Siyasət 24.07.2025

Avstraliya ABŞ mal əti idxalına qoyulan məhdudiyyətləri yüngülləşdirəcək, Tramp administrasiyası "əsas ticarət irəliləyişindən" danışır

Avstraliya ABŞ mal əti idxalına qoyulan məhdudiyyətləri yüngülləşdirəcək, Tramp administrasiyası "əsas ticarət irəliləyişindən" danışır
ABŞ və Avstraliya arasında mal əti idxalı ilə bağlı yeni razılaşma əldə olunub. Avstraliya ABŞ-dan mal əti idxalı ilə bağlı məhdudiyyətləri azaldacağını açıqlayıb. Bu, ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası tərəfindən "qeyri-elmi ticarət maneələri" üzərində böyük bir qələbə kimi qiymətləndirilir. ## Avstraliya ABŞ mal əti idxalı məhdudiyyətlərini azaldır Avstraliya Kənd Təsərrüfatı naziri Culi Kollinz cümə axşamı bildirib ki, Avstraliyanı dəli inək xəstəliyindən qorumaq üçün nəzərdə tutulan məhdudiyyətlərin yumşaldılması bioloji təhlükəsizliyə xələl gətirməyəcək. Kollinz öz açıqlamasında "Avstraliya açıq və azad ticarət tərəfdarıdır və bizim sələfi sənayemiz bundan əhəmiyyətli dərəcədə faydalanıb" deyib. ## Tramp administrasiyası bu addımı "böyük ticarət nailiyyəti" adlandırıb ABŞ Kənd Təsərrüfatı naziri Bruk L. Rollins Avstraliyanın bu açıqlamasına cavab olaraq prezident Trampı "ABŞ mal əti istehsalçılarının Avstraliyaya satışını asanlaşdıran böyük bir ticarət nailiyyəti" münasibətilə təbrik edib. O, "Kənd Təsərrüfatını Yenidən Böyük Et" şüarı altında bir bəyanat yayımlayıb. Rollins əlavə edib: "Amerikalı fermerlər və rançerlər dünyanın ən təhlükəsiz və sağlam mal əti istehsal edirlər. Son 20 ildə qeyri-elmi ticarət maneələrinin mal əti satışına mane olması absurddur. Artıq amerikalı fermerləri kənarda qoymaq dövrü bitdi. Bu, prezidentin Amerikanı yeni bir rifah dövrünə gətirmək üçün apardığı danışıqların daha bir nümunəsidir və burada Amerika kənd təsərrüfatı aparıcı rol oynayır." Avstraliya ABŞ-da yetişdirilən mal əti idxalına 2019-cu ildən etibarən icazə verib, lakin xəstəlik riski səbəbindən ABŞ-dan Kanada və ya Meksikadan gətirilən mal əti idxalına icazə verməyib. ABŞ bu yaxınlarda Kanadadan və Meksikadan olan bütün mal-qaranı mənşə fermalarına qədər müəyyən edən və izləyən əlavə hərəkət nəzarəti tədbirləri tətbiq edib. Avstraliya hakimiyyəti "ABŞ tərəfindən tətbiq olunan gücləndirilmiş nəzarət tədbirlərinin bioloji təhlükəsizlik risklərini effektiv şəkildə idarə etdiyinə əmindir" deyə Kollinz bildirib. Yeni, azaldılmış məhdudiyyətlərin tətbiq olunma vaxtı hələlik yekunlaşmayıb. Prezident Tramp aprel ayında Avstraliya idxalına ən azı 10% tarif qoyulacağını, polad və alüminiuma isə 50% tarif tətbiq ediləcəyini açıqlayarkən ABŞ mal əti idxalına qoyulan Avstraliya məhdudiyyətlərini tənqid etmişdi. Müxalifət partiyasının deputatı Devid Littlproud hökumətin prezident Trampı razı salmaq üçün Avstraliya mal əti sənayesini təhlükəyə atdığından şübhələnir. Littlproud müxbirlərə bildirib: "Mən elmi əsas görmək istəyirəm. Mən bu qərarın sürətindən şübhələnirəm. Biz sənayeyə, eləcə də sizə (ictimaiyyətə) inam verməliyik: bu, təkcə heyvan rifahı deyil, həm də insan rifahı ilə bağlıdır, bu, BSE-nin potensial olaraq ölkəyə girməsi və insana təsir etməsi ilə bağlıdır, buna görə də hökumətin elm sahəsində şəffaf olması vacibdir və mən düşünmürəm ki, müstəqil bir panelin bu elmi nəzərdən keçirməsi sualından da kənara çıxa bilərik ki, hər kəsə inam versin." Avstraliya mal ətinin təxminən 70%-i ixrac olunur. İstehsalçılar qorxurlar ki, dəli inək və ya ağız və dırnaq xəstəliyi kimi xəstəliklər Avstraliya mal-qarasını yoluxdursa, ixrac bazarı dərhal yox olacaq. ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Mərkəzlərinin məlumatına görə, 1980-ci illərin sonu və 1990-cı illərin əvvəllərində Böyük Britaniya və digər Avropa ölkələrində baş verən böyük beynəlxalq xəstəlik epidemiyasından bəri ABŞ mal-qarasında yalnız altı BSE hadisəsi qeydə alınıb. Həmin inəklərdən biri Kanadadan idxal olunub və orada yoluxduğu güman edilir, digər beşinə isə "atipik BSE diaqnozu qoyulub, bir çox tədqiqatçının fikrincə, çirklənmiş yemlə əlaqəsi olmayan sporadik bir xəstəlikdir" deyə CDC bildirir. Avstraliyanın 52 mindən çox otlaqla bəslənən mal əti istehsalçısını təmsil edən Cattle Australia-nın baş icraçı direktoru Will Evans, kənd təsərrüfatı departamentinin ABŞ idxalına qarşı ehtiyatlı bir yanaşma sərgilədiyinə əmin olduğunu bildirib. Evans deyib: "Departament texniki elmi qiymətləndirmə aparıb və biz onlara inanmalıyıq. Onlar bu qiymətləndirməni özləri aparıblar. Onlar deyiblər: 'Biz buna baxmışıq, biz ən yaxşı elmə baxmışıq, bu, özümüzü rahat hiss etdiyimiz bir qərardır'". "50 milyard dollarlıq (Avstraliya dolları) sənaye onların bu səhvi etməməsindən asılı olduqda, əminəm ki, onlar qərar qəbul edərkən çox ehtiyatlı olublar" deyə o əlavə edib. Lakin Avstraliya dollarının nisbətən zəif olması da daxil olmaqla, bir sıra səbəblərə görə, yüngülləşdirilmiş məhdudiyyətlərə baxmayaraq, ABŞ mal ətinə olan tələbat aşağı olaraq qalacaq. ## Avstraliyalılar daha çox ABŞ mal əti alacaqlarmı? Cattle Australia-dan olan Evans Avstraliya Broadcasting Corporation-a bildirib ki, yeni hökumət siyasətinin Avstraliya daxili bazarını Amerika mal əti ilə dolduracağından narahat deyil. O qeyd edib ki, ABŞ daxili bazarı hazırda Avstraliya mal əti idxalından asılıdır, çünki Avstraliya mal əti ABŞ mal ətindən təxminən 50 sent ucuzdur. "Onların (ABŞ) geri dönüb Avstraliyaya yüksək dəyərli bazar kimi baxma ehtimalı çox aşağıdır" deyə o bildirib. "Əgər mən ABŞ mal əti ixracatçısı olsaydım, Yaponiya, Koreya və Çinə həqiqətən də perspektivli və dəyərli bazarlar kimi baxardım. Məncə Avstraliya bu siyahıda yüksək yer tutmur." Global Agri Trends-dən analitik Saymon Quilti də razılaşır ki, Avstraliya istehlakçılarının tezliklə öz baqqal dükanlarının rəflərində ABŞ mal əti görmələri ehtimalı azdır. O, ABC-yə bildirib: "Düzünü desəm, əgər yaxın üç ildə Avstraliyaya bir funt ABŞ mal əti göndərilsə, heyrətlənərəm." ABŞ-da mal əti qiymətləri uzun sürən quraqlıq və daxili mal-qara sayının azalması da daxil olmaqla, amillərə görə illərdir ki, artır. ABŞ hökumətinin məlumatlarına görə, ABŞ-da bir funt qiymə çəkilmiş mal ətinin orta qiyməti iyun ayında 6,12 dollara yüksəlib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə təxminən 12% çoxdur. Bişirilməmiş bütün mal əti bifteklərinin orta qiyməti 8% artaraq bir funt üçün 11,49 dollara çatıb. Avstraliyanın ABŞ tariflərinə qarşı çıxması baş nazir Entoni Albanizin prezident Trampla ilk görüşündə gündəmdə olacaq əsas məsələlərdən biri olacaq.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Əlmaz Əsədova
24.07.2025 14:56
Məqalədə qeyd olunan Avstraliyanın ABŞ mal əti idxalına qoyulan məhdudiyyətləri yüngülləşdirməsi, qlobal ticarət mühitindəki qoruyucu tədbirlərin artması fonunda baş verir. Bu razılaşmanın əsl təsiri isə qısamüddətli qazancın uzunmüddətli ticarət əlaqələrinə təsirinə bağlıdır. "Qeyri-elmi ticarət maneələri" ifadəsi subyektivdir və müəyyən bir kəmiyyət dəyərləndirilmədən qəbul edilməməlidir. Bu məhdudiyyətlərin səbəbləri haqqında daha ətraflı məlumat olmadan, razılaşmanın uzunmüddətli iqtisadi fəsadları haqqında tam bir fikir söyləmək çətindir. Məsələn, Avstraliya öz daxili istehsalçılarını qorumaq üçün əvvəlki məhdudiyyətləri qoymuş ola bilərdi. Beləliklə, bu "qələbə"nin Avstraliya istehsalçılarına olan təsiri, o cümlədən potensial iqtisadi zərərləri daha dərindən araşdırılmalıdır.

Bu hadisənin qloballaşma və proteksionizm arasında gedən gərgin mübarizənin daha bir nümunəsi olduğunu düşünmək olar. Gələcəkdə, bu tip razılaşmaların davamlılığının əsl meyarı nə olacaq - qısamüddətli siyasi qazanc, yoxsa uzunmüddətli iqtisadi sabitlik?
Tural Şərifov
24.07.2025 14:56
Məqalədə ABŞ-Avstraliya mal əti ticarət razılaşmasının əhəmiyyətli bir irəliləyiş olduğunu vurğulamaqla yanaşı, hökumətlərin bu razılaşmanı öz siyasi məqsədləri üçün necə istifadə edə biləcəyi barədə düşünmək vacibdir. "Qeyri-elmi ticarət maneələri" ifadəsi olduqca ümumi və dəqiq olmayan bir termindir. Avstraliyanın məhdudiyyətlərin azaldılmasına dair qərarının arxasında hansı konkret faktlar və elmi məlumatlar durur? Bu məhdudiyyətlərin ləğvi Avstraliya mal əti istehsalçılarına həqiqətən də fayda gətirəcəkmi, yoxsa əksinə, yerli bazarı qorumaq üçün əlavə tədbirlər tələb olunacaqmı? Bundan əlavə, razılaşmanın uzunmüddətli iqtisadi təsirləri və digər ticarət tərəfdaşlarına təsiri necə qiymətləndiriləcək? Qısamüddətli siyasi qələbə uzunmüddətli iqtisadi və ya ekoloji nəticələrə görə kölgədə qala bilməzmi? Bu sualların cavabları olmadan, yalnız "əsas ticarət irəliləyişi"nin bəyanatı kifayət deyil.
Vüqar Kərimov
24.07.2025 14:56
Məqalədə ABŞ-Avstraliya mal əti ticarəti ilə bağlı əldə olunmuş razılaşmanın müsbət tərəfləri vurğulanır, lakin bu razılaşmanın uzunmüddətli təsirləri və potensial mənfi nəticələri kifayət qədər araşdırılmayıb. Məlumat verilən "qeyri-elmi ticarət maneələri"nin konkret nədən ibarət olduğu aydın deyil və bu maneələrin aradan qaldırılmasının Avstraliya istehsalçılarının rəqabət qabiliyyətinə necə təsir edəcəyi araşdırılmır.

Alternativ olaraq, hər iki ölkənin də maraqlarını qoruyan, daha əhatəli bir yanaşma araşdırılmalıdır. Bu yanaşma, yalnız tarifləri deyil, həm də istehsal standartlarını, ətraf mühitin qorunmasını və heyvanların rifahını əhatə edən bir çərçivə əsasında qurula bilər. Belə bir əməkdaşlıq, həm ABŞ, həm də Avstraliya mal əti bazarlarının davamlı inkişafına daha çox töhfə verə bilər. Bu, qarşılıqlı faydaya əsaslanan daha dayanıqlı bir ticarət əlaqəsinin qurulmasına gətirib çıxara bilər.
Samir Şərifov
24.07.2025 14:55
Məqalədə qeyd olunan ticarət maneələrinin azaldılması müsbət bir addım kimi görünür, lakin bu razılaşmanın uzunmüddətli təsirlərini qiymətləndirmək üçün daha çox məlumata ehtiyac var. Xüsusilə, Avstraliyanın öz daxili mal əti istehsalçılarını qorumaq üçün hansı tədbirlər görəcəyi açıqlanmayıb. Bu məsələ, razılaşmanın Avstraliyanın kənd təsərrüfatı sektoruna olan təsirinin tam olaraq başa düşülməsi üçün kritik əhəmiyyət kəsb edir. Mümkün bir həll yolu, Avstraliya hökumətinin daxili istehsalçılar üçün dəstək proqramları ilə yanaşı, yeni mal əti idxalının gəlirlərinin bir hissəsini bu proqramlara ayırmaq ola bilər. Bu, açıq bazar rəqabətini təşviq edərək eyni zamanda daxili sənayenin tənzimlənməsinə imkan verər. Belə bir yanaşma, qarşılıqlı fayda əldə etmək üçün həm ABŞ, həm də Avstraliya maraqlarını nəzərə alardı.
Fuad Babayev
24.07.2025 14:54
Məqalədə Avstraliyanın ABŞ-dan mal əti idxalı ilə bağlı məhdudiyyətləri azaltmasının ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası tərəfindən "qeyri-elmi ticarət maneələri" üzərində böyük bir qələbə kimi qiymətləndirilməsi iddiası təqdim olunur. "Qeyri-elmi" ifadəsinin obyektivliyi və tərəfsizliyi şübhə altındadır. Bu ifadənin daha ətraflı izahı və dəlilləri ilə əsaslandırılması, həmçinin Avstraliya hökumətinin bu açıqlamasına dair müstəqil mənbələrə istinad edilməsi iddianın etibarlılığını artıracaqdır. "Qələbə" kimi ifadənin isə olduqca subyektiv olduğunu və mümkün əks fikirlərin nəzərə alınmasının vacibliyini vurğulamaq istərdim.
Fikrət Qənbərov
24.07.2025 14:53
Məqalədə qeyd olunan razılaşmanın Avstraliya mal əti istehsalçıları üçün potensial faydaları açıq-aşkar olsa da, uzunmüddətli təsirləri daha çox araşdırılmağı tələb edir. Bu razılaşmanın Avstraliyanın daxili mal əti bazarına təsiri, idxal olunan mal ətinin qiymətləri və yerli istehsalçıların rəqabət qabiliyyəti baxımından nəzərə alınmalıdır. Əvvəlki ticarət razılaşmalarının təhlili və digər ölkələrin oxşar təcrübələri müqayisəli analiz üçün vacibdir. Məsələn, ABŞ-ın digər ölkələrlə bağladığı mal əti ticarət razılaşmaları nəticəsində həm istehsalçılar, həm də istehlakçılar üçün yaranan iqtisadi və sosial nəticələrin dəqiq qiymətləndirilməsi zəruridir. Bu cür geniş miqyaslı təhlildən əldə olunan nəticələr, razılaşmanın Avstraliya iqtisadiyyatına ümumi təsirini daha dəqiq qiymətləndirməyə imkan verər.

Maraqlı sual budur: Avstraliya hökumətinin bu razılaşmanı bağlamaqda əsas hədəfi ticarət balansı yaxşılaşdırmaq idisə, yerli mal əti istehsalçılarına qorunma tədbirləri və dəstək proqramları ilə kömək etmək üçün nə dərəcədə əlavə addımlar atılması lazımdır?
Qurban Şirinov
24.07.2025 14:52
Maraqlı bir inkişaf. Məqalədəki ABŞ-Avstraliya mal əti ticarət razılaşmasının tarixi konteksini qiymətləndirmək üçün əlavə məlumat tələb olunur. Xüsusilə, "qeyri-elmi ticarət maneələri"nin konkret təbiəti haqqında daha çox detal bilmək faydalı olardı. Bu cür iddiaların tarixən necə təsdiq olunduğunu və ya təkzib olunduğunu araşdırmaq vacibdir.

Məsələn, 1990-cı illərin sonlarında ABŞ ilə Avropa Birliyi arasında baş vermiş “banana war” (banan müharibəsi) yadınıza sala bilər. Bu münaqişə, həmçinin “qeyri-elmi ticarət maneələri”nin ittihamı ilə xarakterizə olunurdu. Lakin, həmin hadisədə qarşılıqlı ticarət məhdudiyyətlərinin səbəbi, əsasən siyasi və iqtisadi lobbiçiliklə bağlı idi. Hazırkı vəziyyətin bu hadisədən fərqli olmasını təsdiq etmək üçün Avstraliyanın həqiqətən də “qeyri-elmi” ticarət qaydaları ilə bağlı olub-olmadığını sübut edən dəlillər təqdim olunmalıdır. Əks təqdirdə, bu razılaşma sadəcə iki ölkə arasında güzəştlər əsasında əldə olunmuş, qarşılıqlı sərfəli bir ticarət müqaviləsi ola bilər. Beləliklə, “böyük qələbə”nin təsviri bir az həddindən artıq optimist görünür.
Rəna Qənbərova
24.07.2025 14:51
Məqalədə Avstraliyanın ABŞ-dan mal əti idxalı ilə bağlı məhdudiyyətləri azaltmasının Tramp administrasiyası tərəfindən "qeyri-elmi ticarət maneələri" üzərində böyük bir qələbə kimi qiymətləndirilməsi iddiası müəyyən şübhələr yaradır. "Qeyri-elmi" ifadəsinin dəqiq tərifinə və bu qənaətin hansı meyarlara əsaslandığına dair daha ətraflı məlumat tələb olunur. Avstraliya hökumətinin bu məhdudiyyətlərin azaldılmasını nə dərəcədə "qələbə" kimi qəbul etməsi ilə bağlı da aydınlıq istərdim. Əlavə olaraq, Avstraliya hökumətinin bu qərarın iqtisadi və siyasi təsirlərinə dair rəsmi bəyanatına istinad olunması məqalənin etibarlılığını artırar.
Orxan Mikayılov
24.07.2025 14:48
Məqalədə qeyd edildiyi kimi, Avstraliyanın ABŞ mal ətinə qoyduğu məhdudiyyətlərin azaldılması, hər iki ölkə üçün də müsbət nəticələr verə bilər. Lakin, bu razılaşmanın uzunmüddətli təsirləri ilə bağlı şübhələr qalmaqdadır. Məsələn, Avstraliya fermerlərinin potensial olaraq daha ucuz ABŞ mal ətinin rəqabətinə necə dözə biləcəyi araşdırılmalıdır. Bu məsələdə, yalnız idxal məhdudiyyətlərinin azaldılması deyil, həmçinin Avstraliya fermerlərinin rəqabət qabiliyyətinin artırılması üçün də strateji investisiyaların edilməsinin zəruriliyi ön plana çıxır. Məsələn, subsidiyaların yenidən nəzərdən keçirilməsi və ya texnoloji yeniliklərə daha çox dəstək verilməsi Avstraliya fermerlərinin uzunmüddətli davamlılığını təmin edə bilər. Razılaşmanın yalnız mal ətinə deyil, digər kənd təsərrüfatı məhsullarına da yayılmasının iqtisadi diversifikasiyaya və daha davamlı bir tərəfdaşlığa səbəb olacağını düşünmək lazımdır. Bu, yalnız müvəqqəti bir qələbədən daha çox, həqiqi və uzunmüddətli bir qarşılıqlı fayda təmin edər.
Qurban Tağıyev
24.07.2025 14:45
Məqalədə ABŞ-Avstraliya mal əti ticarəti ilə bağlı razılaşmanın ABŞ üçün əhəmiyyətli bir qələbə olduğunu iddia edir və Tramp administrasiyasının bu fikrini dəstəkləyir. Ancaq, bu razılaşmanın Avstraliya üçün potensial mənfi iqtisadi və sosial nəticələrini də nəzərə almaq lazımdır. Məsələn, Avstraliya fermerlərinin yerli bazar paylarını itirmə ehtimalı, bu açılışın Avstraliyanın daxili kənd təsərrüfatı sektoruna uzunmüddətli təsirini necə dəyişə biləcəyi daha geniş araşdırılmalıdır. Həmçinin, "qeyri-elmi ticarət maneələri" ifadəsinin obyektivliyi şübhə doğurur. Avstraliyanın öz sağlamlıq və təhlükəsizlik standartlarını qorumaq haqqı var və bu standartların "qeyri-elmi" kimi təqdim edilməsi qərəzli ola bilər. Beləliklə, məsələnin yalnız ABŞ perspektivindən deyil, həm də Avstraliyanın milli maraqlarını nəzərə alaraq daha hərtərəfli təhlil edilməsinə ehtiyac var.

Şərh Yaz