Tramp Bağram Hava Bazasına Çinin nüvə proqramına görə qayıtmaq istəyir

ABŞ prezidenti Donald Trampın Əfqanıstandan çıxması ilə bağlı davam edən müzakirələr fonunda, ölkənin Bagram Hava Bazası yenidən gündəmə gəlib. Prezident Tramp, bu bazanın ABŞ hərbi qüvvələrinin nəzarətində olmasının Çinə yaxınlığı səbəbindən strateji əhəmiyyət daşıdığını bildirir.

Bu ay Londonda çıxış edən ABŞ prezidenti, Bagram bazasının Çinin nüvə silahları istehsal etdiyi bölgəyə yaxınlığına diqqət çəkib. O, ABŞ-ın bu bazanı yenidən ələ keçirmək istədiyini, lakin bunun necə həyata keçiriləcəyi barədə ətraflı məlumat verməyib. 2021-ci ildə "Fox News"a verdiyi müsahibədə Tramp, Çinin Bagram-ı "ələ keçirəcəyindən" narahatlığını da ifadə etmişdi.

Nüvə silahları üzrə ekspertlər Çinin nüvə silahlarını ölkənin içərilərində istehsal etdiyini bildirirlər. Lakin Bagram-dan təxminən 1200 mil uzaqlıqda Lop Nurda köhnə bir nüvə sınaq poliqonu var.

Karnegi Beynəlxalq Sülh Fondunun Nüvə Siyasəti Proqramının baş elmi işçisi Tonq Zhao CBS News-a verdiyi müsahibədə, Lop Nur poliqonunda sonuncu partlayış sınağının 1996-cı ildə keçirildiyini, lakin son illərdə Çinin poliqonu qorumağa davam etdiyinə və hətta genişləndirdiyinə dair əlamətlərin olduğunu bildirib.

ABŞ hökuməti Çinin nüvə silahları proqramını yaxından izləyir. Xüsusən də Pentaqonun son proqnozlarına görə, Çin 2030-cu ilə qədər nüvə arsenalını sürətlə genişləndirərək 1000-dən çox döyüş başlığına çatdıra bilər. 2019-cu ildə bu rəqəm 200-dən aşağı qiymətləndirilirdi.

sələfi

Zhao, Lop Nurun Sincan vilayətində yerləşdiyini, bu vilayətin həmçinin bir neçə raket və təyyarə obyektinə ev sahibliyi etdiyini qeyd edib. Onun sözlərinə görə, Çin burada qabaqcıl təyyarələr, raket sistemləri, raketdən müdafiə texnologiyaları və aerokosmik vasitələr hazırlayır.

Hazırkı və keçmiş müdafiə rəsmiləri Çini izləmək üçün Bagram-da ABŞ-ın iştirakına ehtiyac olmadığını bildirirlər. Keçmiş bir müdafiə rəsmisi, Taliban ilə razılaşma olmadan bazanın geri alınmasının minlərlə əsgər tələb edə biləcəyini qeyd edib.

ABŞ prezidenti Londonda Taliban ilə danışıqların ola biləcəyini, "onların bizdən ehtiyacları var deyə, biz Bagram-ı geri almağa çalışırıq" deyə bildirib. Lakin Taliban dərhal sonra Bagram-ı ABŞ-a təhvil vermək planını rədd edib.

Taliban sözçüsü Zəbihullah Mücahid X sosial media platformasında ABŞ-ı 2020-ci il Doha razılaşmasını xatırlamağa çağırıb. Həmin razılaşmada ABŞ Əfqanıstanın ərazi bütövlüyünə və siyasi müstəqilliyinə qarşı güc tətbiq etməməyi və daxili işlərinə müdaxilə etməməyi öhdəsinə götürmüşdü.

Buna baxmayaraq, ABŞ prezidenti sosial mediada Əfqanıstanın bazanı ABŞ-a "geri verməməsi" halında "PİS ŞEYLƏRİN BAŞ VERƏCƏYİ" ilə hədələyib.

Doha razılaşmasını müzakirə edən keçmiş ABŞ elçisi Zalmay Xəlilzad, ABŞ və Taliban arasında digər məsələlər həll olunsa, iki tərəfin bazadan birgə istifadə etmək barədə razılığa gələ biləcəyini bildirib. O, "Zamanla təkmilləşdirilmiş təhlükəsizlik əməkdaşlığını, o cümlədən birgə terrorla mübarizə əməliyyatları üçün Bagram kimi obyektlərdən istifadəni istisna etmirəm. Amma bu, davamlı səylər tələb edəcək" deyə X-də yazıb. Elçi bu yaxınlarda məhbus mübadiləsini müzakirə etmək üçün ABŞ nümayəndə heyətinin tərkibində Kabildə yüksək səviyyəli Taliban rəsmiləri ilə görüşüb.

1950-ci illərdə Sovet İttifaqı tərəfindən inşa edilən baza, 2021-ci ilin iyul ayında ABŞ hərbçiləri tərəfindən Əfqanıstan Milli Ordusuna təhvil verilməsinə qədər Əfqanıstan müharibəsi boyunca ABŞ tərəfindən işğal edilmişdi. Cəmi bir aydan sonra Taliban Bagram da daxil olmaqla ölkənin nəzarətini ələ keçirmişdi.

25 ildən artıqdır Əfqanıstanı araşdıran və Demokratiyaları Müdafiə Fondunun "Uzun Müharibə Jurnalı"nın müəllifi Bill Roggio e-poçtda, "Taliban etibar edilə bilməz və Taliban Bagram-ı ABŞ-a təhvil verməyəcək" deyə bildirib.

Roggio, "Taliban 20 il ABŞ-ı qovmaq üçün mübarizə apardı və ABŞ-ın geri qayıtmasına icazə verməyəcək" deyə əlavə edib.

24 saat