Maarat Misrindəki Hadisənin Təfərrüatları
Suriya Səhiyyə Nazirliyi cümə axşamı yaydığı rəsmi bəyanatda hadisənin İdlibin şimal hissəsindəki Maarat Misrin qəsəbəsində, sıx məskunlaşmış ərazidə baş verdiyini təsdiqləyib. Hadisənin dəqiq səbəbləri hələlik tam olaraq müəyyən edilməyib və müvafiq qurumlar tərəfindən araşdırmalar davam etdirilir.
Ölü və Yaralı Sayında Ziddiyyətlər
Nazirlik ilkin olaraq dörd nəfərin həlak olduğunu və 116 nəfərin yaralandığını açıqlasa da, humanitar təşkilatlar fərqli rəqəmlər təqdim edir. Ağ Dəbilqəlilər kimi tanınan Suriya Mülki Müdafiə Təşkilatı bildirib ki, bu faciəli hadisə nəticəsində həlak olanların sayı ən azı altı nəfərdir. Təşkilatın məlumatına görə, bu rəqəm yalnız Mülki Müdafiə qrupları tərəfindən dağıntılar altından çıxarılan cəsədlərə aiddir və hadisə yerində axtarış-xilasetmə işləri hələ də davam edir. Dağıntılar altında qalan digər insanların da olması ehtimal edilir.
Fövqəladə Xidmətlərin Çətinlikləri
Suriya fövqəladə hallar və fəlakətlərin idarə edilməsi naziri Raed Əl-Saleh X sosial şəbəkəsində etdiyi paylaşımda qeyd edib ki, ölkənin Mülki Müdafiə qrupları dərhal hadisə yerinə cəlb edilib. O vurğulayıb ki, xilasedicilər təhlükəli və mürəkkəb şəraitdə, o cümlədən əlavə təhlükələr altında işləyiblər. Komandalar təxliyə və xilasetmə əməliyyatlarını böyük fədakarlıqla həyata keçiriblər. Əl-Saleh, hadisə yerində təhlükəsizliyin təmin edilməsi məqsədilə sakinləri ərazidən uzaq durmağa çağırıb.
Bölgədəki Partlayışların Artan Tezliyi
Bu, bölgədə cari ay ərzində qeydə alınan üçüncü belə hadisədir. İyulun əvvəllərində Kafriya və əl-Fu’ah bölgələrində də oxşar iki partlayış baş vermişdi. Bu cür hadisələrin tez-tez təkrarlanması bölgədəki mülki əhalinin həyatını ciddi təhlükə altında saxlayır.
Oxucu Şərhləri
Belə faciələrin arxasında duran səbəbləri anlamaq üçün İdlibdəki siyasi, iqtisadi və sosial qeyri-sabitlik, həmçinin regional və beynəlxalq güclərin təsiri kimi amillər dəqiq şəkildə araşdırılmalıdır. Bu partlayış təsadüfi bir hadisəmi, yoxsa daha böyük, uzunmüddətli bir münaqişənin, yaxud da məqsədyönlü bir təxribatın bir hissəsimi? Əgər belədirsə, uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələrin qarşısını almaq üçün beynəlxalq bir əməkdaşlıq strategiyası hazırlanmalıdır. Suriya hökumətinin verdiyi rəqəmlərin obyektivliyini təsdiq edəcək müstəqil araşdırma aparılmalı və həmçinin hadisənin gerçək səbəbləri ortaya qoyulmalıdır.
İdlibdəki bu və oxşar hadisələrin uzunmüddətli regional sabitliyə təsiri nə olacaq və bu təsirləri yumşaltmaq üçün hansı uzunmüddətli strategiyalar tətbiq edilə bilər?
Bu müqayisənin əsas məqsədi hazırkı partlayışın səbəblərinin və nəticələrinin daha dərindən təhlilini təmin etməkdir. SANA-nın məlumatına istinadən yazılmış məqalədəki məlumatlar kifayət qədər dəqiq deyil. Hadisənin təfərrüatlarını daha ətraflı araşdırmaq və baş vermiş hadisənin fonunda mövcud siyasi və hərbi vəziyyəti nəzərə almaq vacibdir. Eyni zamanda, fərqli mənbələrdən əldə edilmiş məlumatlar arasında müqayisə aparmaq və məlumatların etibarlılığını yoxlamaq vacibdir. Keçmiş hadisələrdən əldə edilən dərslər və bu dərslərin hazırkı vəziyyətə tətbiqi barədə daha ətraflı məlumat vermədən, müqayisənin nəticələri haqqında hər hansı bir qənaətə gəlmək mümkün deyil.
Həll yolları baxımından, bölgədəki gərginliyi azaltmaq üçün daha əhatəli bir yanaşma təklif edərdim. Bu, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının vasitəçiliyi ilə aparılacaq siyasi danışıqları, hərbi əməliyyatların dayandırılması üçün əməkdaşlıq mexanizmlərini və humanitar yardımın maneəsiz çatdırılmasını əhatə edə bilər. Məsələnin həlli yalnız güc tətbiqi ilə deyil, həmçinin diplomatiya və sülh danışıqları vasitəsilə mümkün ola bilər. Bəlkə də, beynəlxalq bir araşdırma qrupu hadisənin həqiqi səbəblərini müəyyən etmək və gələcək hadisələrin qarşısını almaq üçün yollar tapmaq üçün yaradıla bilər.
Daha geniş miqyasda baxdıqda, İdlibdəki bu kimi hadisələr Suriya vətəndaş müharibəsinin uzunmüddətli sosial və iqtisadi nəticələrinin bariz nümunəsidir. İnfrastrukturun dağılması, iqtisadi çöküş və siyasi qeyri-sabitlik, bu cür faciələrin baş vermə ehtimalını artırır. Əslində, davam edən qeyri-sabitlik və zəif hökumət bölgədə həyatın bütün sahələrində, o cümlədən səhiyyə xidmətinin təşkili və fəlakətə cavab vermə imkanlarında problemlərə gətirib çıxarır.
Bu hadisəni regional və beynəlxalq miqyasda təhlillərə dair çağırış olaraq qəbul etmək olar. Gələcəkdə oxşar hadisələrin qarşısını almaq üçün, Suriya hökuməti ilə digər maraqlı tərəflər arasında davamlı və səmərəli dialoq qurmaq nə dərəcədə mümkün və faydalıdır?
Bu hadisənin müstəqil beynəlxalq araşdırmalarla təsdiqlənməsinin əhəmiyyəti nəzərə alınmaqla, belə bir faciənin qarşısını almaq üçün uzunmüddətli strateji həllər barədə düşünmək lazımdır. Bəs, bu partlayışın əsl səbəbləri müəyyən olunmadan və günahkarlar məsuliyyətə cəlb olunmadan, İdlibdə sülh və sabitliyin təmin edilməsi üçün hansı daha effektiv yolları nəzərdən keçirmək olar?
Bundan əlavə, məqalədə bölgədəki gərginliyin artmasına toxunulur, lakin bu gərginliyi azaltmaq üçün konkret təkliflər irəli sürülmür. Beynəlxalq birliyin, xüsusən də BMT-nin, bölgədə daha fəal rol oynaması, humanitar yardımların artırılması, siyasi dialoqun təşviqi və uzunmüddətli sülh prosesinin qurulması üçün səylər göstərilməsi tələb olunur. Bu hadisəni tək başına qəbul etmək yerinə, bölgədəki daha geniş miqyaslı münaqişənin bir parçası kimi dəyərləndirmək və həlli üçün kompleks bir yanaşma təklif etmək daha məqsədəuyğundur. Başqa sözlə, simptomları müalicə etmək əvəzinə, səbəbləri aradan qaldırmaq üçün fəal iş aparılmalıdır.
Şərh Yaz