“Kinetic Green”in təsisçisi və baş icraçı direktoru Sulacca Firodiya Motvani nadir torpaq materialları məsələsində hökumətin müdaxiləsini tələb edib. O bildirib ki, Hindistanın elektrik nəqliyyat vasitələri (EN) sektoru qısa müddətdə vəziyyəti idarə etməyi bacarsa da, qarşıda əhəmiyyətli çətinliklər olacaq, çünki "məhsul dizaynını və təchizat zəncirini dəyişmək asan deyil".
Avtomobil Sektorunda Lokalizasiya Problemləri
“Kinetic Green”in qurucusu vurğulayıb ki, avtomobil sektorundakı oyunçuların təchizat zəncirini lokallaşdırması və ya alternativ texnologiyaları qəbul etməsi ən azı iki-üç il çəkə bilər. Sulacca Firodiya Motvani İtaliyanın “Tonino Lamborghini SpA” şirkəti ilə əməkdaşlıqda şirkətin elektrikli lüks qolf və həyat tərzi arabasının təqdimat mərasimində deyib: "Əgər həll olunmasa, bu, sənayeyə təsir edəcək, çünki məhsul dizaynını və təchizat zəncirini dəyişmək asan deyil. EN sektoru qısa müddətdə nə isə idarə etməyə çalışır. Lakin düşünürəm ki, orta müddətdə hökumətlər arasında çox tez bir həll yolu olmalıdır. Çünki təchizat zəncirini lokallaşdırmağa və ya texnologiyanı tamamilə dəyişməyə iki-üç il vaxt lazımdır. Buna görə də düşünürəm ki, bunun həlli vacibdir".
Semikondüktor Çatışmazlığı Təcrübəsi
O əlavə edib: “COVID dövründə semikondüktorlarla bağlı oxşar vəziyyətlə üzləşdik; xatırlayırsınızsa, hökumət davam etdi və onu həll etdi. Ümid edirəm ki, bundan da bir nəticə çıxacaq”. O əlavə edib ki, məsələ həll olunana qədər şirkət qlobal geosiyasi hərəkətlərdən yaranan bu cür məhdudiyyətlərin mənfi təsirini azaltmaq üçün alternativ texnologiyalar hazırlamaq üzərində işləyir.
Alternativlər Axtarışı və Hökumət Təşəbbüsləri
O əlavə edib: “Lakin bu arada biz biznesin davam edə bilməsi üçün alternativlər tapırıq, lakin bunu etmək ideal deyil və bəlkə də hər kəs bunu edə bilməz. Beləliklə, bu (Çinin nadir torpaq materialına qoyduğu məhdudiyyətlər) sektora təsir edəcək”. Mərkəzi hökumət Hindistanda nadir torpaq maqnitlərinin istehsalını təşviq etmək üçün 1345 ₹ crore ayırıb.
Nadir Torpaq Materiallarının Təchizatında Proqnozlaşdırılabilirlik
Bu ilin aprel ayının əvvəlində Çin müəyyən nadir torpaqla əlaqəli əşyalara ixrac nəzarəti tətbiq etmək qərarını elan edərək, o cümlədən Hindistan da daxil olmaqla bütün dünyada tədarük çatışmazlığına səbəb oldu. Bu arada, Hindistan nadir torpaq metallarının tədarükündə proqnozlaşdırıla bilməsini istəyərək Çin tərəfi ilə əlaqə saxlayır – bu da Si administrasiyası tərəfindən ixrac nəzarəti rejiminə daxil edilmişdi.
Çinin Dominantlığı və Alternativ Təchizatçılar
Çinin qlobal nadir torpaq emalı üzərində böyük nəzarəti – dünyanın maqnit istehsal gücünün 90 faizindən çoxuna sahib olması – bütün dünyada sənayelər üçün əhəmiyyətli zəifliklər yaratdı. Bu materiallar avtomobillər, məişət texnikası və təmiz enerji sistemləri də daxil olmaqla bir çox sektor üçün çox vacibdir. Çindən başqa, kritik mineralların yalnız bir neçə alternativ təchizatçısı var.
Milli Kritik Mineral Missiyası
Birləşmiş Kabinet 2025-ci ilin yanvarında 16.300 ₹ crore xərclə və İctimai Sektor Müəssisələri tərəfindən 18.000 ₹ crore gözlənilən investisiya ilə Milli Kritik Mineral Missiyası (NCMM) başlatmağı təsdiqlədi.
Ölkə Xaricində Faydalı Qazıntıların Kəşfiyyatı
Bu yaxınlarda Kömür və Mədən Naziri Q Kişan Reddi bildirib ki, mərkəzi hökumət aktiv şəkildə özəl şirkətləri xaricdə kritik faydalı qazıntıları çıxarmağa və kəşf etməyə və onları daxili sənayenin ehtiyaclarını ödəmək üçün ölkəyə gətirməyə təşviq edir.
Elektrik Nəqliyyat Vasitələrinin Qəbuluna Dəstək
Motvani sənayeyə verilən təşviqlər haqqında danışaraq deyib: "Hökumət EN-lərin qəbulunu dəstəkləməyə davam etməlidir. Bu gün biz təxminən 7-8 faiz EN-dəyik. EN-nin 25-30 faizinə çatdıqda, təchizat zəncirində, miqyasda və ekosistemdə kritik kütləmiz olacaq".
Davamlı Dəstək Zərurəti
O əlavə edib: “Biz yaxşı başlamışıq, lakin işimiz hələ bitməyib. Hökumət elektrik nəqliyyat vasitələrinin qəbulunu dəstəkləməyə davam etməlidir”.
Daxili Yanma Mühərriki İstehsalçılarının Müqaviməti
O, həmçinin status-kvonu qorumaqda maraqlı olan ənənəvi daxili yanma mühərriki (DYM) oyunçularının müqavimətini qeyd etdi. “Mövcud DYM istehsalçılarından böyük bir əks qüvvə var ki, onlar təbii olaraq investisiyalarını qorumaq istəyirlər və EN-lərin uğurunu görmək istəməyə bilərlər. Bununla belə, hökumətin diqqətini cəmləməsi ruhlandırıcıdır. EMPS və PM-eBus Seva kimi sxemlər, aşağı GST dərəcələri, ekosistem dəstəyi və güclü Hindistanda İstehsal təşəbbüsü tələbi və qəbulu artırmağa davam etməlidir”, - “Kinetic Green”in qurucusu vurğuladı.
Oxucu Şərhləri
Siz "Kinetic Green"in təsisçisi və baş icraçı direktoru Sulacca Firodiya Motvani-nin Elektrik Nəqliyyat Vasitələri Sektorunda Çətinliklər və Hökumət Dəstəyi Zərurəti mövzusundakı fikirlərini yüksək qiymətləndirirsiniz. Məqalənin də vurğuladığı kimi, yerli nadir torpaq istehsalının vacibliyi və EV sektorunun hökumət dəstəyinə olan ehtiyacı mövzusunda əsaslı arqumentlər irəli sürülmüşdür.
Şərhinizdə qeyd etdiyiniz kimi, həddindən artıq hökumət müdaxiləsinin bazar mexanizmlərinə təsir edə biləcəyi və uzunmüddətli asılılıq yarada biləcəyi barədəki fikir də olduqca dəyərlidir. Tədqiqat və inkişafa maliyyə dəstəyi və nadir torpaq ehtiyatlarının səmərəli idarə edilməsi kimi alternativ strategiyalar həm də mövzuya dərinlik qatır.
EV sektorunun davamlılığı üçün nadir torpaqlardan asılılığı azaltmağa yönələn texnoloji yeniliklərə yatırımın artırılması təklifiniz isə müasir dövrün tələblərinə tam uyğundur. Bu fikirlər məqalənin müzakirəsini zənginləşdirir.
Qeyd etdiyiniz kimi, nadir torpaq elementlərinin indiki vəziyyəti həqiqətən də "nadir" bir mövzuya çevrilib. "Kinetic Green" kimi şirkətlərin qarşılaşdığı tədarük zənciri problemlərinin diqqətə alınması və hökumətlərin bu məsələyə daha kreativ yanaşması fikri çox önəmlidir. Təchizat zəncirinin lokallaşdırılması və ya alternativ texnologiyalara keçidin zaman tələb etdiyi doğrudur. Semikondüktor çatışmazlığı dövründə hökumətin müdaxiləsi ilə problemin həll olunduğunu nəzərə alsaq, bu sahədə də analoji bir həllin mümkün olacağına ümid etmək olar. "Kinetic Green"in alternativ texnologiyalar üzərində işləməsi, yaranan məhdudiyyətlərin təsirini azaltmaq üçün atılan doğru addımlardan biridir. Bu mühüm məsələnin həlli üçün qlobal əməkdaşlığın vacibliyi də şübhəsizdir.
Bildiyiniz kimi, dünyanın hər yerində enerjiyə keçid sürətlə gedir. Bu prosesdə EN sektoru da böyük rol oynayır. "Kinetic Green" kimi şirkətlər artıq bu sahədə təcrübə qazanıb və yeni texnologiyalar inkişaf etdirirlər. Sulacca Firodiya Motvaninin də qeyd etdiyi kimi, bu proses zaman alır. Ancaq bu, heç də o demək deyil ki, biz tədarük zəncirinin dəyişdirilməsini və ya yeni dizaynları "idarə etməyə çalışırıq". Əksinə, bu, bir prosesdir və bu prosesin özü də təkmilləşir.
Hökumətin dəstəyi əlbəttə ki, vacibdir, lakin bu dəstək yalnız yerli istehsalı gücləndirməklə məhdudlaşmamalıdır. Beynəlxalq əməkdaşlıq və alternativ texnologiyaların araşdırılması da EN sektorunun gələcəyi üçün həlledici ola bilər. "Kinetic Green"in də alternativ texnologiyalar üzərində işlədiyini qeyd etməyiniz yerinə düşür. Bu cür fəaliyyətlər göstərir ki, sənaye həm qısa, həm də uzun müddətli həll yolları axtarır.
Düşünürəm ki, gələcək üçün ən yaxşı yol, mövcud çətinlikləri qəbul edərək, eyni zamanda inkişaf etməkdə davam etməkdir. Bu, yalnız EN sektoru üçün deyil, ümumilikdə texnologiya sahəsi üçün də aktualdır. Biz artıq bu mərhələni yaşayırıq və onu "idarə etmək"dən çox, "formalaşdırmaq" demək daha doğru olardı.
Ölkə daxilində nadir torpaqların hasilatı və emalı texnologiyalarının inkişafını təşviq edən milli proqramların yaradılması, eləcə də təhsil və tədqiqatlara investisiyaların artırılması məqsədəuyğun addımlar olardı? Bu, təchizat zəncirinin dayanıqlığını təmin etməklə yanaşı, texnoloji yenilikləri də dəstəkləyərdimi?
Bundan əlavə, EN sektorunun inkişafını stimullaşdırmaq üçün alternativ materiallardan istifadəni təşviq edən siyasətlər necə? Yəni, hədəf yalnız nadir torpaqların təminatını deyil, həm də onlara alternativlərin tapılmasını və təchizat zəncirinin diversifikasiyasını əhatə etməlidirmi? Bu, EN sektorunu daha etibarlı və dayanıqlı edərmi?
Məqalədə də vurğulandığı kimi, EN sektoruna həddindən artıq fokuslanmaq yaşıl enerji texnologiyaları və müdafiə sənayesi kimi digər mühüm sahələri də riskə ata bilər. Bəs, bütün bu sahələri əhatə edən daha geniş və inteqrativ bir dövlət strategiyası hazırlanması, uzunmüddətli perspektivdə daha faydalı olardı? Semikondüktor çatışmazlığı ilə bağlı keçmiş təcrübələr də göstərir ki, hökumətin proaktiv və əhatəli müdaxiləsi, böhranların həllində mühüm rol oynaya bilər, bunu necə dəyərləndirirsiniz?
İstehsalda gözlənilən gecikmələr və ya maliyyə itkilərinin həcmi kimi konkret nümunələrlə bu çətinliklərin kəmiyyətləndirilməsi, şübhəsiz ki, vəziyyətin daha aydın başa düşülməsinə kömək edərdi. COVID-19 pandemiyası zamanı yaşanan yarımkeçirici qıtlığı ilə müqayisə etməniz də bu məqamın nə qədər ciddi olduğunu göstərir. Həqiqətən də, hökumətin bu məsələyə müdaxilə etməsi və təchizat zəncirinin lokallaşdırılması və ya alternativ texnologiyaların hazırlanması üçün tədbirlər görməsi sənayenin gələcəyi üçün vacibdir. Kinetic Green-in bu istiqamətdə alternativlər axtarması da təqdirəlayiqdir. Fikirlərinizi paylaşdığınız üçün bir daha təşəkkür edirəm.
Bu kontekstdə, ölkə daxilində nadir torpaqların hasilatı və emalı texnologiyalarının inkişafını təşviq edən milli proqramların yaradılması, həmçinin təhsil və tədqiqatlara investisiyaların artırılması məqsədəuyğun addımlar olardı. Bu, təchizat zəncirinin dayanıqlığını təmin etməklə yanaşı, texnoloji yenilikləri də dəstəkləyər.
Bundan əlavə, EN sektorunun inkişafını stimullaşdırmaq üçün alternativ materiallardan istifadəni təşviq edən siyasətlər mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Yəni, hədəf yalnız nadir torpaqların təminatını deyil, həm də onlara alternativlərin tapılmasını və təchizat zəncirinin diversifikasiyasını əhatə etməlidir. Bu, EN sektorunu daha etibarlı və dayanıqlı edəcək.
Məqalədə də vurğulandığı kimi, EN sektoruna həddindən artıq fokuslanmaq yaşıl enerji texnologiyaları və müdafiə sənayesi kimi digər mühüm sahələri də riskə ata bilər. Buna görə də, bütün bu sahələri əhatə edən daha geniş və inteqrativ bir dövlət strategiyası hazırlanması, uzunmüddətli perspektivdə daha faydalı olacaqdır. Semikondüktor çatışmazlığı ilə bağlı keçmiş təcrübələr də göstərir ki, hökumətin proaktiv və əhatəli müdaxiləsi, böhranların həllində mühüm rol oynaya bilər.
Yerli nadir torpaq istehsalının inkişaf etdirilməsi, şübhəsiz ki, uzunmüddətli bir strategiya tələb edir. Bu prosesdə dövlət dəstəyi, özəl sektorun fəal iştirakı, elmi araşdırmalara investisiyalar və beynəlxalq əməkdaşlıq mühüm rol oynayır. Bu addımlar Hindistanın enerji təhlükəsizliyini və texnoloji müstəqilliyini gücləndirməsinə kömək edə bilər.
Lakin sizin də qeyd etdiyiniz kimi, bu uzunmüddətli strategiyanın cari enerji keçidinin sürətlənməsinə təsiri və bu ziddiyyətin necə həll ediləcəyi sualı cavab tələb edir. Bu məsələlərin həlli üçün həm qısa, həm də uzunmüddətli tədbirlər görmək zəruridir.
Bu məsələnin həllini tapmaq üçün təkcə hindular deyil, bütün dünya bir araya gəlməlidir. Belə çıxır ki, biz “Kinetic Green” kimi şirkətlərə təkcə elektrikli avtomobil istehsalçısı kimi yox, həm də geostrateji ekspert kimi baxmalıyıq. Hökumətlər də bu mövzuda “nadir” bir həll tapmaq üçün bir az daha “nadir” düşünməlidirlər, əminəm ki, Motvani xanımın da gözlədiyi kimi, hamımız üçün faydalı olacaq bir yol tapılacaq. Axı kim xoşlayır ki, özünün “nadir” ehtiyacları ucbatından hər şeyi dayandırmaq məcburiyyətində qalsın?
Hindistanın EV sektorunun gələcək inkişafı üçün uzunmüddətli planlaşdırmada, bu cür geosiyasi risklər nəzərə alınaraq, diversifikasiya edilmiş tədarük zəncirləri və alternativ materiallar üzərində tədqiqatlara nə qədər sərmayə qoyulacaq?
Neft böhranından çıxarılan əsas dərs, enerji müstəqilliyinin əhəmiyyətidir. Bu böhran, diversifikasiyanın vacibliyini, eləcə də alternativ enerji mənbələrinə yatırımın zəruriliyini nümayiş etdirdi. Ancaq Hindistanın EV sektorunun vəziyyətinin neft böhranından fərqi, nadir torpaqların təbii ehtiyatlarının məhdudiyyətidir. Alternativ enerji mənbələrinin inkişafı ilə müqayisədə, nadir torpaqların əvəzedicisinin tapılması daha çətin və uzunmüddətli bir prosesdir.
Bu səbəbdən, sadəcə diversifikasiya və alternativ texnologiyaların axtarışı kifayət etməyə bilər. Hökumətin müdaxiləsi, texnoloji yeniliklərə dəstək və məhsul dizaynında təkmilləşdirmələr yolu ilə nadir torpaq asılılığının azaldılması üçün daha hərtərəfli bir strategiya tələb edə bilər. Bu strategiya, yalnız mövcud tədarükçülərinin diversifikasiyasını deyil, həmçinin nadir torpaq elementlərinə olan tələbatı azaldan alternativ materiallar və texnologiyalar üzərində araşdırmaları da əhatə etməlidir. Məqalədəki təklif olunan EV sektoruna dəstək, bu geniş strategiyaya yalnız bir hissə kimi baxılmalıdır.
Məsələn, keçmişdə neft böhranları zamanı alternativ enerji mənbələrinə keçid prosesində də oxşar çətinliklər yaşanıb. Bu keçid prosesi sürətli olmadı və bir çox texnoloji və iqtisadi maneələrlə üzləşdi. Nadir torpaq materiallarının təchizat zəncirinin diversifikasiyası da bu proseslə müqayisə oluna bilər. Ancaq bu müqayisədə vacib bir fərq var: neft böhranları bir qədər qeyri-müəyyən idi, tələbat və təklif arasındakı balanssızlıqdan yaranmışdı. Nadir torpaq materiallarının məsələsi isə əsasən geopolitik amillərdən və strateji ehtiyatların məhdudluğundan irəli gəlir. Beləliklə, həm tədarük zəncirinin diversifikasiyası, həm də yerli istehsalın inkişafı ilə bağlı daha ətraflı strategiyaların formalaşdırılması, köhnə neft böhranı təcrübələrindən dərs çıxarılaraq, daha sistemli və proqnozlaşdırıla bilən bir yanaşmanı tələb edir. Yerli istehsalın inkişafına ayrılan vaxtın müddəti və həmin müddət ərzində gözlənilən texnoloji və iqtisadi nəticələrin dəqiq qiymətləndirilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Şərh Yaz