Yeni 3D analiz Turin Kəfəninin İsa Məsihin bədəni deyil, gizlədilmiş heykəl olduğunu iddia edir

3D təsvir texnologiyası sayəsində dünyanın ən çox müzakirə olunan dini artefaktlarından biri olan Turin Kəfəni yenidən gündəmə gəlib. Əsrlərdir mövcud olan bu kətan parça üzərində çarmıxa çəkilmiş bir insana bənzər solğun təsvir var. Milyonlar üçün bu, Nazaretli İsa ilə müqəddəs bir əlaqədir. Bir çox elm adamı üçün isə bu, bəşər tarixinin ən müəmmalı və mübahisəli əşyalarından biri olaraq qalır.

Turin Kəfəni: Yeni araşdırmalar və 3D modelləşdirmə

Braziliyalı 3D mütəxəssisi Sisero Moraes tərəfindən "Archaeometry" jurnalında dərc olunan yeni araşdırma, təsvirin real insan bədəni ilə təmas nəticəsində yaranması fikrini şübhə altına alır. Moraes, təsvirin başqa bir mənbədən, yəni orta əsrlərə aid dini sənət əsəri olan relyefdən qaynaqlandığını iddia edir.

Bu yanaşma, Turin Kəfəni təsvirinin necə yarandığı ilə bağlı sualları yenidən canlandırır. 1988-ci ildə aparılan radiokarbon analizləri, parçanın 1260-1390-cı illərə aid olduğunu göstərmişdi. Lakin bu nəticələr hələ də qəti hesab edilmir və yeni məlumatlar köhnə sualları yenidən gündəmə gətirir.

Rəqəmsal modelləşdirmə fiziki iz yox, bədii texnikanı göstərir

Moraes, MakeHuman, Blender və CloudCompare kimi açıq mənbəli alətlərdən istifadə edərək, parçanın həm 3D insan bədəni, həm də dayaz relyef səthi ilə necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu öyrənmək üçün simulyasiyalar aparıb. Parçanın həcmli bir forma üzərinə sərilməsi, kəfən üzərindəki təsvirlə uyğun gəlməyən nəzərəçarpacaq dərəcədə geniş və asimmetrik təhriflər yaradıb.

O, bu təhrifləri "Aqamemnon Maskası effekti" adlandırır – yəni dəfn maskalarının üz ölçülərini necə yastılaşdırdığına işarə edir. Əksinə, simulyasiya edilmiş parça dayaz relyefli bir heykəli örtdükdə, yaranan təsvir kəfənin nisbətləri ilə daha yaxından uyğunlaşıb.

Moraes orijinal araşdırmasında yazıb: "Aşağı relyef modeli tərəfindən yaradılan təmas nümunəsi, kəfənin təsviri ilə daha uyğundur. Daha az anatomik təhrif və müşahidə olunan konturlara daha böyük sadiqlik göstərir."

Bu tapıntı, heykəl səthinə piqment və ya istilik tətbiq edildikdən sonra parçaya köçürüldüyü nəzəriyyəsini dəstəkləyir. Bu cür texnikalar, xüsusilə türbə heykəlləri və ikonaların yaradılmasında orta əsr sənətkarlarına yaxşı tanış idi.

Mübahisəli karbon analizləri və inkişaf edən elmi metodlar

Turin Kəfəninin tarixi zaman xətti uzun müddətdir ki, mübahisələrə səbəb olur. Ən erkən məlum qeyd, 1354-cü ilə aiddir. O zaman kəfən Fransada Geoffroi de Charny-nin mülkiyyətində peyda olub. 1389-cu ildə Trua yepiskopu tərəfindən saxta elan edilib. Buna baxmayaraq, kəfən ehtiram obyekti olub və nəhayət 1578-ci ildən bəri saxlanıldığı İtaliyanın Turin şəhərinə aparılıb.

Elmi təhlildə həlledici məqam 1988-ci ildə baş verib. O zaman kiçik nümunələr radiokarbon testləri üçün Sürix, Oksford və Tucson laboratoriyalarına göndərilib. Hər üç laboratoriya müstəqil olaraq parçanın 13-cü və ya 14-cü əsrlərə aid olduğunu, yəni tarixi qeydlərdə ilk dəfə görünməsi ilə üst-üstə düşdüyünü müəyyən edib. Bu, işi bağlamış kimi görünürdü – lakin nümunənin bütövlüyü ilə bağlı suallar ortaya çıxdı.

Radiokarbon analizi

Bəzi tədqiqatçılar, o cümlədən Turin Kəfəni Təhsil və Tədqiqat Assosiasiyası (STERA) ilə əlaqəli olanlar, test edilmiş materialın orijinal kətan yox, orta əsr təmiri zamanı əlavə edilmiş parça ola biləcəyini iddia edirlər. Sübut olunmasa da, bu tənqid 1988-ci ilin nəticələrinə şübhə ilə yanaşmanı davam etdirir.

Daha sonrakı, 2022-ci ildə aparılan bir araşdırmada, geniş bucaqlı rentgen şüalarının səpilməsi (WAXS) üsulundan istifadə edilərək, kətanın molekulyar parçalanması məlum tarixi dövrlərə aid nümunələrlə müqayisə edilib. Tədqiqatçılar, kəfənin liflərinin eramızdan əvvəl 55-74-cü illərə aid bir kətan parçası ilə "tamamilə uyğun" olduğunu müəyyən ediblər. Onlar xəbərdarlıq ediblər ki, nəticələr həqiqiliyi sübut etmir, lakin ətraf mühit faktorlarının əvvəlki karbon tarixlərini təhrif edə biləcəyini göstərir.

Təsvirin sirri hələ də açılmayıb

Onilliklərdir aparılan tədqiqatlara baxmayaraq, elm adamları hələ də kəfənin təsvirinin necə yarandığını qəti şəkildə izah edə bilməyiblər. 1978-ci ildə STURP araşdırması, təsvirin boya, rəng və ya istilik yanıqları nəticəsində yaranmadığı qənaətinə gəlib və onu fırça işi olmayan səthi rəng dəyişikliyi kimi təsvir edib. Bu nəticə mübahisəli olsa da, həqiqilik iddiaları üçün əsas olaraq qalır.

Britannika Ensiklopediyasında qeyd edildiyi kimi, parça üzərində çarmıxa çəkilmənin yaralarına uyğun gələn işarələr – tikan izləri, qamçı zərbələri və qana bənzər ləkələr görünür – lakin bu vizual detalların kətan üzərinə necə həkk olunduğunu tam olaraq izah edən bir mexanizm hələ də yoxdur.

Moraesin 3D modeli hər bir detalı izah etməyə çalışmır, lakin təsviri aşağı relyefli heykəltəraşlıq texnikası ilə uyğunlaşdıran, parçanı real bir cəsədə bükməkdən yarana biləcək anatomik uyğunsuzluqları aradan qaldıran nəzarətli bir metod təklif edir.

24 saat