Trampın İranın Nüvə İmkanları İddiaları
ABŞ prezidenti Donald Tramp, ABŞ zərbələrinin İranın nüvə imkanlarını məhv etmədiyi barədə yayılan çoxsaylı xəbər və məlumatları rədd edib. O, İsrail-İran münaqişəsindən sonra İranın nüvə silahı əldə etməsinə icazə verməyəcəyi barədə vədini təkrarlayıb. İranın nüvə proqramının obyektlərinə endirilən zərbələrin təsiri ilə bağlı suallar qalmaqda davam etsə də, prezident öz iddialarından geri çəkilmir.
Fox News-un "Sunday Morning Futures with Maria Bartiromo" proqramında çıxış edən Tramp, İsrailin iyunun 13-də hücumundan əvvəl İranın nüvə silahı istehsalına "həftələr qaldığı" iddiasını yenidən səsləndirib. Doqquz gün sonra ABŞ, İranın üç əsas nüvə obyektini – Fordo, Nətənz və İsfahanı hədəfə alıb.
Həm ABŞ kəşfiyyatı, həm də Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nüvə nəzarəti orqanı Tehranın nüvə arsenalı qurmadığını təsdiqləyib. İran uzun müddətdir ki, nüvə proqramının yalnız mülki məqsədlər üçün olduğunu israr edir.
Tramp obyektlərin ABŞ zərbələri nəticəsində "yerlə-yeksan edildiyini" desə də, hücumlardan sonra bir sıra aparıcı xəbər təşkilatları, kəşfiyyat mənbələrinə istinad edərək, ABŞ zərbələrinin obyektləri məhv etmədiyini bildiriblər.
Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (MAEA) bazar ertəsi günü bildirib ki, İranın nüvə silahı istehsalı üçün ən yüksək dərəcədə zənginləşdirilmiş uranın əksəriyyətini ehtiva edən Fordo zavodunda hansı zərərin dəydiyi hələ də aydın deyil.
MAEA rəhbəri Rafael Qrossi bazar günü İranın bir neçə ay ərzində uranı zənginləşdirməyə yenidən başlaya biləcəyini açıqlayıb. Tramp isə həftə sonu hücumların İranın nüvə proqramını illərcə geriyə atdığını israr edib.
MAEA-nın keçən aykı hesabatına görə, İranın 400 kq-dan (880 funt) çox 60 faizədək zənginləşdirilmiş uranı var. Bu miqdar, daha da zənginləşdirilsə, təxminən 9 nüvə silahı üçün kifayətdir (90 faiz silah dərəcəsinə yaxın).
Tramp Fox News-a verdiyi açıqlamada, onun əmr etdiyi və təriflədiyi hücumların effektivliyini şübhə altına alan xəbər kanallarının "saxta xəbər" yaydığını bildirib.
"Bu sadəcə dəhşətlidir və mən bunun baş verdiyini görə bilirdim. Onlar [xəbər agentlikləri] bunu bir hekayəyə çevirməyə çalışdılar, lakin sonra məlum oldu ki, yox, o, heç kimin görmədiyi şəkildə yox edilib və bu, ən azı müəyyən bir müddət üçün onların nüvə iddialarına son qoyub", – Tramp deyib.
İranın münaqişə bitdikdən sonra nüvə proqramını yenidən başlayıb-başlamayacağı barədə suala cavab olaraq Tramp deyib: "Onların hazırda istəyəcəyi son şey nüvə barədə düşünməkdir."
Obyektlərə hücum zamanı İranın zənginləşdirilmiş uranı Fordodan çıxardığı barədə məlumatlar yayılsa da, Tramp bunun yalan olduğunu iddia edib.
"Bunu etmək çox çətindir, üstəlik, onlara çox bildirmədik, çünki gəldiyimizi o vaxta qədər bilmirdilər və heç kim o obyektə hücum edəcəyimizi düşünmürdü, çünki hamı bu obyektin keçilməz olduğunu deyirdi... o, dağın ətəyindədir və qranitdir", – o qeyd edib.
"[Lakin] bomba ondan yağ kimi, həqiqətən də yağ kimi keçib", – deyə o əlavə edib.
Ticarət danışıqları
Ayrı-ayrılıqda, Tramp Fox-a bildirib ki, Kanada xarici və daxili texnologiya şirkətlərinə yeni rəqəmsal xidmətlər vergisi tətbiq etməyə davam etdikcə, ABŞ-ın Kanada ilə ticarət danışıqları "müəyyən vergiləri ləğv edənə qədər" dayandırılacaq.
Çinlə ticarət razılaşması barədə danışan Tramp, Vaşinqtonla Pekin arasında böyük ticarət defisiti olsa da, ABŞ-ın hazırda Çinlə "yaxşı münasibətlərdə" olduğunu bildirib.
Prezident əlavə edib ki, TikTok sosial media platforması üçün "çox varlı insanlar" qrupundan bir alıcı tapıb və bu şəxsləri tətbiqə qoyulan qadağanı üçüncü dəfə 90 gün müddətinə uzatdıqdan təxminən iki həftə sonra açıqlayacaq.