ABŞ Konqresində Trampın İranın Nüvə Obyektlərinə Zərbə Qərarı Ətrafında Gərgin Fikir Ayrılığı
ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Trampın İranın nüvə obyektlərinə mümkün hərbi zərbə endirmək barədə verdiyi qərar, Vaşinqtonda, xüsusilə də Konqres dairələrində ciddi müzakirələrə və fikir ayrılıqlarına səbəb olub. Bu strateji addımın potensial nəticələri, milli təhlükəsizlik prioritetləri və regional sabitliyə təsirləri barədə genişmiqyaslı mübahisələr davam edir. Bəzi qanunvericilər Tehranın nüvə silahı əldə etməsinin qarşısını almaq üçün sərt tədbirlərin zəruriliyini vurğulasa da, digərləri bu addımın Orta Şərqdə nəzarətdən çıxa biləcək eskalasiyaya yol açacağından ehtiyat edirlər.
Hərbi Müdaxilə Tərəfdarları və Diplomatiya Tərəfdarları
Konqresdəki respublikaçılar və bəzi mühafizəkar demokratlar, İranın nüvə proqramının sürətlə inkişaf etdiyini iddia edərək, bu təhdidin qarşısını almaq üçün qətiyyətli hərbi zərbənin vacibliyini müdafiə edirlər. Onlar hesab edirlər ki, yalnız belə bir addım İranın nüvə ambisiyalarını dayandıra və ABŞ-ın müttəfiqlərinin təhlükəsizliyini təmin edə bilər. Bu qrup, keçmiş prezident Donald Trampın qərarını beynəlxalq təhlükəsizlik üçün kritik hesab edərək, diplomatik yolların tükəndiyini və ya qeyri-effektiv olduğunu bildirirlər.
Bununla belə, Konqresin əksər demokrat üzvləri və bəzi respublikaçılar hərbi müdaxiləyə qarşı çıxırlar. Onlar, İranın nüvə obyektlərinə endiriləcək zərbənin bölgədə genişmiqyaslı münaqişəyə səbəb olacağından, neft qiymətlərinin kəskin artmasından və humanitar böhrandan narahatdırlar. Bu düşərgə, diplomatik həll yollarının hələ də mövcud olduğunu və eskalasiyanın qarşısını almaq üçün danışıqlar, sanksiyalar və beynəlxalq təzyiqlərin gücləndirilməsinin daha məqsədəuyğun olduğunu vurğulayır. Onlar, hərbi zərbənin sadəcə qısa müddətli bir həll olacağını və uzunmüddətli perspektivdə İranı daha da radikallaşdıracağını iddia edirlər.
Konqresin Konstitusion Səlahiyyətləri Və Prezidentin İcra Hakimiyyəti
Bu müzakirələrin fonunda, Konqresin müharibə elan etmək və ya hərbi qüvvə tətbiq etmək səlahiyyəti ilə prezidentin icra hakimiyyəti arasındakı gərginlik yenidən gündəmə gəlib. Konqresin bir çox üzvü, istənilən hərbi əməliyyatdan əvvəl qanunverici orqanın razılığının alınmasının vacibliyini vurğulayır. Onlar, Tramp administrasiyasının mümkün hərbi addımının Konqresin səlahiyyətlərini aşacağını və ABŞ-ın demokratik prinsiplərinə zidd olacağını iddia edirlər. Bu məsələ, xüsusilə də 2025-ci ilin reallığında, ABŞ-ın
xarici siyasətinin necə idarə olunmalı olduğuna dair köklü sualları ortaya qoyur.
Regional Nəticələr və Beynəlxalq Reaksiyalar
İranın nüvə obyektlərinə endiriləcək bir hərbi zərbə təkcə ABŞ və İran arasında deyil, bütün regional təhlükəsizlik mühitində ciddi sarsıntılara səbəb ola bilər. İsrail, Səudiyyə Ərəbistanı və digər körfəz ölkələri üçün bu vəziyyət, İranın nüvə potensialının qarşısının alınması baxımından fərqli perspektivlərdən dəyərləndirilir. Beynəlxalq ictimaiyyət də bu məsələdə bölünmüş vəziyyətdədir; bəzi ölkələr hərbi həll yollarının əleyhinə çıxarkən, digərləri İranın nüvə yayılmasını dayandırmaq üçün bütün variantların nəzərdən keçirilməsinə çağırırlar. Ümumi fikir ondan ibarətdir ki, istənilən hərbi müdaxilə Orta Şərqdə onilliklər boyu davam edəcək yeni bir qeyri-sabitlik dövrünə yol aça bilər.
Konqresdəki bu gərgin mübahisələr ABŞ-ın gələcək xarici siyasətinin formalaşmasında mühüm rol oynayacaq. Keçmiş prezident Donald Trampın bu qərarı, Konqres daxilindəki fikir ayrılıqlarını dərinləşdirərək, ABŞ-ın milli təhlükəsizlik strategiyasında hərbi və diplomatik yanaşmalar arasında daimi bir balans axtarışını gündəmə gətirir.
24saat
