40 mindən çox saatlıq işlə Süd Yolunun bənzərsiz radio görüntüsü əldə edildi

Biz Süd Yolunun bütününü görə bilmirik, çünki onun daxilində yerləşirik. Yer kürəsindən qalaktikanın yalnız bir hissəsini müşahidə edə bilirik. İşıq çirklənməsindən uzaq, qaranlıq və aydın gecə səmasına baxdığımızda, bizim qalaktikamız mürəkkəb, sıx ulduz və toz zolağı kimi görünür. Bu, qalaktikamızın sıx qalaktoik müstəvisinin kənardan görünüşüdür. Üstəlik, bu, yalnız görünən işıq spektrində olan mənzərədir. Görünən dalğa uzunluqlarını bloklayan sıx toz və qaz buludlarından keçə bilən radio dalğaları ilə bu möhtəşəm quruluşun necə görünəcəyini təsəvvür edin. Xoşbəxtlikdən, astronomlar indi Cənub Yarımkürəsindən geniş radio dalğalar spektrindən istifadə edərək qalaktoik müstəvinin heyrətamiz bir mənzərəsini müvəffəqiyyətlə çəkiblər.

Yeni Radio Müşahidələri və Məlumat Toplanması

Avstraliyadakı Curtin Universitetinin doktorantı Silvia Mantovanini, GaLactic və Extragalactic All-sky MWA (GLEAM) və GLEAM eXtended (GLEAM-X) adlı iki müşahidə proqramından alınan məlumatları toplamaq üçün təxminən 40.000 saat sərf edib. Murchison Widefield Array teleskopu vasitəsilə aparılan GLEAM və GLEAM-X tədqiqatları, 2013 və 2014-cü illərdə 28 gecə, 2018-2020-ci illərdə isə 113 gecə ərzində zəngin məlumatlar əldə etməyə imkan verib. Beynəlxalq Radio Astronomiya Araşdırmaları Mərkəzinin (ICRAR) açıqlamasına görə, səma örtüyü, təsvir keyfiyyəti və həssaslıqda əhəmiyyətli irəliləyişlər sayəsində yeni görüntü 2019-cu ildə yayımlanan əvvəlki GLEAM görüntüsündən iki qat daha yüksək təsvir keyfiyyətinə, on qat daha çox həssaslığa və iki qat daha geniş ərazini əhatə etməyə malikdir. Tədqiqatçılar bildirirlər ki, yalnız on ilin sonunda tamamlanması planlaşdırılan on minlərlə antenlərindən ibarət SKA-Low teleskopu bu həssaslıq və təsvir keyfiyyəti səviyyəsini aşa biləcək. Bu geniş müşahidə, Süd Yolunun indiyə qədər yaradılmış ən böyük aşağı tezlikli rəngli görüntüsüdür. Tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, görüntülənən ərazinin böyük hissəsi əvvəllər bu tezliklərdə müşahidə edilmədiyi üçün, bu qalaktoik mənzərə mühüm bir nailiyyəti təmsil edir.

Ulduzların Ömrü: Doğuşdan Ölümə

Aşağı tezlikli radio dalğalar partlamış ulduzların qalıqlarını və yeni ulduzların yarandığı ionlaşmış qaz bölgələrini aşkarlayıb. Görüntüdə əks olunan radio işığının "rəngləri" astronomlara səmada fərqli obyektləri ayırd etməyə kömək edir. Böyük qırmızı qabarcıqlar ölmüş ulduzları və onların genişlənən qabıqlarını göstərir, sıx mavi bölgələr isə yeni ulduzların doğulduğu yerlərdir. Tədqiqatlar Cənub Yarımkürəsindən görünən Süd Yolunun müstəvisi boyunca pulsarlar, planetar dumanlıqlar və sıx ulduz əmələgəlmə bölgələri də daxil olmaqla 98.000-dən çox radio mənbəyini əhatə edir. Bu yeni görüntü ulduzların təkamülünü, qalaktikamızın müxtəlif bölgələrində formalaşmasını, digər obyektlərlə qarşılıqlı əlaqələrini və nəhayət, ölümlərini — yəni ulduz həyat dövrünü başdan sona qədər əks etdirir. Komandanın işi oktyabrın 28-də "Publications of the Astronomical Society of Australia" jurnalında dərc olunub.

24 saat