv olacaq?
Şərh Yaz