Rəisin Şərti
Bakı İstintaq Təcridxanasının rəisi Elnur İsmayılov “Abzas Media”nın həbsdə olan baş redaktoru Sevinc Vaqifqızına ailəsi tərəfindən gətirilən sərinkeşin təhvil verilməsi müqabilində qeyri-adi bir şərt irəli sürüb.
“Abzas Media”nın verdiyi məlumata əsasən, təcridxana rəhbərliyinin şərti, sərinkeşin verilməməsi ilə bağlı yayılan xəbərlərin mediasferadan silinməsi olub.
Vaqifqızının ailəsinə çatdırdığına görə, bu təklif iyulun 19-da “Abzas Media işi” üzrə həbsdə olan digər jurnalist Nərgiz Absalamovaya dilə gətirilib. Təcridxana rəisi bu barədə Absalamovaya məlumat verib.
Vaqifqızının Mövqeyi
Jurnalist Vaqifqızı rəisin irəli sürdüyü şərtə qətiyyətlə etiraz edərək "heç vaxt razı olmaram" cavabını verib.
O, öz haqqı olan əşyanı almaq üçün heç bir "bazarlıq" aparmayacağını, sərinkeşin qadağan olunmuş əşyalar siyahısına daxil olmadığını və təcridxanada digər məhbuslara verildiyi kimi, ona da çatmalı olduğunu vurğulayıb.
Vaqifqızı bu yanaşmanı ayrı-seçkilik kimi dəyərləndirərək, onun qanuni haqqının pozulduğunu bildirib.
Təcridxana Şəraiti
Jurnalist həmçinin, rəis müavini Əhəd Abdıyevin kamerasına gələrək rəhbərliyin məhbuslara sərinkeş vermək öhdəliyinin olmadığını söylədiyini qeyd edib.
Buna cavab olaraq Sevinc Vaqifqızı təcridxanada adekvat havalandırma sisteminin olmadığını xatırladıb və yay aylarında sərinkeşin həyati zərurət olduğunu dilə gətirib.
Vaqifqızı, təcridxananın öz mağazasında məhbuslara çatacaq sərinkeşləri 35 manata satmasını tənqid edərək, məhbusların içəridə işləyərək pul qazanmadığını və bu əşyanın qurum tərəfindən təmin edilməli olduğunu vurğulayıb.
O, iyulun 18-də digər kamerada saxlanılan bir qadın məhbusun havasızlıqdan və isti temperaturdan halının pisləşdiyini də açıqlayıb.
Sevinc Vaqifqızı bu hadisə ilə bağlı qeyd edib ki, təcridxana rəisinin növbətçi nəzarətçiləri həmin məhbusu ayılmaq üçün soyuducudan litrlərlə soyuq suyu onun üzərinə tökməli olublar.
"Rəis o dustağı düşünsün, məni yox. Mənim öz sərinkeşimi özümə versin, başqa bir şey istəmirəm", - Sevinc Vaqifqızı əlavə edib.
Bu iddialarla bağlı Bakı İstintaq Təcridxanasından hələlik heç bir rəsmi münasibət bildirilməyib.
"Abzas Media" İşinə Hökm
"Abzas Media işi" üzrə təqsirləndirilən şəxslərə Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində iyunun 20-də hökm oxunub.
Hakimin qərarı ilə "Abzas Media"nın direktoru Ülvi Həsənli, baş redaktor Sevinc Vaqifqızı, araşdırmaçı jurnalist Hafiz Babalı və "Azadlıq Radiosu"nun jurnalisti, iqtisadçı Fərid Mehralızadə 9 il, jurnalistlər Nərgiz Absalamova və Elnarə Qasımova 8 il, "Abzas Media"nın koordinatoru Məhəmməd Kekalov isə 7 il 6 ay azadlıqdan məhrum edilib.
Onlar ilkin olaraq qaçaqmalçılıq daxil olmaqla bir sıra maddələrlə ittiham olunmuşdular.
Həbsdə olan şəxslər ittihamları qəbul etmir və peşə fəaliyyətlərinə görə həbs edildiklərini iddia edirlər.
Oxucu Şərhləri
"Abzas Media"nın özünün bu hadisədə maraqlı tərəf olması nəzərə alınaraq, verilən məlumatın təkrar yoxlanılması və müstəqil mənbələrdən təsdiqlənməsi zəruridir. İddianın daha inandırıcı olması üçün konkret faktlar, şahid ifadələri və ya digər sübutlar təqdim olunmalıdır. Təcridxana rəhbərliyinin bu iddialara cavabını da oxumaq istərdim.
Keçmişdə, Sovet dövründə də oxşar təzyiqlərin şahidi olmuşuq. O zamanlar dissidentlərin məqalələrinin yayımlanması qadağan olunur, yazıçıların əsərləri məhv edilirdi. Fərq ondadır ki, o zamanlar bu, açıq şəkildə, dövlət gücü tərəfindən həyata keçirilirdi. Hal-hazırda isə, bu, daha gizli, dolayı yolla baş verir. Bu məqamda, İsmayılovun hərəkətlərinin rəsmi olaraq qeydə alınması, qanunauyğunluğunun müəyyənləşdirilməsi vacibdir. Əgər bu hadisə sadəcə bir təcridxana rəisinin özbaşına hərəkətidirsə, o zaman bu, sistemli problemin yalnız bir əksidir. Əgər isə bu, daha genişmiqyaslı, məqsədyönlü bir siyasətin bir hissəsi isə, onda ciddi araşdırma və tədbirlər tələb olunur. Keçmişdəki səhvlərdən dərs çıxararaq, media azadlığının qorunması üçün daha effektiv mexanizmlər qurulmalıdır.
Bununla belə, Sovet dövründən fərqli olaraq, hazırkı vəziyyətin daha "incə" bir üsul ilə həyata keçirilməsi diqqət çəkir. Açıq təhdid əvəzinə, birbaşa təzyiq vasitəsi kimi informasiya məkanından məlumat silinməsi tələbi irəli sürülür. Bu, təzyiqin daha gizli və dolayısıyla aşkarlanması daha çətin olan bir formasıdır.
Sovet dövründən çıxarıla biləcək əsas dərs, hakimiyyətin mətbuatı nəzarətdə saxlamaq istəyi dövrün siyasi sistemindən asılı olmayaraq davam edə biləcəyidir. Ancaq bu dəfəki halın fərqliliyi təzyiq üsulunda, daha “müasir” yanaşmada gizlənir. Bu yanaşmanın, uzunmüddətli perspektivdə, mətbuat azadlığının zəifləməsinə və öz-özlüyündə daha ciddi nəticələrə gətirib çıxara biləcəyi qənaətindəyəm. Məqalədə göstərilən hadisənin tam və obyektiv araşdırılması, bu cür təzyiq hallarının qarşısının alınması üçün vacibdir. İddianın təsdiqi və ya təkzibi üçün əlavə sübutlara və araşdırmalara ehtiyac var.
Məsələnin təkcə fərdi məsuliyyət çərçivəsində deyil, sistemli bir problem kimi araşdırılması zəruridir. Təcridxanalarda şəffaflığın artırılması, müstəqil müşahidə mexanizmlərinin gücləndirilməsi və korrupsiyaya qarşı ciddi mübarizə aparılması ilə yanaşı, mətbuatın işinin sərbəstliyi təmin olunmalıdır.
Yaranmış vəziyyət qarşısında ədalətli və effektiv bir hüquqi çərçivə yaradılmadığı təqdirdə, oxşar halların gələcəkdə daha da çox baş verməsi ehtimalı yüksəkdir. Əsas sual budur: bu cür halların sistematik şəkildə qarşısının alınması üçün hansı uzunmüddətli strategiya həyata keçirilməlidir?
Şərh Yaz