Uşaqlıq virusları demensiyaya səbəb ola bilər: Qorunma yolları

Uşaqlıq Xəstəlikləri və Dementiyanın Potensial Əlaqəsi

Son araşdırmalar göstərir ki, uşaqlıqda keçirilən müəyyən virus infeksiyaları, xüsusilə də suçiçəyi virusu (varicella-zoster virusu), illər sonra dementiya kimi ciddi neyrodegenerativ xəstəliklərin yaranma dementiya riskini artıra bilər. Bu virus, ilk infeksiyadan sonra bədəndə passiv formada qalaraq, yaşlandıqca aktivləşərək zona (herpes zoster) xəstəliyinə səbəb olur. Elm adamları, virusun sinir sistemindəki uzunmüddətli təsirinin beynin idrak funksiyalarına mənfi təsir göstərə biləcəyini irəli sürürlər.

Zonanın Ağrılı Fəsadları və Yaşlı Əhali Üçün Təhlükəsi

Suçiçəyi virusunun reaktivasiyası nəticəsində yaranan zona xəstəliyi, adətən dəri üzərində ağrılı səpgilər və qabarcıqlarla özünü büruzə verir. Xəstəlikdən əziyyət çəkən şəxslər, səpgilər sağaldıqdan sonra belə uzun müddət davam edən şiddətli sinir ağrıları (postherpetik nevralgiya) yaşaya bilərlər. Bu ağrılar gündəlik həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə pisləşdirə və xəstənin psixoloji sağlamlığına təsir göstərə bilər. Həmçinin, yaşlı əhali arasında zona xəstəliyinin gedişatı daha ağır ola bilər.

Dementiya və Zonadan Qorunmada Peyvəndin Rolu

Bu potensial dementiya riski və zonanın ağırlaşdırıcı fəsadları fonunda, herpes zoster peyvəndinin əhəmiyyəti daha da artır. Yeni tədqiqatlar göstərir ki, herpes peyvəndi təkcə zonadan qorunmağa deyil, həm də Altsheymer xəstəliyi kimi dementiya formalarının yaranma riskini 50%-ə qədər azaltmağa kömək edə bilər. Bir sıra ölkələrin səhiyyə qurumları, xüsusilə 50 yaşdan yuxarı şəxslər üçün bu peyvəndin vurulmasını tövsiyə edir. Qətər və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri kimi dövlətlər artıq öz sağlamlıq mərkəzlərində herpes zoster peyvəndini geniş şəkildə əlçatan edərək, əhalinin sağlamlığının qorunması istiqamətində mühüm addımlar atırlar. Bu, yaşlı əhalinin zonanın ağrılı təsirlərindən mühafizəsi ilə yanaşı, gələcəkdə potensial neyrodegenerativ xəstəliklərin qarşısının alınması üçün də vacib bir strategiyadır.

24 saat