Qəzzə üçün Kapsamlı Sülh Təklifi: Gələcək Vizyonu
Fələstin-İsrail münaqişəsində yeni bir mərhələnin açılması potensialını daşıyan 21 bəndlik hərtərəfli sülh təklifi irəli sürülüb. Bu plan
Qəzzənin gələcək statusundan tutmuş, humanitar yardımların çatdırılmasına, rehinə mübadiləsinə və regionda davamlı sabitliyin təmin edilməsinə qədər geniş məsələləri əhatə edir. Təklifin əsas məqsədi
Qəzzəni təhdid yaratmayan, radikallaşmadan azad edilmiş və terrordan tamamilə təmizlənmiş bir bölgəyə çevirməkdir.
Dərhal Atəşkəs və Rehinə Mübadiləsi
Təklifə əsasən, tərəflərin bu razılaşmanı qəbul etməsi halında müharibə dərhal başa çatacaq. İsrail qüvvələri rehinə mübadiləsinə hazırlaşmaq üçün razılaşdırılmış xəttə çəkiləcək. Bu müddətdə bütün hərbi əməliyyatlar, o cümlədən hava və artilleriya bombardmanları dayandırılacaq, cəbhə xətləri isə tamamilə sabit qalacaq. İsrail bu razılaşmanı ictimaiyyətə açıq şəkildə qəbul etdikdən sonra 72 saat ərzində bütün rehinələr — sağ qalanlar və dünyasını dəyişənlər — qaytarılacaq. Bütün rehinələr sərbəst buraxıldıqdan sonra İsrail 250 ömürlük həbs edilmiş məhkumu və 7 oktyabr 2023-cü ildən sonra həbs edilmiş 1700
QəzzəQəzzəHəmas-ın Rolu və Gələcək İdarəetmə
Razılaşmaya əsasən, Həmasın Qəzzənin idarə edilməsində heç bir rolu olmayacaq. Silahlarını yerə qoymağı və dinc şəkildə birgə yaşamağı qəbul edən Həmas üzvlərinə əfv veriləcək və Qəzzədən ayrılmaq istəyənlərə təhlükəsiz keçid imkanı təmin ediləcək. Bütün hücum məqsədli hərbi infrastrukturun, o cümlədən tunellərin məhv edilməsi və yenidən tikilməsinə son qoyulması öhdəliyi götürüləcək. Qəzzənin yeni liderləri qonşuları ilə dinc şəkildə birgə yaşamağı öhdələrinə götürəcəklər.
Humanitar Yardımlar və Yenidənqurma
Bu razılaşma qəbul edildikdən sonra Qəzzəyə humanitar yardımlar 2025-ci ilin yanvar ayında rehinə razılaşmasında müəyyən edilmiş səviyyələrdən aşağı olmayacaq həcmdə — gündə 600 yardım yük maşını — daxil olacaq. Kritik infrastrukturun təmiri və dağıntıların təmizlənməsi üçün avadanlıqların girişinə icazə veriləcək. Yardımların BMT və Qırmızı Aypara Cəmiyyəti, habelə İsrail və ya Həmas ilə əlaqəsi olmayan digər beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən müdaxiləsiz paylanması nəzərdə tutulur. Qəzzə xalqının gündəlik xidmətlərini təmin etmək üçün Fələstinli texnokratlardan ibarət müvəqqəti keçid hökuməti tərəfindən idarə olunacaq.
İqtisadi İnkişaf və Siyasi Gələcək
Qəzzəni yenidən qurmaq üçün iqtisadi plan hazırlanacaq. Bu plan modern Orta Şərq şəhərlərinin tikintisində təcrübəli mütəxəssislərin cəlb edilməsini, investisiyaların cəlb edilməsini və məşğulluq yaratmağa yönəlmiş mövcud planların nəzərə alınmasını əhatə edəcək. İştirakçı ölkələr tərəfindən müzakirə ediləcək endirimli gömrük rüsumları və çıxış nisbətləri ilə bir iqtisadi zona yaradılacaq. Heç kim Qəzzədən məcburi köçürülməyəcək; lakin ayrılmağı seçənlərin geri qayıtmasına icazə veriləcək. Qəzzəlilər bölgədə qalmağa və orada daha yaxşı bir gələcək qurmağa həvəsləndiriləcəklər. ABŞ, Ərəb və digər beynəlxalq tərəfdaşlarla birlikdə, Qəzzədə təhlükəsizliyə nəzarət etmək üçün dərhal yerləşdiriləcək müvəqqəti beynəlxalq sabitlik qüvvəsi yaratmaq üçün çalışacaq. Bu qüvvə, uzunmüddətli daxili təhlükəsizlik orqanı kimi fəaliyyət göstərəcək bir Fələstin polis təşkilatını quracaq və təlim keçəcək. İsrail Qəzzəni işğal etməyəcək və ya ilhaq etməyəcək, əlindəki mövcud əraziləri onu əvəz edən təhlükəsizlik qüvvələri Qəzzə zolağında nəzarəti və sabitliyi təmin etdikcə mərhələli şəkildə təhvil verəcək.
Regional Təminatlar və Sülhə Aparan Yol
Regional tərəfdaşlar Həmasın və Qəzzədəki digər qrupların öhdəliklərinə əməl etməsini, Qəzzənin İsrailə və öz xalqına təhdid yaratmamasını təmin etmək üçün təhlükəsizlik zəmanəti verəcəklər. Əgər Həmas bu təklifi gecikdirərsə və ya rədd edərsə, yuxarıdakı maddələr terrordan azad edilmiş ərazilərdə tətbiq ediləcək və bu ərazilər İsrail ordusu tərəfindən mərhələli şəkildə beynəlxalq sabitlik qüvvəsinə təhvil veriləcək. İsrail gələcəkdə Qətərə hücum etməyəcəyini qəbul edir. ABŞ və beynəlxalq ictimaiyyət Dohanın Qəzzə münaqişəsindəki vacib vasitəçilik rolunu tanıyır. Əhalini radikallıqdan azad etmək üçün bir proses qurulacaq. Bu, İsrail və Qəzzədəki baxış bucaqlarını və narrativləri dəyişdirməyi hədəfləyən dinlərarası dialoqu əhatə edəcək. Qəzzənin yenidən qurulması irəlilədikcə və Fələstin Muxtariyyətinin islahat proqramı tətbiq edildikdə, Fələstin xalqının arzusu sayılan Fələstin Dövlətinə nail olmaq üçün etibarlı bir yolun şərtləri yaranmış ola bilər. ABŞ, İsrail ilə Fələstinlilər arasında dinc birgəyaşayış barədə siyasi gələcək müəyyən etmək məqsədilə dialoqa başlayacaq.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz