Xarici İşlər Nazirliyi,
İsrail Parlamentinin Qərbi Şərianın ilhaqına dair qərarı barədə Bəhreyn, Misir, İndoneziya, İordaniya, Nigeriya, Fələstin, Qətər, Səudiyyə Ərəbistanı, Türkiyə, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Ərəb Liqası və İƏT tərəfindən imzalanan birgə bəyanatı yayımlayıb.
Qərbi Şərianın İlhaqı Sərt Şəkildə Qınandı
Bəyanatda işğal altında olan Batı Şeria üzərində "suverenliyi" tətbiq edən qondarma qərarın
İsrail Məclisi tərəfindən təsdiqlənməsi sərt şəkildə qınanıb. Qeyd olunub ki, tərəflər bu qərarı beynəlxalq hüququn açıq və qəbuledilməz pozuntusu, həmçinin
Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnamələrinin, xüsusən də 1967-ci ildən bəri işğal altında saxlanılan Fələstin ərazilərindəki məskunlaşma fəaliyyətləri də daxil olmaqla, işğalı qanuniləşdirməyə yönəlmiş bütün tədbir və qərarların etibarsızlığını təsdiqləyən 242 (1967), 338 (1973) və 2334 (2016) saylı qətnamələrinin açıq şəkildə pozulması kimi dəyərləndirir.
Birtərəfli Addımın Hüquqi Qüvvəsi Yoxdur
Bəyanatda bu birtərəfli addımın heç bir hüquqi qüvvəsi olmadığı və işğal altında olan
Fələstin ərazilərinin, xüsusilə də onun ayrılmaz tərkib hissəsi olan Şərqi Qüdsün hüquqi statusunu dəyişdirə bilməyəcəyi vurğulanıb. Qeyd olunub ki, tərəflər bir daha təsdiq edirlər ki, işğal altında olan Fələstin əraziləri üzərində heç bir şəkildə suverenlik yoxdur. Həmçinin, bu cür hərəkətlərin, Qəzza zolağına qarşı hücum və bunun nəticəsində yaranan humanitar fəlakət nəticəsində daha da şiddətlənən bölgədəki gərginliyi artırmaqdan başqa heç bir faydası olmadığı vurğulanır.
Beynəlxalq İctimaiyyətə Çağırış
Açıqlamada tərəflər beynəlxalq ictimaiyyəti, o cümlədən Təhlükəsizlik Şurasını və bütün aidiyyəti tərəfləri hüquqi və əxlaqi öhdəliklərini yerinə yetirməyə, həmçinin gücdən istifadə edərək birtərəfli fakt yaratmaq niyyəti daşıyan, ədalətli və davamlı sülh və iki dövlətli həll perspektivini pozan qanunsuz siyasətləri dayandırmaq üçün tədbir görməyə çağırıblar. Tərəflər bir daha beynəlxalq legitimlik və Ərəb Sülh Təşəbbüsü əsasında iki dövlətli həllə, eləcə də 4 iyun 1967-ci il sərhədləri daxilində paytaxtı Şərqi Qüds olan müstəqil və suveren
Fələstin dövlətinin yaradılmasına sadiqliklərini təsdiq ediblər.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Oxuculara sualım belədir: Bu birgə bəyanatın, əvvəlki oxşar beynəlxalq reaksiyalarla müqayisədə, Qərbi Şeria ilə bağlı vəziyyətdə həqiqətən dəyişikliyə səbəb olma potensialı nə qədərdir?
Hazırkı vəziyyətin fərqi, bu dəfə daha geniş bir ölkə qrupunun birgə bəyanatla İsrailin hərəkətini kəskin şəkildə qınamasıdır. Lakin bu birgə bəyanatın nə dərəcədə effektiv olacağı mübahisəlidir. 1967-ci il hadisələrindən alınan dərs odur ki, yalnız diplomatik qınamalar kifayət etmir. Effektiv bir həll üçün BMT Təhlükəsizlik Şurasının güclü və konkret sanksiyalar tətbiq etməsi, eləcə də iri ölkələrin İsrailə təzyiq göstərməsi vacibdir. Hazırkı vəziyyətin sonluğunun hansı olacağı, həm də bu amillərdən asılıdır. Bəyanatda iştirak edən ölkələrin hərəkətlərinin gerçək təsiri gələcək hadisələrdən aydın olacaq. Bu bəyanatın, 1967-ci ildən fərqli olaraq, İsrailin hərəkətlərini dəyişdirmə qabiliyyəti əsas sualdır.
Məsələn, bəzi imzaçı ölkələr öz ərazilərində baş verən münaqişələrə və ya insan haqları pozuntularına qarşı eyni sərt mövqe götürməyiblər. Bu, onların beynəlxalq hüquq prinsiplərinə yanaşmalarında ikiüzlülük yarada bilər və İsrailə qarşı bəyanatın effektivliyini zəiflədə bilər. Digər tərəfdən, bu birgə bəyanatın uzunmüddətli təsirinin qiymətləndirilməsi üçün zaman lazımdır. Əvvəlki illərdə oxşar bəyanatların nə dərəcədə real təsir göstərdiyini araşdırmaq, bu bəyanatın nəticələrinin daha dəqiq proqnozunu verməyə kömək edə bilər. Məsələn, oxşar beynəlxalq qınamaların İsrailin Qərb Sahilindəki siyasətinə təsiri nə qədər olub?
Beləliklə, bu bəyanatın effektivliyini ölçmək üçün İsrailin Qərb Sahilindəki fəaliyyətlərində hansı dəyişikliklərin baş verdiyini və beynəlxalq təzyiqin uzunmüddətli təsirini nəzərə almaq vacibdir. Bəlkə də, daha əhəmiyyətli olan, bu birgə qınama əməli addımlarla müşayiət edilməsə, nə dərəcədə effektli olacaq?
Şərh Yaz