Yosun 9 ay kosmosda sağ qaldı: Tədqiqat

Mamırın İnanılmaz Dözümlülüyü: Yer Kürəsindən Kosmosa Səyahət

Mamırlar təxminən 450 milyon il əvvəl sudan quruya çıxaraq yaşayış mühitini genişləndirən ilkin bitkilərin nəsilləri hesab olunur. Bu canlılar Antarktika tundrasından Himalay dağlarının zirvələrinə, vulkan lavalı ərazilərdən müxtəlif su hövzələrinə qədər hər yerdə inkişaf edə bilən son dərəcə dayanıqlı orqanizmlər kimi tanınır.

Fujita bu təsirli dözümlülükdən ilhamlandığını bildirib. O qeyd edib: “Mən düşünməyə başladım: bu kiçik, lakin son dərəcə möhkəm bitki kosmosda da yaşaya bilərmi?”

Laboratoriya Sınaqları və Sporofitlərin Kəşfi

Onun komandası ilk olaraq "Physcomitrium patens" kimi tanınan bir mamır növünü Yer kürəsindəki laboratoriyada simulyasiya edilmiş kosmik şəraitdə öyrənməyə başladı. Bu sınaqlara həddindən artıq isti və soyuq temperaturlar, vakuum şəraiti və yüksək səviyyədə ultrabənövşəyi (UV) radiasiya daxil idi.

Araşdırmalar nəticəsində məlum oldu ki, mamır sporofitləri – çoxalma strukturları kimi fəaliyyət göstərən kapsullu sporlar – yüksək səviyyəli UV radiasiyasına dözə bildikləri üçün kosmosda yaşamaq ehtimalı ən yüksək olan hissələrdir. Bu sporlar bir ay ərzində 55 dərəcə Selsi (131 dərəcə Farenheyt) qızmar temperaturuna və bir həftədən çox -196 dərəcə Selsi (-320 dərəcə Farenheyt) temperaturuna məruz qaldıqdan sonra da cücərməyə qadir idilər.

Beynəlxalq Fəza Stansiyasında Aparılan Missiya

Beləliklə, 2022-ci ilin martında tədqiqatçılar yüzlərlə mamır sporofitini Northrop Grumman aerokosmik şirkəti tərəfindən istehsal edilən yük kosmik gəmisi ilə Beynəlxalq Fəza Stansiyasına göndərdilər. Stansiyadakı astronavtlar sporofit nümunələrini kosmik stansiyanın xarici hissəsinə bərkitdilər və onlar orada 283 gün qaldılar.

Mamır nümunələri 2023-cü ilin yanvarında SpaceX yük missiyası ilə Yerə qaytarıldı.

Gözlənilməz Nəticələr

Tədqiqatçılar müəyyən etdilər ki, sporların 80%-dən çoxu kosmik stansiyanın xaricində keçirdikləri doqquz aylıq müddətdən sonra sağ qalıb. Sağ qalanların isə təxminən 90%-i Yer kürəsindəki laboratoriyada yenidən cücərməyə nail olub.

24 saat