Yeni araşdırmalar bədənimizin şüurlu təcrübədə əsas rol oynaya biləcəyini göstərir

Bədənə sahiblik şüuru

Psixoloqlar və nevroloqlar bu prosesi "bədənə sahiblik" adlandırırlar. Bu, özünüdərkin əsas hissəsidir və bizi süni intellektdən fərqləndirən amillərdən biridir. Bədənə sahiblik şüuru, özümüzü müəyyən bir bədəndə yerləşmiş, ətrafdan ayrı bir varlıq kimi hiss etməyə imkan verir.

Uzun illərdir alimlər bu prosesin şüuraltı səviyyədə baş verdiyini düşünürdülər. Ancaq son araşdırmalar bu fikri sual altına alır və şüurun bədənə sahiblik prosesindəki roluna yeni işıq salır.

Rezin əl eksperimenti

Şüurun bədənə sahibliklə əlaqəsini araşdırmaq üçün məşhur rezin əl illüziyasından istifadə edilib. Bu eksperimentdə iştirakçının əsl əli gizlədilir, qarşısına isə rezin əl qoyulur. Əgər hər iki əl eyni anda toxunularsa, insan rezin əlin özünə aid olduğunu hiss etməyə başlayır.

Eksperimenti daha dəqiq aparmaq üçün robotlaşdırılmış sistem yaradılıb. 32 iştirakçı ilə aparılan təcrübədə, robot əsl ələ toxunarkən eyni anda iki rezin əldən birinə də toxunulurdu. Lakin rezin əllərdən birinə toxunma bir qədər gecikdirilirdi (18-150 millisekund arası).

Təcrübədən sonra iştirakçılardan hansı rezin əlin özlərinə aid olduğunu hiss etdiklərini və bu hissin nə qədər aydın olduğunu bildirmələri istənildi. Bu, iki məlumatı müqayisə etməyə imkan verdi: insanların hansı əlin özlərinə aid olduğunu nə qədər dəqiq müəyyən etmələri və bu hissin onlarda nə qədər aydın olması.

Şüuraltı proseslər

Əgər bədənə sahiblik prosesinin çox hissəsi şüuraltı səviyyədə baş verirsə, onda insanların, sahiblik hissi qeyri-müəyyən olsa belə, doğru rezin əli seçməsi gözlənilərdi. Ancaq nəticələr göstərdi ki, əsl əl və rezin əl arasındakı sinxronluq pozulduqca, insanlar doğru əli seçməkdə daha yaxşı olurlar və şüur səviyyəsi də buna uyğun olaraq artır.

Təcrübələr zamanı məlum oldu ki, 30 millisekunddan artıq uyğunsuzluq olduqda, insanların şüurlu şəkildə fərqi hiss etməyə başlayırlar. Bu o deməkdir ki, beyin "mənim əlim" və "mənim olmayan əlim" arasındakı fərqi ayırd etdiyi anda, insanların şüurlu təcrübəsi bu fərqi əks etdirir. Bu, görmə üzərində aparılan tədqiqatlardan fərqli olaraq, şüuraltı proseslərin stimulların şüura çatmasından əvvəl baş verdiyini göstərir.

Bədənə sahiblik və zamanlama

Bunun sadəcə zamanlama ilə əlaqədar olub-olmadığını yoxlamaq üçün nəzarət eksperimentləri aparılıb. Rezin əllər qeyri-mümkün bir vəziyyətə gətirildikdə, illüziya yox olur və insanlar zamanlamadan asılı olmayaraq aydın bir sahiblik hissi bildirmirlər.

Əllər taxta bloklarla əvəz olunduqda və insanlardan sahiblik əvəzinə eyni vaxtda olub-olmadığını soruşulduqda, onların şüuru artıq performansı izləmədi. Bu göstərir ki, güclü şüurlu əlaqə təkcə multisensor inteqrasiyasına deyil, məhz bədənə sahiblik hissinə aiddir.

Psixi sağlamlığa təsiri

Bədənə sahiblik və şüur arasındakı əlaqəni anlamaq, şizofreniya, yemək pozuntuları, şəxsiyyət pozuntuları və autizm kimi vəziyyətlərdə bədən təsəvvürlərinin təhrif olunmasının səbəblərini araşdırmağa kömək edə bilər.

Bu araşdırmanın nəticələri virtual reallıq və protez texnologiyalarının inkişafına da təsir göstərə bilər. İnsanların rəqəmsal və ya süni bədəndə özlərini hiss etmələri üçün multisensor siqnalların düzgün şəkildə sinxronizasiyası vacibdir.

Nəticələr göstərir ki, öz bədənimiz haqqında məlumatlar demək olar ki, həmişə şüurumuza daxil olur. Bu, sabit və cismani bir "mən" hissinin şüurlu təcrübənin əsas funksiyalarından biri olduğunu dəstəkləyir və süni intellektin indiki formalarında insan şüuruna bənzəyə bilməyəcəyini göstərir.

24 saat