Trump Putinlə Alyaskada Ukrayna sülhünü müzakirə edəcək
Əlbəttə, təlimatlarınıza əməl edərək mətninizi yenidən hazırlayıram.
## Ukrayna Müharibəsi: Tramp-Putin Görüşü Ətrafında Gərginlik Artır
ABŞ prezidenti Donald Trampın Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə bu həftə Alyaskada baş tutacaq görüşü ərəfəsində gərginlik artmaqda davam edir. Gözləntilər yüksək olsa da, Ukrayna və Avropa liderləri bu görüşün nəticələrindən narahatdırlar.
## Trampın Gözləntiləri və Tərəddüdləri
Prezident Tramp bazar ertəsi keçirdiyi mətbuat konfransında Putinlə olan görüşündən böyük ümidlər gözlədiyini, lakin eyni zamanda tərəddüdlərinin də olduğunu dilə gətirib. O, görüşün ilk iki dəqiqəsində Ukrayna müharibəsinin sonlandırılması üçün bir razılığa gəlib-gəlməyəcəklərini anlaya biləcəyini bildirib. Tramp, danışıqların müsbət və ya mənfi nəticələnə biləcəyini, hətta "uğurlar, döyüşə davam edin" deyə biləcəyini də qeyd edib.
## Avropa və Ukrayna-nın Narahatlığı
Trampın atəşkəsə nail olmaq üçün göstərdiyi səylər Ukrayna və Avropada narahatlıq yaradıb. Qərb liderləri Trampın Ukrayna-nın iştirakı olmadan Rusiya ilə hansısa razılığa gəlməsindən qorxurlar. NATO baş katibi Mark Rutte də bu məsələyə toxunaraq, Putinlə aparılacaq danışıqlarda onun nə qədər ciddi olduğunu yoxlamağın vacibliyini vurğulayıb.
## Zelenskinin Rolu və Perspektivləri
Tramp, Putinlə görüşdükdən sonra Zelenski ilə də danışacağını bildirib, lakin Ukrayna prezidentinin danışıqlarda iştirakı məsələsinə o qədər də əhəmiyyət verməyib. O, Zelenskinin müharibənin başlanğıcından bəri hakimiyyətdə olduğunu və bu müddət ərzində heç bir nəticə əldə olunmadığını qeyd edib. Tramp, gələcəkdə Zelenski və Putinlə birlikdə görüşə biləcəyini də istisna etməyib.
## Ərazi Mübahisələri və Gələcək Perspektivlər
Tramp, böyük razılaşmanın ərazi mübadilələrini əhatə edə biləcəyini də qeyd edib, lakin bu barədə ətraflı məlumat verməyib. O, Rusiyanın atəşkəsə nail olmaq üçün daha çox səy göstərmədiyi təqdirdə Moskvaya qarşı iqtisadi sanksiyaların tətbiq edilə biləcəyini də xatırladıb. Eyni zamanda, Tramp, əgər cümə günü baş tutacaq görüş uğurlu olarsa, ABŞ və Rusiya arasında ticarət əlaqələrinin normallaşdırıla biləcəyi günün də gələ biləcəyini deyib.
## Almaniyanın Təşəbbüsü
Avropa və Ukraynanın sammitə dəvət olunmaması fonunda Almaniya vəziyyəti düzəltmək üçün təşəbbüs göstərib. Almaniya kansleri Fridrix Merts Zelenski, Tramp, NATO rəhbəri və digər Avropa liderlərini virtual görüşə dəvət edib. Görüşün məqsədi Rusiyaya təzyiqləri artırmaq, sülh danışıqlarına hazırlaşmaq və ərazi iddiaları ilə bağlı məsələləri müzakirə etməkdir.
Oxucu Şərhləri
Digər tərəfdən, belə bir görüşün Ukrayna məsələsini necə həll edəcəyi sual doğurur. Ötən illərdə, məsələn, Minsk razılaşmaları kimi sülh səyləri tam olaraq müvəffəqiyyətli olmamışdır. Bu, bəzən danışıqların özündən daha çox, iştirakçı dövlətlərin səmimiyyəti və verilən vədlərə əməl etmələri ilə bağlı problemlərin olduğunu göstərir. Ukrayna və Avropa liderlərinin narahatlığı da məhz bu keçmiş təcrübələrdən qaynaqlanır. Vaşinqtonun və ya digər Qərb paytaxtlarının Rusiyaya qarşı tətbiq etdiyi iqtisadi sanksiyaların da bu danışıqlar prosesində bir kart olaraq istifadə ediləcəyi gözlənilir. İndi əsas sual budur: bu görüş, məhz keçmişdə uğursuz olan məsələləri həll etmək üçün hansı yeni və ya fərqli strategiyaları ortaya qoyacaq, yoxsa sadəcə olaraq diplomatik təmasların davamı olaraq qalacaq?
Müasir geosiyasi vəziyyətdə, Rusiya-Ukrayna müharibəsi kimi böyük bir münaqişənin həlli üçün iki aparıcı gücün birbaşa danışıqlar aparması əhəmiyyətlidir. Lakin bu danışıqların nəticəsini yalnız iki liderin siyasi iradəsinə bağlamaq, həmçinin Ukraynanın özünün suverenliyi və beynəlxalq hüquq prinsiplərini nəzərə almayan bir yanaşmadır. Avropa İttifaqı və digər beynəlxalq aktorların mövqeyi bu məsələdə həlledici rol oynayır. Bu görüşün Rusiyanın Ukraynadakı mövqeyinə təsir edib-etməyəcəyi, ya da əksinə, ABŞ-ın Rusiya siyasətinə təsir etmək cəhdlərinin nə dərəcədə uğurlu olacağı hələlik sual altındadır.
Bütün bunlara baxmayaraq, məqalədə Trampın gözləntiləri və tərəddüdləri barədə verilən məlumatın daha detallı təhlili, onun Ukrayna müharibəsinin həlli ilə bağlı konkret təkliflərinin olub-olmadığı barədə aydınlıq gətirə bilər. Digər tərəfdən, Avropa liderlərinin narahatlıqlarının səbəblərini də dərindən anlamaq vacibdir. Belə bir görüşün regional sabitliyə və ya qlobal təhlükəsizliyə gətirə biləcəyi potensial təsirləri qiymətləndirərkən, keçmişdə analoji cəhdlərin nəticələrini nəzərə almalıyıq. Məsələn, Sovet İttifaqı və ABŞ arasında baş tutan strateji silahların məhdudlaşdırılması danışıqları da uzun müddət davam etdi və bu proseslərdə hər iki tərəfin fərqli maraqları mövcud idi.
Bu görüşün sonunda Ukrayna sülhü ilə bağlı real irəliləyiş əldə edilə bilərmi, yoxsa bu yalnız diplomatik bir jest olaraq qalacaq?
Şərh Yaz