Rusiya İddiaları: Yaşlı Qadınlar Ukrayna Tərəfindən Tələyə Salınıb
Rusiyanın irəli sürdüyü iddialara əsasən, aralarında 87 yaşlı bir qadının da olduğu bir qrup, internet vasitəsilə "hiyləgər üsullar və güclü psixoloji təzyiqlə" tələyə salınıb. Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidməti (FTX) bildirib ki, yaşlı təqaüdçülər əvvəlcə aldadılaraq bütün yığımlarından məhrum ediliblər. Daha sonra özlərini FTX əməkdaşı kimi təqdim edən Ukraynalılar, onlara itirilmiş pullarını geri qazana bilmələri üçün Rusiyanın hərbi rəsmilərini hədəf alacaq partlayıcı maddə daşımağı təklif ediblər. Bu təklif, müəmmalı şəkildə, onların öz təhlükəsizliklərini riskə ataraq həyata keçirilməli idi.
Dövlət Televiziyasında Yayılanlar
Məlumatlara görə, daşınan partlayıcı maddə uzaqdan idarə olunaraq partladılmalı idi. Bu, həm hədəf seçilmiş zabitin, həm də kuryerlik edən yaşlı qadının həyatına son qoyacaqdı. Rusiya dövlət televiziyası bu hadisələrdən birini belə təsvir edib:
"87 yaşlı bir qadının çantasında nə çörək, nə də kefir şüşəsi deyil, əksinə, güclü əl istehsalı bir bomba vardı. Müəyyən bir anda bu qadın rus zabiti ilə qarşılaşmalı idi... Nəticə isə bəlli idi: uzaqdan partlayış və iki insanın ölümü. Ukraynalı təlimatçılar onu bu addıma uzun müddət hazırlayaraq, sanki zombiyə çevirmişdilər."
Beş Hadisənin Aşkarlanması İddiası
FTX, WhatsApp və Telegram vasitəsilə beş müxtəlif, "asanlıqla aldadılan yaşlı təqaüdçü" hadisəsini aşkarladıqlarını bildirib. İddiaya görə, qorxmuş təqaüdçülər, içində bomba olduğunu bilmədən hərbi personala təhvil vermək üçün bağlama daşımağa razılaşıblar. Xüsusi bir hadisədə isə partlayıcı maddə şahmat dəstinin içinə ustalıqla gizlədilmişdi.
Sözügedən qadınlar, Rusiyada terror və partlayıcı maddə daşıma ittihamları ilə mühakimə olunacaqlar.
Ukraynadan "Qurama" Şübhəsi İddiası
Digər tərəfdən, Ukrayna mənbələri bu hadisənin FTX tərəfindən uydurulmuş ola biləcəyini iddia edir. "Pravda Geraşçenko" kanalı bu barədə belə bir açıqlama verib: "Bu 'kamikadze nənələr' hadisəsi, eynilə FTX və Rusiya Müdafiə Nazirliyinin bir çox başqa əməlləri kimi tamamilə bir tamaşadan ibarətdir. Ortaya çıxarılan videolarda, etiraflarda və rəngarəng ssenarilərdə bir nəfər belə xəsarət almayıb".
FTX özü isə bu hadisədə heç kimin zərər çəkməməsinə baxmayaraq, Moskva, Stavropol və Luqanskda daha əvvəl oxşar hücumların baş verdiyini, bu hücumlarda həm yüksək rütbəli vəzifəlilərin, həm də hücum edənlərin həlak olduğunu vurğulayıb.
Oxucu Şərhləri
Bu gün oxuduğumuz məlumatda da eyni tendensiya müşahidə olunur: yaşlı bir qadının "tələyə salınması" təbliğatı vasitəsilə xüsusi bir siyasi mesaj ötürülür. O dövrdəki təbliğatla bugünkü arasında təsirli bir oxşarlıq var; hər ikisi də güvənsizlik və qorxu mühiti yaratmaq, eyni zamanda siyasi opponentləri gözdən salmaq üçün hazırlanmış görünür. Məsələ burasındadır ki, o illərdə də, indiki dövrdə də, bu cür iddiaların təsdiqlənməsi üçün ciddi dəlillər təqdim edilmir, əsasən "söz-söhbət" və "iddia" səviyyəsində qalır.
Bu cür hallardan çıxarıla biləcək əsas dərs odur ki, qeyri-sabit siyasi və ya hərbi vəziyyətlərdə informasiya müharibəsi xüsusilə güclənir və bu müharibənin aparılmasında ən həssas qruplar - bu halda yaşlı insanlar - manipulyasiya üçün hədəfə çevrilə bilər. Həmçinin, bu tip iddialara yanaşarkən, mənbənin etibarlılığını və ehtimal olunan motivləri diqqətlə nəzərdən keçirmək zəruridir. Dərinləşdirmək lazımdır ki, bu cür xəbərlərin arxasında yalnız bir "təsadüf" yox, daha böyük bir "siyasi strategiya" gizlənə bilər.
Keçmişdəki bu hadisələrdən çıxarılan əsas dərslərdən biri, rəqib dövlətlərin informasiya müharibəsində sosial şəbəkələr və digər kommunikasiya vasitələrindən istifadə edə bilməsidir. Bu, həm informasiya təbliğatı, həm də dezinformasiya yaymaq üçün bir vasitə ola bilər.
Hazırkı vəziyyətdə diqqət çəkən fərq isə, Rusiya tərəfinin iddia etdiyi kimi, tələyə salınanların əsasən yaşlı təqaüdçülər olmasıdır. Əvvəlki dövrdə daha çox gənclərə yönəldiyi iddia edilən bu cür tədbirlərin, indi yaşlı nəslə şamil edilməsi maraq doğurur. Bu, hədəfin dəyişdiyini, yoxsa bu cür halların yaş qruplarından asılı olmayaraq geniş yayıldığını göstərir? Həmçinin, "bomba" ittihamı ilə təşviş yaratmağın arxasında hansı strateji məqsədlər ola bilər? Bu, sadəcə müəyyən bir hadisəyə reaksiya verməkdir, yoxsa daha genişmi bir planın tərkib hissəsidir? Bu məqamlar daha dərin analiz tələb edir.
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: məqalədə "Rusiya İddiaları: Yaşlı Qadınlar Ukrayna Tərəfindən Tələyə Salınıb" başlığı altında verilən məlumatlar, əsasən Rusiyanın özünün yaydığı bir iddiaya əsaslanır. Bu iddia, yəni yaşlı qadınların ukraynalılar tərəfindən tələyə salınması, tərəfsiz mənbələr tərəfindən təsdiqlənməmişdir. Belə bir vəziyyətdə, məqalənin müəllifi tərəfindən bu iddianın yalnız Rusiyanın təhlükəsizlik xidməti tərəfindən irəli sürüldüyü qeyd edilsə də, bu məlumatın mənşəyi və dolayısı ilə obyektivliyi barədə daha dərin bir araşdırma aparmaq lazımdır. Belə iddiaların tək bir tərəfin məlumatına söykənməsi, bəzi hallarda dezinformasiya xarakteri daşıya bilər. Bu cür məlumatların yayılması, həm də iki ölkə arasında olan gərginliyin bir təzahürü ola bilərmi?
Şərh Yaz