Alaskada Gərgin Gözlənti

Alaskada avqustun 15-də ABŞ prezidenti Donald Tramp və Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında baş tutacaq tarixi zirvə yaxınlaşdıqca, görüşün mümkün nəticələri ilə bağlı şərhlər diqqət mərkəzindədir.

ABŞ Prezidenti Trampın Ümidləri

ABŞ prezidenti Donald Tramp Ağ Evdə keçirdiyi mətbuat konfransında qarşıdan gələn ABŞ-Rusiya zirvəsindən ümidli olduğunu bildirib. Prezident Tramp, Putinlə görüşünün çox konstruktiv olacağına inandığını, lakin hazırda nəticəni bilmədiyini vurğulayıb. O, görüşdən atəşkəs əldə olunmasını ümid etdiyini, lakin Rusiya liderinin fikrində nə olduğunu hələ bilmədiyini qeyd edib. Prezident Tramp "Putinlə görüşümün yaxşı keçəcəyini düşünürəm, lakin pis də keçə bilər" deyərək, "görüşün ilk iki dəqiqəsində bir razılaşmanın mümkün olub-olmayacağını tam olaraq başa düşəcəyini" iddia edib.

Prezident Tramp, növbəti toplantının Ukrayna prezidenti Zelenski və Putin arasında olacağını, bunun özünün də iştirak edəcəyi üçtərəfli görüş ola biləcəyini ifadə edib. Tramp qeyd edib ki, "parametrləri görməyə gedirəm. Çıxışda 'uğurlar, bu qədər' deyə bilərəm. Bu məsələnin həll olunmayacağını deyə bilərəm. Yaxud müsbət keçər və hansı növ razılaşmanın ola biləcəyini Zelenskiyə və Avropalı liderlərə çatdıraram. Sonra razılaşmanı bağlamaq mənə yox, bu iki ölkəyə qalıb." ABŞ prezidenti Ukraynanın bəzi ərazilərini geri almağa çalışacaqlarını da bildirib.

Rusiyanın Ukraynanın əhəmiyyətli dərəcədə ərazisini işğal etdiyini və Ukraynanın müqavimət göstərmək üçün çox gücü olmadığını izah edən ABŞ prezidenti, "Bəzi bölgələrin Ukraynaya qaytarılmasını təmin etməyə çalışacağıq. İki ölkə arasında (razılaşma olarsa) ərazi mübadiləsi də olacaq" – deyə qiymətləndirmə aparıb.

Ukraynanın Mövqeyi və Rusiya İddiaları

Dəvət olunmayan Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski isə Rusiyanın Ukrayna münaqişəsini dayandırmaq və atəşkəs təmin etmək əvəzinə, ölkəsinə qarşı yeni hücumlara hazırlaşdığını bildirib. Zelenski Putinin sülhə hazırlaşmadığını iddia edərək, "Putin Amerika ilə görüşü şəxsi qələbəsi kimi elan etməyə və əvvəlki kimi davranmağa, Ukraynaya təzyiq etməyə davam etməyə qərarlıdır" – deyib. Rusların müharibəni dayandırmaq üçün hələ bir əlamət göstərmədiyini qeyd edən Zelenski, "Əksinə, qoşunlarını və qüvvələrini yeni hücum əməliyyatları başlatmaq üçün hərəkətə gətirirlər" – deyə əlavə edib.

Zelenski Ukrayna münaqişəsinin ədalətli şəkildə sona çatması üçün aşağıdakı şərtləri sadalayıb: "Ukraynanın suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət edilməlidir. İkincisi, Ukraynaya qarşı müharibə məsələsi yalnız Ukraynanın iştirakı ilə həll edilməlidir. Üçüncüsü, Rusiya bu müharibəni başa çatdırmaq üçün lazımi addımları atmalıdır. Hələ ki, Rusiyadan heç bir addım atılmayıb."

Digər tərəfdən, Rusiya Müdafiə Nazirliyi Ukrayna rəhbərliyinin Putin və Trampın ABŞ-Rusiya zirvəsini uğursuzluğa düçar etmək üçün təxribat hazırladığını irəli sürüb. Nazirlik, bir qrup xarici jurnalistin avqustun 11-də Ukrayna kəşfiyyat vasitələri ilə Xarkov bölgəsindəki Çuqoyev şəhərinə aparıldığını və Ukrayna ordusunun sıx məskunlaşmış yaşayış məntəqələrindən birinə və ya bir xəstəxanaya mülki şəxslərə zərər verəcək pilotsuz uçuş aparatları (PUA) və raketlərlə təxribatçı hücum planlaşdırdığını iddia edib. Açıqlamada "Hücum və mülki itkilərlə bağlı bütün məsuliyyət Rusiya Silahlı Qüvvələrinin üzərinə qoyulacaq" – deyə bildirilib.

Nobel Mükafatı Vurğusu və Beynəlxalq Dəstək

ABŞ prezidenti Trampın Nobel Sülh Mükafatı ilə bağlı obsesiyası davam edərkən, Ağ Evdən bu yöndə bir paylaşım edilib. Ağ Evin X sosial media hesabından edilən paylaşımda "Prezident Donald C. Tramp sülh prezidentidir" ifadəsi istifadə edilib. Paylaşımda həmçinin Trampı Nobelə namizəd göstərən ölkələrin adlarının olduğu bir görüntü də yer alıb.

Avropa İttifaqı (Aİ) üzvü olan 26 ölkə, ABŞ-Rusiya zirvəsi öncəsi Ukraynaya dəstəklərini vurğulamaq məqsədilə ortaq bəyanat yayıb. Zirvəyə Ukrayna lideri Zelenskinin də qatılması üçün təşəbbüslər edən Aİ liderləri, bəyanatda Ukraynaya siyasi və hərbi dəstəklərinin davam edəcəyini vurğulayıb. Ukrayna xalqının öz gələcəklərini təyin etmək azadlığına sahib olmaları lazım olduğu vurğulanan bəyanatda, "Ukrayna münaqişəsində sülhə gedən yola Ukraynanın iştirakı olmadan qərar verilə bilməz" – deyilib. Liderlər, "Mövcud təmas xətti danışıqların başlanğıc nöqtəsi olmalıdır" ifadəsini istifadə ediblər. Ortak bəyanata Rusiyanın dəstəkçisi olan Macarıstan imza atmayıb.

Digər tərəfdən, Avropa Ukraynaya hərbi yardımlarını ciddi şəkildə artırıb. Kiel İqtisadiyyat İnstitutunun son hesabatına görə, Avropanın müharibənin əvvəlindən bəri Kiyevə etdiyi hərbi yardım 80 milyard dolları keçib. Eyni dövrdə ABŞ-ın yardımı isə 75 milyard dollar təşkil edib.

24 saat