İngiltərə küçələrində rast gəlinən tuğla ilə hörülmüş pəncərələr, ilk baxışda adi bir memarlıq xüsusiyyəti kimi görünə bilər. Lakin bu görünüşün arxasında XVII əsrə söykənən maraqlı bir vergi siyasəti dayanır.
İngiltərədə Pəncərə Vergisinin Tətbiqi
Məhz 1696-cı ildə, Kral III Vilhelmin hakimiyyəti dövründə qüvvəyə minən bu pəncərə vergisi evlərdəki pəncərələrin sayına görə müəyyənləşirdi. Əsas məqsəd XVII əsrin iqtisadi çətinliklərini aradan qaldırmaq və xüsusilə də metal pulların dəyər itkisini kompensasiya etmək idi. Bu dövrdə, yəni XVII əsr İngiltərəsində nəzəri olaraq yalnız 10-dan çox pəncərəsi olan varlı ev sahibləri hədəf alınsa da, praktikada bu tətbiq cəmiyyətin hər təbəqəsini əhatə etdi.
Vergidən Qaçmaq Üçün Pəncərələr Necə Bağlandı?
Tərifin qeyri-müəyyənliyi səbəbindən divardakı kiçik barmaqlıqlar belə vergi ödənişinə cəlb olunurdu. Böyük şəhərlərdə mənzillər vahid bir təsərrüfat kimi qəbul edildiyi üçün işçi sinfi də yüksək vergilərlə üzləşdi. Ev sahiblərinin bir qismi vergini kirayəçilərin üzərinə yükləsə də, digər bir qismi pəncərələri tuğla ilə hörməyi üstün tutdu. Bu səbəbdən, verginin tətbiq edildiyi XVII əsrin sonlarından etibarən inşa edilmiş bir çox binada bu gün də hörülmüş pəncərələrə rast gəlmək mümkündür.
Vergi Qaydalarının Sərtləşdirilməsi
1766-cı ildə qaydalar daha da sərtləşdirildi və yeddi pəncərəyə qədər olan evlər də vergiləndirmə siyahısına daxil edildi. Bu dövrdə yeddi pəncərəsi olan evlərin sayı sürətlə azaldı. Xalq arasında bağlanan bu pəncərələr, verginin əsas müdafiəçilərindən gənc Uilyam Pittə istinadən **“Pittin Şəkilləri”** (Pitt’s Pictures) adını aldı.
Verginin İnsan Sağlamlığına Təsirləri
Bu vergi evləri qaranlıq və havasız hala gətirərək tif, vəba və çiçək xəstəliyi kimi epidemiyaların yayılmasına səbəb oldu. 1845-ci ildə Sunderlanddəki səhiyyə orqanları pəncərələrin bağlanmasının ölüm nisbətlərini artırdığına dair hesabat yayımladı.
Pəncərə Vergisinin Ləğvi və Mirası
Artan ictimai təpkilərin ardınca pəncərə vergisi 1851-ci ildə tamamilə ləğv edildi. Bununla da İngiltərədə ev sahibləri yenidən pəncərələrini açmaq imkanı əldə etdilər və tuğlalarla hörülən boşluqlar tarixin bizə miras qoyduğu izlər olaraq günümüzə qədər gəlib çatdı.
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz