Gündəm 08.09.2025

Türkiyədə internet çətinliyi yalnız məhdudiyyət deyil

Türkiyədə internet çətinliyi yalnız məhdudiyyət deyil
Ölkədə baş verən etiraz aksiyalarının ardınca tətbiq edilən genişmiqyaslı internet məhdudiyyətləri vətəndaşların hətta "WhatsApp"a daxil olmaqda belə çətinlik çəkməsinə səbəb olub. Artıq "X", "Instagram", "Facebook" və "Telegram" kimi populyar platformalar da istifadəçilər üçün əlçatmaz vəziyyətə düşüb. Bu vəziyyət insanları bir-biri ilə əlaqə saxlamaq üçün demək olar ki, köhnə üsullara müraciət etməyə vadar edir, sanki ünsiyyət "göyərçin poçtu" ilə aparılır. Lakin Türkiyədə internet sürətinin aşağı düşməsinə təsir edən yeganə amil, daxili narazılıqlara verilən kibercavab deyil. Eyni zamanda, Qızıldənizdəki kabel də qəflətən gəmi lövbəri tərəfindən kəsilərək həm Türkiyənin, həm də dünya internetinə böyük ziyan vurub.

Daha bir zərbə

Qızıldənizdəki kabelin qırılması Türkiyəyə də ciddi təsir göstərəcək. Qitələri birləşdirən və internetin əsas arteriyası sayılan bu kabelin Yəmənli Husilər tərəfindən kəsildiyi iddia olunur, hansı ki, o, Türkiyənin də internet bağlantısını təmin edirdi. Türkiyə dünya internet şəbəkəsinə üç əsas dənizaltı və quruüstü kabel vasitəsilə qoşulub: SMW3, SMW4 və MEDNA. Bu kabellər ölkənin qlobal telekommunikasiya əlaqələrini təmin edir. İddiaya görə, Husilər gəmi lövbərlərini dəniz dibində sürüyərək Türkiyənin də istifadə etdiyi SMW3 kabelini zədələyiblər. Daxili internet məhdudiyyətləri gündən-günə artdığı bir vaxtda, Qızıldənizdəki kabel kəsintisi Türkiyə internetinə daha bir zərbə vurub.

Təsirin miqyası nə qədər olacaq?

Dənizaltı kabelin qırılmasından bir neçə saat sonra dünya miqyaslı informasiya texnologiyaları şirkəti Microsoft hadisə ilə bağlı bəyanat yayıb. Şirkət, MEDNA kabelinə bağlı olan ölkələrdə, xüsusən də Qərbi Avropa və Avrasiya regionlarında ümumi internet kəsintilərinin gözlənilmədiyini bildirib. Lakin kabeldə yaranacaq həddindən artıq yüklənmənin internet sürətinə mənfi təsir göstərə biləcəyini qeyd edib. SMW3 kabelinin kəsilməsinin Türkiyəyə necə təsir etdiyi hələlik tam aydın deyil. Çünki ölkə daxilində tətbiq edilən internet məhdudiyyətləri onsuz da qopmuş bir kabelin yaratdığı vəziyyətdən heç də fərqlənmir, bu da internet kəsintilərinin əlavə təsirini qiymətləndirməyi çətinləşdirir.

24 saat

Etiketlər:#Husilər #İnternetKısıtlamaları #QızıldənizKabeli #Türkiyəİnterneti #KabelKəsimi

Oxucu Şərhləri

Təranə Hüseynli
08.09.2025 15:13
Məqalə Türkiyədə internetin vəziyyətinə dair olduqca maraqlı bir baxış təqdim edir. Yalnız daxili etiraz aksiyaları fonunda tətbiq olunan məhdudiyyətlərin deyil, eyni zamanda Qızıldənizdə baş verən kabel qırılmasının da ölkənin internet infrastrukturuna təsirini vurğulaması diqqətəlayiqdir. Bu iki amilin birləşməsi, internetin yalnız texniki deyil, həm də siyasi və geosiyasi məsələlərlə sıx bağlı olduğunu göstərir. Sadə vətəndaşlar üçün bu, kommunikasiya çətinlikləri deməkdir, lakin qlobal miqyasda da ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Gələcəkdə bu cür hadisələrin Türkiyə internetinə təsirinin daha dəqiq qiymətləndirilməsi vacibdir.
Pərviz Raufov
08.09.2025 15:08
Məqalədə qeyd olunan "WhatsApp"a daxil ola bilməmək, yaxud "göyərçin poçtu"na qayıtmaq ehtimalı, təəssüf ki, qəribə səslənsə də, real bir vəziyyətdir. Lakin məqaləni diqqətlə oxuduqda, Türkiyə internetinin yalnız daxili narazılıqlara cavab olaraq məhdudlaşdırılmadığı, eyni zamanda Qızıldənizdəki kabel kəsilməsi kimi xarici amillərin də təsirinə məruz qaldığı aydın olur. Bu iki fərqli amilin eyni anda Türkiyə internetinə təsir etməsi, mövcud vəziyyətin nə qədər mürəkkəb olduğunu göstərir. Daxili məhdudiyyətlər informasiya axınına nəzarət etməyin bir yolu olduğu halda, dənizaltı kabel kəsilməsi daha çox texniki və infrastruktur problemlərinə işarə edir. Hər iki halda, nəticə vətəndaşlar üçün eynidir: internetə çıxışın məhdudlaşması və ya yavaşlaması. Bu cür vəziyyətlərin uzunmüddətli nəticələrinin nə olacağını görmək üçün hələ çox şey var.
Təranə Əliyeva
08.09.2025 14:23
Məqalədə Türkiyədə internetin vəziyyəti iki fərqli, lakin bir-biri ilə əlaqəli problem üzərindən analiz edilir. Bir tərəfdən, daxili narazılıqlar fonunda tətbiq olunan məhdudiyyətlər ünsiyyəti əngəlləyir, insanları köhnə üsullara yönəldir. Bu, əlbəttə ki, informasiya axınının idarə olunması məqsədi daşıyır. Digər tərəfdən isə, Qızıldənizdə baş verən kabel kəsilməsi kimi qlobal hadisələr də Türkiyənin internet infrastrukturuna zərbə vurur. Bu iki amilin birgə təsiri, Türkiyədə internet probleminin sadəcə bir məhdudiyyət deyil, daha dərin və mürəkkəb bir məsələ olduğunu göstərir. Kabel kəsilməsinin daxili məhdudiyyətlərlə eyni vaxta təsadüf etməsi isə vəziyyəti daha da qəlizləşdirir. Gələcəkdə bu cür halların hansı təsirlərə yol açacağı diqqətlə izlənməlidir.
Samir Ziyadli
08.09.2025 14:18
Məqalə Türkiyədə internetin üzləşdiyi iki əsas problemi çox dəqiq vurğulayır: daxili məhdudiyyətlər və beynəlxalq infrastrukturla bağlı problemlər. Sosial şəbəkələrin əlçatmaz olması, yaxud internetin sürətinin aşağı düşməsi hər iki səbəbdən qaynaqlana bilər. Bu, həm vətəndaşların gündəlik həyatına, həm də iqtisadiyyata təsir edə biləcək ciddi məsələdir. Xüsusilə Qızıldənizdəki kabel kəsilməsinin ümumi internetə təsiri hələ də tam aydın deyil, lakin bu kimi infrastruktur zədələnmələri hər zaman risk yaradır.
Fəridə Əhmədli
08.09.2025 13:53
Bu məqalə Türkiyədəki internet vəziyyəti ilə bağlı həqiqətən də düşündürücü məqamları ortaya qoyur. Bir tərəfdən, etiraz aksiyaları fonunda tətbiq olunan məhdudiyyətlər, digər tərəfdən isə Qızıldənizdə baş verən kabel kəsilməsi hadisəsi, bütövlükdə Türkiyənin internet infrastrukturuna ciddi təsir etdiyini göstərir. Maraqlıdır ki, bu iki fərqli səbəbin nəticəsi oxşar effektlər yaradır – sosial media platformalarına girişte çətinliklər və ünsiyyətin ləngiməsi. Bu, həm də Türkiyənin qlobal internet şəbəkəsindən nə qədər asılı olduğunu bir daha vurğulayır. Məqalədə qeyd olunduğu kimi, təkcə daxili məhdudiyyətlər deyil, eyni zamanda belə beynəlxalq hadisələr də ölkənin rəqəmsal dünyasını sarsıda bilir. SMW3 kabelinin kəsilməsinin Türkiyə internetinə dəqiq təsirləri barədə əlavə məlumatların gəlməsi maraqla gözlənilir.
Nihat Sadıqov
08.09.2025 13:48
Məqalə Türkiyədə internetin yalnız siyasi səbəblərdən yox, eyni zamanda infrastruktur problemlərindən də təsirləndiyini diqqətə çatdırır. Qızıldənizdəki kabelin kəsilməsi məsələsi xüsusilə maraqlıdır, çünki bu, ölkənin internet təhlükəsizliyi və qlobal əlaqələri baxımından ciddi nəticələr doğura bilər. Microsoft-un açıqlaması xeyli fərqli bir mənzərə çəkir; yəni, bəzi texniki problemlərə baxmayaraq, böyük bir kəsilmənin gözlənilmədiyi görünür. Hər halda, bu iki müxtəlif səbəbin bir araya gəlməsi, Türkiyə internetinin indiki vəziyyətinin nə qədər mürəkkəb olduğunu göstərir.

Şərh Yaz