Tramp Tarifləri: Dünya Necə Reaksiya Verir

ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası yaxın həftədə qüvvəyə minəcək yeni tariflər elan edib. Ölkənin ticarət tərəfdaşlarının əksəriyyətini əhatə edən bu rüsumlar ilkin olaraq 1 avqustda qüvvəyə minməli olsa da, son anda 7 avqusta təxirə salınıb. Təxminən 70 ölkə Trampın tətbiq etdiyi idxal rüsumları ilə üzləşir.

Prezident Tramp tarifləri ABŞ ixracatçılarını daha güclü mövqeyə gətirəcək, idxalı məhdudlaşdıracaq və daxili istehsalı təşviq edəcək iqtisadi təsir vasitəsi kimi qiymətləndirir.

Vəziyyət dinamik olaraq qalsa da, ölkələrə müxtəlif səviyyəli rüsumlar tətbiq olunacaq; Yaponiya və Avropa İttifaqı üçün 15 faizdən İsveçrə üçün 39 faizə qədər.

Bəs ölkələr və bazarlar bu xəbərə necə reaksiya verib?

Çin

Çin ABŞ proteksionizminin "bütün tərəflərin maraqlarına zərər verdiyini" xəbərdar edib. Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Guo Jiakun bildirib ki, "Çin tərəfinin tariflərə qarşı mövqeyi ardıcıl və aydındır. Tarif müharibəsində və ya ticarət müharibəsində qalib yoxdur." Pekin və Vaşinqton arasında danışıqlar davam etsə də, 12 avqusta qədər razılaşdırılmış fasilədən sonra 30 faizlik birgə tarif tətbiq olunacaq. Bu, əvvəlki 145 faizlik rüsum artımından sonra baş verib.

Tayvan

Tayvan prezidenti William Lai Ching-te, Tramp tərəfindən elan edilmiş 20 faizlik tarifi "müvəqqəti" adlandırıb və "razılaşma əldə edilərsə, daha da azaldılma ehtimalı var" deyib. ABŞ prezidenti əvvəlcə adanı 32 faizlik vergi və böyük yarımkeçirici yüklərinə mümkün rüsumlarla vurmaqla hədələmişdi.

Yaponiya

Yaponiya ilə Vaşinqton arasında keçən həftə razılaşdırılmış 15 faizlik tarif (hədələnən 25 faizdən aşağı) 7 avqustdan qüvvəyə minəcək. Baş nazir Şigeru İşiba cümə günü bildirib ki, "Biz ABŞ-ı avtomobil və avtomobil hissələrinə tətbiq olunan tariflərin azaldılması daxil olmaqla, razılaşmanı həyata keçirmək üçün təcili tədbirlər görməyə çağırmağa davam edirik." Lakin Yaponiya Bankı (BOJ) xəbərdarlıq edib ki, ABŞ rüsumları səbəbindən Yapon firmalarının mənfəəti bu il azala bilər ki, bu da onların əsaslı xərclər planlarını aşağı salmasına gətirib çıxaracaq. BOJ-un rüblük hesabatının tam versiyasında qeyd olunub ki, avtomobil istehsalçıları tariflərdən yaranan xərcləri ABŞ istehlakçılarına ötürmək əvəzinə, öz üzərlərinə götürüblər, bu da aprel ayından etibarən ixrac qiymətlərində təxminən 20 faiz azalma ilə müşayiət olunub. "Bu, Yapon avtomobil istehsalçılarının satış həcminin azalmasına səbəb ola biləcək qiymət artımlarından qaçdıqlarını, bunun müqabilində isə gəlirliliyin pisləşməsinə razılaşdıqlarını göstərir," BOJ əlavə edib.

Malayziya

Malayziyanın Ticarət Nazirliyi öz tarif dərəcəsinin (əvvəlcə hədələnən 25 faizdən aşağı salınaraq) "qırmızı xətt" məhsullarından güzəştə getmədən müsbət nəticə olduğunu bildirib.

Tailand

Tailandın maliyyə naziri bildirib ki, tariflərdə 36 faizdən 19 faizə qədər azalma ölkəsinin çətinlik çəkən iqtisadiyyatına qarşıdakı qlobal problemlərlə mübarizə aparmağa kömək edəcək. Pichai Chunhavajira, "Bu, Tailandın qlobal səviyyədə rəqabət qabiliyyətini qorumağa, investor inamını artırmağa və iqtisadi artım, gəlirlərin artırılması və yeni imkanlar üçün qapı açmağa kömək edir," deyib.

Kamboca

ABŞ cümə günü Kamboca üçün tarif dərəcəsini əvvəlki 36 və 49 faizdən 19 faizə endirib ki, bu da onun mühüm geyim sektoruna böyük dəstəkdir. Bu sektor ölkənin ən böyük iqtisadi hərəkətverici qüvvəsi və təxminən bir milyon istehsal iş yerinin mənbəyidir. Kambocanın baş nazir müavini və baş ticarət danışıqçısı Sun Chanthol Reuters agentliyinə müsahibəsində bildirib ki, "Əgər ABŞ 49 faiz və ya 36 faiz tarifi saxlasaydı, mənim fikrimcə, bu sənaye çökərdi."

Avropa İttifaqı

Aİ-nin ticarət rəsmisi Maros Sefcovic, blokun ixracatçılarının Aİ ilə ABŞ arasında çərçivə sazişi sayəsində "daha rəqabətli mövqedən" faydalandığını söyləyib, lakin "işin davam etdiyini" də əlavə edib. Sefcovic sosial media platforması X-də yazdığı paylaşımda, "Yeni ABŞ tarifləri Aİ- ABŞ sazişinin ilk nəticələrini, xüsusən də 15 faizlik ümumi tarif tavanını əks etdirir" deyib. O, bunun "bizneslər üçün sabitliyi, eləcə də transatlantik iqtisadiyyata inamı gücləndirdiyini" əlavə edib.

İsveçrə

İsveçrə özünün "çox konstruktiv mövqeyinə" baxmayaraq, 39 faizlə (hədələnən 31 faizdən yuxarı) vurulmasından "böyük təəssüf" ifadə edib. Aİ-nin 15 faizindən iki dəfədən çox olan bu rüsum, zəngin Alp ölkəsini təəccübləndirib. İsveçrə ABŞ-da birbaşa investisiya baxımından altıncı yerdədir; Roche və Novartis kimi əczaçılıq nəhəngləri son aylarda böyük xərc planları açıqlayıblar.

Şri Lanka

Şri Lanka, əvvəlcə təklif edilən 44 faizdən əhəmiyyətli dərəcədə azaldılaraq 20 faizlə qarşılaşdığı üçün rahatlıq ifadə edib və daha da azalma ümidini bildirib. Maliyyə Nazirliyinin rəsmisi Harshana Suriyapperuma jurnalistlərə bildirib ki, "Biz ABŞ-a ixracatımızda rəqabət qabiliyyətimizin qorunub saxlanmasından məmnunuq."

Banqladeş

Banqladeş ABŞ-a ixracata tətbiq ediləcək 20 faizlik tarifi (Trampın əvvəlcə təklif etdiyi 37 faizdən aşağı) danışıqlar yolu ilə əldə edib. Ölkənin müvəqqəti hökumətinin rəhbəri Məhəmməd Yunus bunu "həlledici diplomatik qələbə" adlandırıb.

Pakistan

Pakistan cümə axşamı ABŞ ilə 19 faizlik tarif dərəcəsi əldə edib. Pakistan Maliyyə Nazirliyi bəyanatında, "Bu razılaşma, xüsusilə də enerji, mədən və minerallar, İT, kriptovalyuta və digər sektorlarda yeni bir iqtisadi əməkdaşlıq dövrünün başlanğıcını qeyd edir," deyib.

Hindistan

Prezident Tramp çərşənbə günü Hindistan mallarının 1 avqust tarixindən etibarən 25 faizlik ABŞ tarifi ilə üzləşəcəyini (əvvəlki hədələnən səviyyədən bir qədər aşağı) bildirib. O, sosial mediada yazıb ki, ölkə Yeni Dehlinin Rusiya silahları və enerjisi alışı səbəbindən müəyyən edilməmiş "cəza" ilə də üzləşəcək. Çərşənbə günü Hindistan hökuməti verdiyi bəyanatda, bu yeni tariflərin nəticələrini öyrəndiyini və Yeni Dehlinin "fermerlərimizin, sahibkarlarımızın və kiçik, orta və mikro müəssisələrimizin rifahını qorumağa və təşviq etməyə böyük əhəmiyyət verdiyini" əlavə edib.

Cənubi Afrika

Cənubi Afrika ABŞ-ın 30 faizlik tariflər tətbiqini bir həftə gecikdirməsindən cəzadan qaçmaq və iş yerlərini xilas etmək üçün danışıqlar aparmaq məqsədilə istifadə edəcək. Prezident Cyril Ramaphosa cümə günü jurnalistlərə bildirib ki, "Hazırda intensiv danışıqlar gedir." O, "Bizim vəzifəmiz, həqiqətən də, ABŞ ilə bacardığımız qədər güclü və sərt danışıqlar aparmaqdır. Əsas məqsədimiz iş yerlərini xilas etməkdir," deyib.

Kanada

Prezident Tramp cümə axşamı ABŞ-ın müəyyən Kanada mallarına tarifləri 25 faizdən 35 faizə qədər artıracağını bildirib. O, baş nazir Mark Carney-nin sentyabr ayında Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Assambleyasında Fələstin dövlətini tanımaq planlarını elan etməsindən sonra Kanada üçün ticarət nəticələri ilə bağlı xəbərdarlıq etmişdi. Onlarla digər ölkəyə təsir edən yeni rüsumlardan fərqli olaraq, burada gecikmə yoxdur və bunlar Ağ Evin məlumatına görə cümə günü qüvvəyə minir. Carney hökumətinin Trampın qərarından "məyus olduğunu" bildirib.

Trampın qərarında Kanadanın "fentanil və digər qanunsuz narkotiklərin davam edən axınını cilovlamaqda əməkdaşlıq etməməsi", eləcə də onun tədbirlərinə qarşı "qisas alması" da qeyd edilib. Carney Ottavanın fentanilə qarşı mübarizə və sərhəd təhlükəsizliyini artırmaq səylərini qeyd edib. "Kanada ABŞ fentanil idxalının yalnız 1 faizini təşkil edir və bu həcmləri daha da azaltmaq üçün intensiv işləyir," deyib. 2020-ci il ABŞ-Meksika-Kanada Razılaşması ilə əhatə olunan məhsullar isə tarif dərəcəsindən azad ediləcək.

Bazarlar

Avropanın səhmləri, investorların yeni ABŞ rüsumlarının onlarla ölkəyə təsirindən narahatlığı səbəbindən üç həftəlik ən aşağı səviyyəyə düşüb. Asiya səhmləri də tariflər elan edildikdən sonra aprel ayından bəri ən pis həftəyə doğru irəliləyirdi. Neft qiymətləri isə çox az dəyişərək həftəlik qazanc əldə etməyə doğru irəliləyir.

24 saat