Gündəm 30.06.2025

Trampın göz dikdiyi məkan reallaşır

Trampın göz dikdiyi məkan reallaşır
ABŞ prezidenti Donald Trampın Qrenlandiya adasını Birləşmiş Ştatlara qatmaq niyyəti, bu qütb adasına olan marağı artıraraq Amerikalılar üçün yeni imkanlar yaratdı. Birləşmiş Ştatlardan cəmi 1500 kilometr məsafədə yerləşməsinə baxmayaraq, buzla örtülü bu adaya çatmaq əvvəllər demək olar ki, mümkün deyildi. Lakin United Airlines şirkəti, Nyuarkdan Qrenlandiyanın paytaxtı Nuuka birbaşa uçuşlara başladı.

ABŞ-dan Qrenlandiyaya 20 İldən Sonra İlk Birbaşa Səfərlər

60 mindən az insanın yaşadığı Qrenlandiyaya artıq ABŞ-dan birbaşa uçuşlar mövcuddur. Turizm potensialını artırmaq məqsədi ilə Şimali Amerika bazarını hədəfləyən Qrenlandiya isə yeni uçuş zolaqları ilə qütb macərasına qapı açır. Amerikalılar indi tək bir birbaşa uçuşla bu adaya səyahət edə biləcəklər. Nyu-Cersidən Nuuka birbaşa səfər cəmi 4 saat çəkəcək və 14 İyundan başlayacaq. Bu səfər, 20 ildən sonra ABŞ-dan adaya edilən ilk uçuş kimi tarixə düşəcək. İlk uçuşun yolçuları artıq bəlli olub: Eugene Ngai, həyat yoldaşı Kendra Johnson və onların 16 aylıq qızları Nora.

ABŞ Prezidenti Trampın Ada Marağı və Turizm Perspektivləri

Qrenlandiyanı gündəmində ilk sıralarda saxlayan ABŞ prezidenti Donald Tramp, o zaman adanı satın almaq niyyətində olduğunu bildirmişdi. Lakin Trampın bu istəyi, 300 ildən artıqdır ki, Danimarkaya bağlı olan bu muxtar bölgə tərəfindən rədd edilmişdi. Ekspertlər, illər sonra adaya ediləcək bu ilk səfərin Qrenlandiya üçün turizmin qapılarını geniş açacağını ifadə edirlər. Bu buz adasını turizm mərkəzinə çevirmək niyyətində olan səlahiyyətlilər, bu il iki yeni hava limanı layihəsinin də tamamlanacağına ümid edirlər.

Şimali Amerika Bazarı ilə Əlaqələrin Gücləndirilməsi

ABŞ bazarına açılmaq istəyən Qrenlandiya, bu əlaqələri inkişaf etdirməyi qarşısına məqsəd qoyub. Keçən il Qrenlandiyaya təyyarə ilə 2600 nəfər, kruiz gəmiləri ilə isə 47500 nəfər səyahət etmişdi. Qrenlandiya Hava Limanlarının baş icraçı direktoru Jens Lauridsen, bu uçuşların Şimali Amerika ilə əlaqələrini gücləndirəcəyini və bunun onların ən böyük arzusu olduğunu bildirib. Yeni 2200 metrlik uçuş zolağı və hava limanı terminalının yerli iqtisadiyyatı canlandıracağı da gözləntilər sırasındadır.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Zaur Əsədov
24.07.2025 00:51
Tamamilə razıyam. Grönlandın müstəqillik həvəsinin ABŞ-ın maraqlarına təsiri, həqiqətən də, daha ətraflı təhlil tələb edir. Məsələn, Grönland müstəqil olduqda, Çinin bu əraziyə olan artan marağını nəzərə alaraq, ABŞ-ın strateji mövqeyini necə qoruyacağı sualı açıq qalır. Müəllif, Grönlandın təbii sərvətlərinin çıxarılmasının ətraf mühitə təsirinin dərin təhlilini verməklə yanaşı, bu çıxarmanın yerli əhalinin sosial-iqtisadi həyatına uzunmüddətli təsirlərini də araşdırmalıdır. Davamlı inkişafın təmin edilməsi üçün hansı mexanizmlərin tətbiq olunması və beynəlxalq standartların necə qorunması barədə daha konkret təkliflər məqaləni daha əhatəli edərdi.
Babək Şıxəliyev
23.07.2025 13:03
Grönlandın strateji əhəmiyyəti haqqında yazınız maraqlı idi, xüsusilə də iqlim dəyişikliyinin bu ərazinin geosiyasi dinamikasına təsirini vurğulamağınız. Ancaq Grönlandın təbii ehtiyatları və ərazi iddiaları ilə bağlı daha çox dərinlikli təhlilə ehtiyac duyulur. Məsələn, çinli şirkətlərin Grönlanddakı iştirakının təfərrüatları və ABŞ-ın bu iştirakı necə qarşılayacağı barədə daha geniş məlumat verilə bilərdi. Bundan əlavə, Grönlandın özünün müstəqillik istəkləri və bu istəyin qlobal güclərin maraqları ilə necə üst-üstə düşməsi məsələsi daha aydın şəkildə izah edilə bilərdi.
Sürəyya Fətullayeva
23.07.2025 13:02
Məqalədə qeyd olunan Trampın Qrenlandiya ilə bağlı planlarının gerçəkləşmə ehtimalı haqqında daha ətraflı məlumat verilməli idi. Xüsusilə, Qrenlandiyanın müstəqillik istəyinin gücü və Danimarkanın mövqeyi haqqında daha dəqiq məlumatlar təqdim etmək faydalı olardı. Çünki Trampın dövründəki marağın səbəbləri, iqtisadi və strateji baxımdan, bu günkü geosiyasi kontekstdə eyni şəkildə təsir göstərməyə bilər. Qrenlandiyanın təbii ehtiyatlarının potensialı və bunun geosiyasi oyunlarda hansı rol oynayacağına dair dərin bir təhlil məqaləyə daha çox dəyər qatardı. Bundan əlavə, Rusiya və Çinin Qrenlandiyaya olan maraqlarının müqayisəsi və bu maraqların Trampın planları ilə necə bağlı olduğunu araşdırmaq vacib olardı.
Aqil Rzayev
23.07.2025 08:40
Maraqlı yazı, əlbəttə. Ancaq Grönlandın Trampın həyətinə çevrilməsi fikri bir az... qeyri-real görünür. Axı, o, hətta ABŞ-ın öz dövlətlərini idarə etməkdə çətinlik çəkirdi, bəs Grönlandın buzlu səhralarını necə idarə edəcək? Bu, sanki, qışa hazırlaşmaq üçün yayda şortla gəzməyə bənzəyir. Yəqin ki, əvvəlcə hava şəraitinə uyğunlaşmaq üçün xüsusi bir "Trumpian" palto dizaynı lazımdır. Bəlkə də, "Make Greenland Great Again" şüarı ilə bəzədilmiş, qızdırılan bir iglu? Yazının araşdırmasının davamını gözləyirəm, xüsusən də bu "böyük Grönland planı"nın maliyyələşdirilməsi ilə bağlı məqamlar daha aydınlaşdırılsın.
Gülnar Camalova
23.07.2025 06:46
Grönlanda fokuslanan bu yazı maraqlı bir perspektiv təqdim edir, xüsusilə də Tramp administrasiyasının regiona olan marağını araşdırarkən. Lakin, Grönlandın ərazi bütövlüyünün, həmçinin iqlim dəyişikliyi ilə əlaqəli geosiyasi risklərin daha ətraflı təhlilini görmək istərdim. Məsələn, Grönlandın təbii ehtiyatlarının potensial istismarının ətraf mühitə olan təsirləri haqqında daha geniş məlumat verilməsi məqalənin dəyərini daha da artıra bilərdi. Bundan əlavə, Danimarka ilə Grönland arasındakı münasibətlərin, bu geosiyasi oyunun gedişatına necə təsir edəcəyi barədə əlavə analiz faydalı olardı.
Yusif Əfəndiyev
23.07.2025 05:04
Grönlandın strateji əhəmiyyətinin artması, əlbəttə ki, maraqlı bir mövzudur. Məqalədə Tramp administrasiyasının Grönlanddakı marağına toxunulur, lakin bu marağın uzunmüddətli geosiyasi nəticələrinə dair daha geniş bir təhlilə ehtiyac var. Məsələn, Çinin Grönlanddakı artan təsiri və bu təsirin ABŞ-ın regiondakı mövqeyinə necə təsir edəcəyi araşdırılmalıdır. Həmçinin, Grönlandın öz müstəqillik arzusunun və bu arzunun ABŞ və Çin arasındakı geosiyasi oyunla necə qarşılıqlı əlaqədə olduğu daha ətraflı şəkildə araşdırıla bilərdi. Grönlandın təbii sərvətlərinin istismarı və bunun ətraf mühitinə təsiri də müzakirə olunmalı vacib bir amildir.
Fariz Qarayev
23.07.2025 02:42
Maraqlı bir araşdırma, xüsusilə də Grönlandın geosiyasi əhəmiyyətinin artması kontekstində. Lakin, Tramp administrasiyasının Grönlanda olan marağının iqtisadi aspektlərindən əlavə, hərbi və strateji əhəmiyyəti də daha ətraflı təhlil edilə bilərdi. Məsələn, ABŞ-ın Arktika regionundakı hərbi mövcudluğunun gücləndirilməsi ehtimalı və bu mövcudluğun Grönlandın müstəqillik prosesinə necə təsir edə biləcəyi ilə bağlı daha çox məlumat faydalı olardı. Bundan əlavə, Çinin Grönlanddakı artan təsiri və bu üç tərəf arasında potensial geosiyasi gərginliklərin araşdırılması məqaləni daha da zənginləşdirərdi.
Rübabə Fərzəliyeva
23.07.2025 01:59
Məqalədə Trampın Grönlanda olan marağının arxasındakı geostrateji amillərə toxunulsa da, iqtisadi cəhətlər kifayət qədər araşdırılmayıb. Grönlandın nadir torpaq ehtiyatları və potensial enerji mənbələri, hətta ərazi əldə etmək cəhdlərindən daha çox əhəmiyyət daşıyır. Bu ehtiyatların uzunmüddətli iqtisadi əhəmiyyətinin, ABŞ-ın Grönlanda olan marağının müəyyən edilməsində nə qədər rol oynadığını daha ətraflı izah etmək məqsədəuyğundur. Eyni zamanda, Grönlandın müstəqillik istəyi və Danimarka ilə olan mürəkkəb münasibətlərinin, ABŞ-ın potensial əməkdaşlıq və ya ərazi iddialarına necə təsir edəcəyi barədə də araşdırma aparmaq vacibdir.
Cavidan Məmmədli
23.07.2025 00:50
Grönlandın əhəmiyyəti və ətraf mühitin dəyişməsinin buraya təsiri ilə bağlı yazıda qaldırılan məsələlər olduqca əhəmiyyətlidir. Ancaq, Tramp administrasiyasının Grönlanda olan marağının yalnız iqtisadi və strateji məsələlərlə məhdudlaşdırılmadığı, eyni zamanda Grönlandın müstəqillik istəyinin də bu marağa təsir edə biləcəyi fikrini daha geniş şəkildə araşdırmaq faydalı olardı. Müəllif Grönlandın təbii sərvətləri haqqında məlumat verərkən, bu sərvətlərin çıxarılmasının ətraf mühitə potensial təsirlərinin daha ətraflı təhlilini verməlidir. Bu kontekstdə, Grönlandın davamlı inkişaf strategiyasının necə formalaşdırılması və beynəlxalq tərəfdaşlıqların bununla necə uyğunlaşdırılması məsələləri də ön plana çıxarılmalıdır.
Orxan Fərzəliyev
23.07.2025 00:07
Grönlandın strateji əhəmiyyətinin artması, əlbəttə ki, diqqət çəkən bir mövzudur. Məqalədə Tramp administrasiyasının Grönlandla bağlı planlarının müzakirəsi maraqlıdır, lakin bu planların uzunmüddətli təsirləri və Grönland xalqının öz müstəqilliyinin və suverenliyinin qorunması kontekstində nə dərəcədə müvəffəqiyyətli olacağı aydın deyil. Grönlandın iqtisadi və ətraf mühit əhəmiyyətinin daha ətraflı təhlili, xüsusən də iqlim dəyişikliyinin bu ərazidəki təsirləri nəzərə alınmaqla, məqaləyə daha çox dəyər qatardı. Bundan əlavə, Rusiya və Çinin Grönlanddakı mövcud və potensial maraqlarının təhlili məqalənin obyektivliyini artırar.

Şərh Yaz