Tramp ailəsi prezidentliyi necə sərvətə çevirdi

Balkanlarda fəaliyyət göstərən bir prokuror böyük bir işi dayandırmaq üçün təzyiq altında qalır. Vyetnam kəndliləri öz evlərindən çıxarılacaqlarını öyrənirlər. Körfəzdə məhkum edilmiş bir kripto kralına əfv verilir. Bütün bu hadisələrin bir ortaq cəhəti var: onların Tramp ailəsinin dünya miqyasında sərvət toplama kampaniyası ilə əlaqəli olduğu görünür. Donald Trampın bir il əvvəl yenidən ABŞ prezidenti seçilməsindən bəri, onun prezident səlahiyyətlərini şəxsi maraqları üçün istifadə etməsinin Amerika demokratiyasını aşındırdığına dair xəbərdarlıqlar daha da güclənib. Daha az anlaşılan və bəlkə də daha təhlükəli olan isə bunun hər yerdə yaratdığı zərərlərdir. Donald Trampın böyük oğulları – Don Jr. və Erik – rəsmi olaraq ailə biznesinin idarəçiləri kimi qlobal miqyasda böyük sövdələşmələr həyata keçirirlər. Onlar yeni qolf meydançalarının təməlini qoyublar, yeni göydələnlər üçün icazə alıblar, Tramp brendini icarəyə veriblər və kriptovalyuta sektorunda əvvəlki bütün gəlirlərindən daha çox qazanc gətirmə potensialına malik bir layihəyə qoşulublar. Erik Trampın sözlərinə görə, onlar bu pul qazanma prosesi ilə atalarının dünyanın ən güclü insanı olması arasında "böyük bir sədd" olduğunu israr edirlər. Erik bu yaxınlarda CNN-ə "Mənim etdiyim heç bir şey Ağ Evlə əlaqəli deyil" deyib. Lakin Prezident Corc V. Buşun dövründə yüksək vəzifəli xarici siyasət rəsmisi olmuş və hazırda "Dekleptokratiya Layihəsi" adlı antikorrupsiya təşkilatını idarə edən Kristofer Harrison, Trampları prezidentin ailəsi ilə iş görənlərə fayda verən "ödə-oyna" sistemini işlətməkdə günahlandıranlar arasındadır. Harrison bu yanaşmanın xüsusilə Çin kimi rəqib güclər tərəfindən manipulyasiya edilə biləcəyini vurğulayıb: "Tramp avtoritar rejim rəhbərlərinin ən vəhşi xəyallarını gerçəkləşdirib." Ağ Ev tərəfindən rədd edilən maraq toqquşması iddialarına baxmayaraq, açıq "xidmətə qarşı xidmət" halları sübut olunmayıb. Lakin Tramp ailəsinin biznes maraqları ləğv edilmiş hökmlər, həssas texnologiyaların ötürülməsi, yüngülləşdirilmiş tariflər və qurulmuş ittifaqlar haqqında suallar doğurur. Əxlaq ekspertləri qorxur ki, bunun ictimai vəzifədən şəxsi mənfəət üçün sui-istifadə — yəni korrupsiya iddiaları yaratması digər liderləri də eyni şeyi etməyə təşviq edə bilər. Trampın ilk prezidentlik dövründə əsas narahatlıq, xarici liderlərin onun Vaşinqtondakı otelində bahalı lüks otaqlar tutaraq ona pul qazandırıb-qazandırmayacağı ilə bağlı idi. O zaman Tramp ailəsinin xaricdə heç bir biznes sövdələşməsi etməyəcəyinə söz vermişdi. Bu vəd indi ləğv edilib. Prezident öz səhmlərini ailə biznesində etibar fonduna qoysa da, onun maliyyə bəyannamələri hələ də gəlirlərin ona çatdığını göstərir. Tramp ailəsinin həm biznesdə, həm də indi siyasətdə ən təbii müttəfiqləri, dövlət maraqları ilə ailə maraqları arasında fərq qoymayan Körfəz petromonaxiyalarının hökmdarları olub. Ötən ildən bəri Trampların regionda biznes fəaliyyətləri sürətlənib. Oreqonda yeni qolf meydançası, Dubayda satışa çıxarılan mənzillər... Senatdakı Demokratların lideri Çak Şumer bildirib ki, Trampın may ayında Yaxın Şərqə səfəri "prezident səfərindən daha çox, şəxsi biznes səfərinə bənzəyirdi".

Qətərdə, aprel ayında bir dövlət şirkəti ilə qolf kurortu sövdələşməsi, növbəti ayda Trampın Air Force One kimi istifadə etməsi üçün ona "uçan saray" hədiyyə edilməsi, daha sonra oktyabrda ABŞ qoşunlarının bu kiçik Körfəz dövlətini müdafiə etməsi üçün göstəriş verilməsi ilə davam etdi.

Səudiyyə Ərəbistanında, artıq yeni qolf və otel layihələri davam edərkən, noyabrda başqa bir potensial layihə — vəliəhd şahzadə Məhəmməd bin Salmanın nəzarətində olan bir inkişaf sahəsində – ortaya çıxdı. Bu xəbər Trampın krallığa F-35 qırıcı təyyarələrini satmağa razılaşmasından bir neçə gün əvvəl yayıldı. Trampın kürəkəni və bəzən diplomatik nümayəndəsi olmuş Cared Kuşner bu yaxınlarda "İnsanların maraq toqquşması adlandırdıqları şeylərə... mən təcrübə və dünya boyunca malik olduğumuz etibarlı münasibətlər deyirəm" deyib. Səudiyyəlilər onun fonduna milyardlarla vəsait veriblər. Bu məqalə ilə bağlı şərh istənildikdə, Ağ Evin mətbuat katibi Karoline Leavitt bildirib: "Medianın maraq toqquşmalarını uydurmaq cəhdləri məsuliyyətsizdir və ictimaiyyətin oxuduqlarına inamsızlığını gücləndirir. Nə prezident, nə də onun ailəsi heç vaxt maraq toqquşması ilə məşğul olmayıb və olmayacaq." Barak Obamanın milli təhlükəsizlik üzrə müavini olmuş Ben Rods iddia edir ki, Tramp ailəsinin yanaşması "supergücə bağlı köhnə dəb bir fırıldaqdan" başqa bir şey deyil. Rods deyib: "İndi gördüyümüz zərər hesaba gəlməzdir." O hesab edir ki, " Korrupsiya indi geosiyasətdə normaya çevrilib."

"Linç atmosferi"

Trampın ötən noyabr ayındakı qələbəsindən iki həftə sonra, Belqradın dumanlı bir səhərində Estela Radonjiç Zivkov ofisinə gəldikdə, onu Serbiya dövlət təhlükəsizlik agentliyinin iki əməkdaşının gözlədiyini gördü. Zivkov tarixi ərazilərin qorunmasına nəzarət edən institutun direktor müavini idi. O deyib: "Gördüyüm iş həqiqətən də mükafatlandırıcıdır. Bu mənə mədəni irsi ən mənalı və məsuliyyətli şəkildə qorumağa imkan verir." Agentlər özlərini nəzakətlə təqdim etdilər, lakin ona xəbərdarlıq etdilər: paytaxtın ən rezonanslı yerlərindən birinin otel və qüllə tikintisi üçün sökülməsi qərarına etiraz etməsin. Sözügedən bina, NATO-nun Slobodan Miloşeviçin qoşunlarını

Kosovodan çıxarmaq üçün həyata keçirdiyi əməliyyatda bombalanmış keçmiş Yuqoslaviya ordusunun qərargahı idi. Agentlər layihədə "dövlət marağının" olduğunu açıqladılar. "Guardian" tərəfindən əldə edilmiş bir sənəd onu "xüsusi əhəmiyyətli" layihələrdən biri kimi təyin edir. Bunlar adi tikinti şirkətləri deyildi. "Tramp Qülləsi Belqrad" adlı 500 milyon dollarlıq otel və mənzil binası

Serbiya paytaxtına "misilsiz lüks" gətirəcəkdi.

Slobodan Miloşeviçin avtoritar sabiq təbliğatçısı, 2017-ci ildən bəri Serbiyanı idarə edən

Aleksandr Vuçiç müttəfiqlərə ehtiyac duyurdu. Korrupsiya iddialarına qarşı kütləvi etirazlar artırdı.

Vladimir Putinlə illərlə davam edən əlaqələri Qərbdə az dost qoymuşdu. Lakin onun bəzi dostları vardı. Cared Kuşner aylar əvvəl layihəni başlatmaq üçün gəlmişdi. Sadəcə rəsmi təsdiqə ehtiyac vardı. Agentlər Zivkovun ofisinə gəldikdə, o, təhlükəsizlik xidmətinin mədəniyyət məsələlərinə müdaxiləsini "qeyri-adi və narahatverici" hesab etdi. Onların xəbərdarlığına məhəl qoymayaraq, açıq danışdı, lakin heç bir faydası olmadı. Ərazinin qorunması ləğv edildi. Mart ayında Don Jr. Serbiya və ABŞ arasında ikitərəfli münasibətlər haqqında "səmimi söhbət" üçün Belqrada uçdu, Vuçiçin dediyinə görə. Onlar Donun podkastında səmimi şəkildə söhbətləşdilər. Lakin sonra "Tramp Qülləsi Belqrad" layihəsi şübhə altına düşdü. Təşkilatlanmış Cinayətkarlıqla Mübarizə Baş Prokuroru Mladen Nenadiç miras institutunun rəhbərini həbs etdi, o da ərazinin qorunan statusunu ləğv edən sənədləri saxtalaşdırdığını etiraf etdi. İstintaq irəlilədi və keçmiş bir məmur yüksək vəzifəli Vuçiç müttəfiqlərini günahlandırdı. Rejim, prokurora qarşı dövlət mediasında ədavətlə cavab verdi; prokuror ayrı bir işdə keçmiş naziri də ittiham etmişdi. Noyabrın əvvəlində Milli Prokurorluq iddia etdi ki, prezident Vuçiç "korrupsioner dəstələr"in "uydurma işlər" açması haqqında şərhləri ilə "istintaqa qeyri-qanuni təsir göstərməyə çalışaraq 'linç atmosferi' yaratdı". Bu, prezidentin konstitusiya səlahiyyətlərindən sui-istifadə etdiyinə dair ittihamlara səbəb oldu. 7 noyabrda Vuçiçin parlamentdəki tərəfdarları "Tramp Qülləsi"nin inkişafını asanlaşdırmaq üçün bir qanun qəbul etdilər. Tramp ailəsinin xüsusi münasibət görməsi şübhəsiz görünür; lakin Serbiya rejiminin əvəzində nə qazandığı daha az aydındır. Maliyyə naziri və əsas Vuçiç müttəfiqi Sinişa Mali dedi: "Yeni ABŞ administrasiyası ilə əlaqələrə gəldikdə, [Trampın daşınmaz əmlak] layihəsinin son siyasət qərarlarına təsir göstərmədiyi aydındır." Serbiyanın 35% tarifi Trampın tariflərinin yüksək həddindədir. Oktyabr ayında ABŞ, Serbiyanın əksər yanacaq təchizatını təmin edən Rusiya neft şirkətinə sanksiyalar tətbiq etdi. Mali "Guardian"a bildirdi ki, "əsassız təsir" iddiaları sübutlarla dəstəklənmir. Serbiyanın qonşuları arasında Rumıniya və Albaniya kimi ABŞ-dən kənarda və daxilində digər kövrək demokratiyalar var. Son aylarda Tramp ailəsi hər iki ölkədə əmlak layihələri elan edib. Və onlar qurumları daha da zəif olan yerlərdə böyük planlara malikdirlər.

"Sən mənim belimi qaşı, mən də sənin"

Erik Tramp, may ayında Tramp ailəsinin Vyetnamdakı 1,5 milyard dollarlıq yeni qolf kurortunun təməlqoyma mərasimində qızıl və gümüş konfetti ilə qarşılandı. Baş nazirin yanında mərkəzi səhnədə dayanaraq məmnun görünürdü. Tikinti üçün icazələrin alınması adətən illərlə bürokratik maneələrlə müşayiət olunan bir ölkədə, Tramp layihəsi üç ay ərzində təsdiq almışdı. "Layihə Prezident Donald Trampın və onun administrasiyasının şəxsi diqqətini çəkmişdir,"

Vyetnam rəsmiləri "The New York Times" tərəfindən əldə edilmiş bir sənəddə yazırdılar. Trampları planlaşdırma qaydalarına əməl etməklə gözlətmək, "Vyetnamın ABŞ ilə, xüsusilə də Prezident Donald Trampın administrasiyası ilə münasibətlərinə mənfi təsir göstərə biləcək" bir gecikməyə səbəb olacaqdı. Beləliklə, qanunla tələb olunan yoxlamalar, o cümlədən ətraf mühitin qiymətləndirilməsi, qısaldıldı. Prezidentin sənədlərinə görə, Trampın özü yerli bir tikinti şirkətindən adı lisenziyalaşdırmaq üçün dərhal 5 milyon dollar alacaqdı. Bunun əksinə olaraq, Hanoyun şimalında, digər şeylərlə yanaşı, "təbiət mövzulu" bir qolf meydançası üçün əkin sahələri buldozerlə söküləcək kəndlilərə cəmi bir kvadrat metr üçün 12 dollar və bir qədər düyü təzminat verilir. Birpərəst dövlətdə bir fermer müxbirə "Bizim danışıq hüququmuz yoxdur" deyib. Aprel ayında, Erikin təməlqoyma mərasiminə qatılmasından bir ay əvvəl, atası "Azadlıq Günü" idxal tariflərini elan etmişdi. Vyetnam 46%-lik yüksək tariflə qarşılaşdı. May ayında Trampın ticarət danışıqçısı Vyetnamın nümayəndələri ilə danışıqlar apardı. Bir neçə gün sonra Erik Vyetnama gəldi, yerli sakinlərlə görüşdü və təməlqoyma mərasiminə qatıldı. İyulda Vyetnam, Böyük Britaniyadan sonra ABŞ ilə tarif razılaşmasına nail olan ikinci ölkə oldu və tarif dərəcəsini yarıdan çox azaldaraq 20%-ə endirdi. Tariflərin azaldılmasının biznes üstünlükləri üçün açıq bir mükafat olduğuna dair heç bir sübut ortaya çıxmayıb. Və bu azalma, istehsal ixrac sənayesindən asılı olan bir çox vyetnamlı üçün rahatlıq oldu. Lakin suallar qalmaqdadır. Analitiklər deyirlər ki, siyasi dəstəyin satıla biləcəyi şübhəsini yaradan bu cür sövdələşmə üslubu, sürət qazanmış antikorrupsiya islahatlarını geri sala bilər. Çikaqo Universitetinin Vyetnam üzrə mütəxəssisi və "Spiderweb Capitalism" kitabının müəllifi Kimberli Kay Xoanq bildirib ki, Vyetnamın rəhbərləri "Tramp ilə də Çinlə işlətdikləri eyni oyun planını istifadə edirlər: 'Sən mənim belimi qaşı, mən də sənin, biz bu sövdələşmələri edəcəyik və az sayda insan bundan faydalanacaq.'" Tramp ailəsinin Hindistanda, Filippində və Cənubi Koreyada əmlak layihələri var. Hər biri onun tarifləri ilə təhdid edilən böyük ixracatçı ölkələrdir.

"Kripto paytaxtı"

Reutersin hesablamalarına görə, Tramp ailəsinin bu ilin ilk yarısındakı gəlirləri 12 ay əvvəlki 51 milyon dollardan 17 dəfə artaraq 864 milyon dollara çatıb. Bunun 90%-dən çoxu daşınmaz əmlakdan deyil, kriptovalyutadan gəlib. Trampların nümayəndələri bu rəqəmləri şübhə altına alsa da, aydındır ki, bu yeni sahə onlar üçün olduqca gəlirli olur. Tramp yenidən ABŞ prezidenti seçilməzdən iki ay əvvəl "World Liberty Financial"ı işə salanda, bunun "Amerikanı dünyanın kripto paytaxtı" etməyə kömək edəcəyini iddia etmişdi. Onun üç oğlu – Don Jr. və Erik, habelə 19 yaşlı Barron (təxminən 150 milyon dollar sərvəti ilə) – həmtəsisçilər kimi qeyd olunur, Trampın özü də and içənə qədər bu siyahıda idi. Trampın ikinci müddətinin dördüncü ayında "World Liberty" elan etdi ki, onun USD1 rəqəmsal valyutası nəhəng bir əməliyyat üçün seçilib. Dünyanın ən böyük kripto birjası olan Binance,

Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin MGX adlı dövlət fonduna səhm satırdı. 2 milyard dollarlıq qiymət dollarlarla ödənilə bilərdi. Bunun əvəzinə, Binance 2 milyon yeni minted USD1 alacaqdı. USD1 stabilkoin olduğu üçün – real valyutaya bağlı kriptovalyuta – "World Liberty" buraxdığı hər token üçün bir dollar saxlayır. O, bu ehtiyatlar üzərindəki faiz və investisiya gəlirlərindən pul qazanır. Bu bir sövdələşmədən ehtiyatlardakı 2 milyard dollarlıq sıçrayış Tramp ailəsinin şirkətinə illik on milyonlarla dollar gəlir gətirə bilər. Təxminən eyni vaxtda, Binance-in stratosferik zəngin Çin əsilli qurucusu Çanqpenq Zhao (CZ kimi tanınır) Trampdan bir şey istədi. O, ABŞ-ın çirkli pulların yuyulmasına qarşı qanunlarını pozduğuna görə Kaliforniya həbsxanasında dörd aylıq cəza çəkmişdi. Prokurorlar bildirmişdilər ki, sanksiya tətbiq olunmuş ruslara, Əl-Qaidəyə və digər qeyri-qanuni vəsaitləri Binance üzərindən köçürməyə icazə vermək – bunun üçün Binance 4 milyard dollar cərimə ödəmişdi – "ABŞ-ın milli təhlükəsizliyinə ciddi zərər vurmuşdu". Sərbəst buraxıldıqdan sonra CZ

Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə qayıtdı. Onun cinayət keçmişi Binance-i ABŞ-da yenidən qurmaq üçün bir maneə kimi görünürdü. O, may ayında əfv üçün müraciət etdi, elə o zaman 2 milyard dollarlıq sövdələşmənin USD1 ilə edildiyi ortaya çıxdı. Oktyabrın 23-də Zhao X-də yazdı: "Bugünkü əfvə və Prezident Trampa Amerikanın ədalətə, innovasiyaya və hüquqa sadiqliyini qoruduğu üçün dərin minnətdarlığımı bildirirəm." "World Liberty"nin vəkilləri "Guardian"a bildirdilər ki, əgər "CZ ilə Prezident Tramp arasında 'xidmətə qarşı xidmət'i ehtiva edən bir hekayə" nəşr olunarsa, "qeyri-adi risklər" alacaqlar. Onlar, Binance səhm satışının USD1 ilə edilməsi üçün sağlam bir iş əsası olduğunu dedilər. Onlar, Binance-in BƏƏ-dən ödənişi USD1 ilə etməyi xahiş etdiyinə dair xəbərləri təkzib etdilər və BƏƏ-nin, Binance-in deyil, əməliyyat üçün kriptovalyutanı seçdiyinə dair bəyanatına istinad etdilər. Zhao-nun əfvi ilə bağlı sual verildikdə,

Donald Tramp iddia etdi ki, "onun kim olduğu haqqında heç bir fikri yoxdur." O dedi: "Ona bir çox yaxşı insanın xahişi ilə əfv verdim." Bu, əfvin 2 milyard dollarlıq sövdələşmə ilə əlaqəli olub-olmadığı barədə suallar doğura bilər. Eyni şeyi BƏƏ tərəfindən USD1 ilə edilən əməliyyat üçün də demək olar. Bir neçə gün sonra Tramp BƏƏ-yə ABŞ-ın ən çox arzulanan texnologiyalarından olan süni intellekt çiplərinə çıxış imkanı verdi. Trampın lütfünün satın alına biləcəyi görünüşü, beynəlxalq münasibətləri yenidən qurur. İndoneziyada ətraf mühit nazirliyi Tramp kurortundakı işləri dayandırıb. Oktyabr ayında Misirdə keçirilən Qəzza sammiti zamanı, bir "açıq mikrofon" İndoneziya prezidentinin Trampla ailəsinin biznes maraqları haqqında təcili danışdığını qeydə aldı. Prabowo Subianto dedi: "Eriklə görüşə bilərəmmi?" Tramp cavab verdi: "Eriki zəng etdirəcəyəm. O, çox yaxşı oğlandır."

24 saat