Xərçəng Qan Testinin "Həyəcanverici" Nəticələrində Gizlənən Narahatverici Problem

Xərçəngə Qarşı Yeni Nəfəs: Galleri Qan Testi

Qlobal xərçəng yükünün azaldılmasında irəliləyişlər ağrılı şəkildə yavaş olsa da, yeni bir qan testi qeyri-adi ümidlərə səbəb olub. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, bu test bir gün rutin skrininqi daha effektiv edərək xəstəliyi erkən diaqnoz etməklə müalicənin həyat xilas etmək şansını artıra bilər.

ABŞ-ın "Grail" şirkəti tərəfindən hazırlanmış Galleri qan testi, erkən sınaq nəticələri tədqiqatçılar tərəfindən "həyəcanverici" olaraq xarakterizə edildikdən sonra dünya diqqətini cəlb edən ən son yenilikdir.

Hazırda NHS (Böyük Britaniya Milli Sağlamlıq Xidməti) tərəfindən sınaqdan keçirilən testin, 50 növ xərçəngdən siqnalları aşkar etdiyi və müsbət nəticə alan insanların 62 faizində xəstəliyi düzgün müəyyən etdiyi iddia edilir.

Ümidverici Rəqəmlərin Arxa Planı

Test həm də xərçəngi istisna etməkdə yüksək dərəcədə dəqiq görünür; xəstəliyi olmayanlar arasında 99,6 faiz uğur nisbəti qeyd edilib. İlk baxışdan bu göstəricilər əhəmiyyətli bir irəliləyişi təmsil edir. Lakin şərab qədəhlərinə uzanmazdan əvvəl, bu rəqəmlərin əslində nə anlama gəldiyinə daha yaxından nəzər salmaq lazımdır. Çünki erkən vədlər hər zaman real dünyada performansa çevrilmir.

ABŞ və Kanadadan əvvəllər xərçəng diaqnozu qoyulmamış 50 yaşdan yuxarı 23 161 insanın iştirak etdiyi "Pathfinder 2" sınağı hazırda geniş yayılan rəqəmləri ortaya qoyub. Müsbət nəticə verən 216 iştirakçıdan 133-ündə sonradan xərçəng aşkar edilib ki, bu da 62 faizlik "müsbət proqnozlaşdırıcı dəyəri" (PPV) verir.

Bu göstərici kritik bir suala cavab verir: "Əgər testim müsbət çıxsa, xərçəngə yoluxma ehtimalım nə qədərdir?" Lakin bu, həm də müsbət nəticələrin 38 faizinin yalan həyəcan olduğunu göstərir.

Spesifiklik – testin yalan xərçəng diaqnozu qoymaqdan nə dərəcədə qaçması – səhv nəticənin səbəb olduğu narahatlıq və tibbi izləmə nəzərə alınmaqla eyni dərəcədə vacibdir. Bu baxımdan test yaxşı nəticə göstərib: xərçəngi olmayan insanların 99,6 faizi düzgün neqativ nəticə alıb.

Lakin bu güclü rəqəmin də nəticələri var. Əgər Böyük Britaniyada 50 yaşdan yuxarı hər kəs – 26 milyondan çox insan – testdən keçsəydi, bu nisbət yenə də 100 mindən çox yalan müsbət nəticə verərdi.

Ən Az Danışılan Göstərici: Həssaslıq

Daha az müzakirə edilən məqam isə həssaslıqdır; yəni testin həqiqi xərçəng hallarının nə qədərini aşkar etməsi. Bu ölçüdə nəticə 40,4 faiz olub, yəni test növbəti bir il ərzində yaranan hər beş xərçəngdən təxminən üçünü aşkarlaya bilməyib.

Bu çatışmazlıq, hərtərəfli skrininq vasitəsi ümid edənləri məyus edə bilər. Həmçinin, xəstələrin neqativ nəticə ilə yalançı şəkildə arxayınlaşaraq diaqnozun gecikməsi riskini artırır.

Statistlər xəbərdarlıq edirlər ki, bildirilən PPV, spesifiklik və həssaslıq sabit dəyərlər deyil, təxminlərdir və hər birinin öz qeyri-müəyyənliyi var. Onlar həmçinin qeyd edirlər ki, testlər adətən diqqətlə nəzarət edilən sınaqlardan kənarda daha pis performans göstərir, yəni real dünya dəqiqliyi daha aşağı ola bilər.

Galleri Testinin Gələcəyi

Bəs bu, Galleri testini harada qoyur? Neqativ nəticələr xəstələr və ya həkimlər tərəfindən qəti sayılmasa, bu test gələcək skrininq proqramlarına faydalı bir əlavə ola bilər.

Lakin aşağı həssaslıq mövcud formasında bir çox xərçəngin hələ də aşkarlanmayacağı deməkdir. Test həm də bahalıdır – ABŞ-da 949 dollar (723 funt sterlinq) – və hələ də geniş istifadəsinin xərçəng ölümlərini azaltdığına dair heç bir dəlil yoxdur.

Erkən məlumatlar ruhlandırıcıdır, lakin bəlkə də həyəcanı mülayimləşdirmək lazımdır. Bu texnologiya irəliyə doğru bir addım olsa da, təkbaşına bir həll deyil.

24 saat