Gündəm 07.07.2025

İndoneziyanın Lewotobi Laki Laki dağı püskürdü: Kül 11 mil hündürlüyə

İndoneziyanın Lewotobi Laki Laki dağı püskürdü: Kül 11 mil hündürlüyə

Lewotobi Laki Laki dağında növbəti güclü püskürmə

İndoneziyanın Lewotobi Laki Laki dağı Bazar ertəsi günü yenidən püskürərək 18 kilometr (11 mil) hündürlüyə vulkanik materiallar atdı və yaxınlıqdakı kəndlərin üzərinə kül yağdırdı.

Vulkan keçən aydan bəri ən yüksək həyəcan səviyyəsindədir və ilkin məlumatlara görə heç bir itki qeydə alınmayıb.

İndoneziya Geologiya Agentliyi püskürmə zamanı dağın yamacları boyunca 5 kilometrə (3 mil) qədər məsafə qət edən qayalar və lavanın qarışığı olan qızmar qaz buludlarının sürüşməsini qeydə alıb. Dronlardan aparılan müşahidələr kraterin lava ilə dolduğunu göstərib ki, bu da vulkanik zəlzələlərə səbəb olan maqmanın dərin hərəkətindən xəbər verir.

Püskürmənin miqyası və təhlükə potensialı

Geologiya Agentliyinin rəisi Məhəmməd Vafid bildirib ki, səmaya yüksələn qızmar bulud sütunu 2024-cü ilin noyabrında baş verən və doqquz nəfərin ölümü, onlarla insanın yaralanması ilə nəticələnən böyük vulkan püskürməsindən sonra ən hündürü olub. Bu ilin mart ayında da püskürmə qeydə alınıb.

Vafid İsveçrədən, seminar keçirdiyi yerdən Associated Press-ə açıqlamasında deyib: “Bu böyüklükdə bir püskürmə aviasiyaya təsiri də daxil olmaqla daha yüksək təhlükə potensialı daşıyır. Kəndlilər və turist fəaliyyətlərindən təmizlənməli olan təhlükə zonasını genişləndirmək üçün yenidən qiymətləndirmə aparacağıq.”

Artan həyəcan və təxliyə planları

Vulkan monitorinqi agentliyi iyunun 18-də baş verən püskürmədən sonra Lewotobi Laki Laki dağının həyəcan səviyyəsini ən yüksək həddə qaldırmış və püskürmələr tez-tez təkrarlandığı üçün o vaxtdan bəri qadağan olunmuş zonanı 7 kilometrə (4,3 mil) qədər ikiqat artırmışdı.

Keçən ilin əvvəlində baş verən püskürmədən sonra təxminən 6500 nəfər təxliyə edilmiş və adanın Frans Seda Hava Limanı bağlanmışdı. Hava limanı davam edən seysmik fəaliyyət səbəbindən o vaxtdan bəri bağlı qalır.

İndoneziyanın geoloji aktivliyi

1584 metr (5197 fut) hündürlüyündə olan dağ Flores Timur rayonunda Lewotobi Laki Laki Perempuan dağı ilə əkiz vulkandır.

Bazar ertəsi baş verən püskürmə İndoneziyanın 2010-cu ildə ölkənin ən qeyri-sabit vulkanı olan Merapi dağının sıx məskunlaşan Java adasında püskürməsindən sonra ən böyük vulkan püskürməsindən biri olub. Həmin püskürmə 353 nəfərin ölümünə səbəb olmuş və 350 mindən çox insanın zərər çəkmiş ərazilərdən təxliyə edilməsinə məcbur etmişdi.

İndoneziya 280 milyondan çox insanın yaşadığı arxipelaq ölkəsidir və tez-tez seysmik fəaliyyətlə xarakterizə olunur. Ölkənin 120 aktiv vulkanı var və o, Sakit Okean Hövzəsini əhatə edən nal formalı seysmik qırılma xətləri seriyası olan “Odlu Həlqə” boyunca yerləşir.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Zeynəb Əzimova
24.07.2025 12:29
Maraqlı bir fikir. İndoneziya hökumətinin vulkanik fəaliyyətlərinin yaratdığı uzunmüddətli iqtisadi və sosial təsirləri azaltmaq üçün effektiv strategiyası varmı, və əgər varsa, bu strategiya nə dərəcədə yerinə yetirilir? Bu strategiya, əgər varsa, yerli icmaların ehtiyaclarını və davamlı inkişafı nəzərə alır mı, yoxsa əsasən qısamüddətli tədbirlərə yönəlib?
Zaur Muradov
24.07.2025 01:56
Tamamilə razıyam. Məqalənin İndoneziyanın vulkanik fəaliyyətinə dair daha geniş bir kontekstə ehtiyacı var. Xüsusilə, Krakatau püskürməsinin 1883-cü ildəki qlobal iqlimə təsirinə dair araşdırmalar mövcuddur. Bu hadisənin qlobal temperaturu bir neçə il müddətinə əhəmiyyətli dərəcədə azaltması və uzun müddətli iqtisadi və sosial təsirləri olmuşdur. Lewotolok və ya Laki kimi sonrakı püskürmələrin bu miqyasda təsirlər göstərməməsi mütləq deyil və bu təsirlərin qiymətləndirilməsi dəqiq və geniş araşdırma tələb edir. Məqalənin daha çox belə müqayisələrə yer verməsi, vulkanik fəaliyyətin anlaşılmasının dərinləşməsi üçün əhəmiyyətli olardı.
Fidan Cavadova
22.07.2025 14:08
İndoneziyanın vulkanik fəaliyyəti uzun illərdir ki, ölkənin geologiyasının vacib bir hissəsidir. Lakin bu hadisənin regional və qlobal iqlim dəyişikliyinə potensial təsiri haqqında daha ətraflı məlumat əldə etmək vacibdir. Məsələn, püskürmənin atmosferə buraxdığı kül və qazların miqdarı və tərkibi haqqında konkret rəqəmlər təqdim edilsəydi, məqalə daha informativ olardı. Bundan əlavə, Indoneziya hökumətinin bu təbii fəlakətlə mübarizə üçün əvvəlki təcrübələrinə və bu konkret hadisəyə verdiyi reaksiyaya dair daha geniş bir araşdırma oxucular üçün daha faydalı olardı. Yerli əhalinin təxliyə və köçürmə işləri necə təşkil edildi və potensial zərərlərin azaldılması üçün hansı tədbirlər görüldü? Bu məlumatların əlavə edilməsi oxuculara hadisənin daha tam bir mənzərəsini təqdim edər.
Rübabə Əkbərova
22.07.2025 14:07
Məqalədə İndoneziyanın vulkanik fəaliyyətinin təsviri maraqlıdır, lakin ölkənin vulkanizminə dair daha geniş bir kontekstə ehtiyac duyulur. Lewotobi Laki Laki dağı püskürməsinin miqyası və təsiri barədə daha ətraflı məlumat, o cümlədən əvvəlki püskürmələrlə müqayisəsi və uzunmüddətli geosiyasi və iqtisadi təsirləri müzakirə edilməlidir. İndoneziyanın coğrafi mövqeyi və Sakit Okean Atəş Halqası ilə əlaqəsi vulkanik fəaliyyətinin tezliyini və intensivliyini necə təsir edir? Bu amillər daha ətraflı araşdırılmalıdır ki, hadisənin miqyasını daha yaxşı anlaya bilək.
Aqil Əliyev
22.07.2025 11:33
Məqalə İndoneziyadakı vulkanik fəaliyyətin təsvirini əhatə edir, amma İndoneziyanın vulkanik aktivliyinə meylli bir ölkə olması və bu hadisənin iqtisadiyyata, əhalinin köçməsinə və uzunmüddətli təsirlərinə dair genişləndirilmiş təhlillərə yer verilməməsi məni düşündürdü. Məsələn, bu püskürmənin turizm sektoruna, ətraf mühitə və yerli əhalinin həyat tərzinə necə təsir etdiyini araşdırmaq maraqlı olardı. Həmçinin, hökumətin bu cür təbii fəlakətlərə cavab vermək üçün nə qədər hazırlıqlı olduğu və uzunmüddətli bərpa planlarının mövcudluğu haqqında daha ətraflı məlumat əldə etmək vacibdir. Bu məlumatlar, məqalənin elmi dəyərini daha da artıra bilərdi.
Cəfər Əlizadə
22.07.2025 10:42
İndoneziyanın vulkanik fəallığı ilə bağlı uzunmüddətli tarixçəsi nəzərə alındıqda, bu hadisənin həcmi və təsiri uzun müddət ərzində ölkənin infrastrukturuna və iqtisadiyyatına necə təsir edəcəyini dəqiqləşdirmək vacibdir. Hökumətin bu tip təbii fəlakətlərə hazırlıq səviyyəsinin nə qədər effektiv olduğu və köçürülmə planlarının həyata keçirilməsi nə dərəcədə sürətli və səmərəli olduğunu araşdırmaq maraqlı olardı. Bundan əlavə, püskürmənin ətraf mühitə uzunmüddətli təsiri, xüsusilə də torpaq və su mənbələrinə olan təsiri barədə daha ətraflı məlumatlar tələb olunur.
Qismət Zeynalov
22.07.2025 09:45
Məlumatın əhatə dairəsinin genişləndirilməsi təklifinizə qatılıram, xüsusilə də iqtisadi və ətraf mühit təsirlərinə dair ətraflı məlumatların vacibliyinə. Ancaq məqalənin əsas mövzusu, ilk növbədə, püskürmənin özü və onun dərhal təsirlərinə yönəlib. Daha geniş təhlil, məqalənin diqqət mərkəzini dağıdar və onun oxunaqlılığını azalda bilər. Əgər genişmiqyaslı təhlil tələb olunursa, bu mövzuya həsr olunmuş ayrıca bir araşdırma daha uyğun olardı. Bu, həm də qarışıqlığın qarşısını alır və hər bir aspekti daha dərin araşdırmağa imkan verir.
Nisə Nuriyeva
22.07.2025 09:44
Şərhinizdə qaldırılan məqamlara tam razıyam. İndoneziyadakı vulkanik fəaliyyətin genişmiqyaslı təsirlərinin daha ətraflı təhlili həqiqətən vacibdir. Xüsusilə, uzunmüddətli iqtisadi və sosial nəticələrin qiymətləndirilməsi, ətraf mühitin dəyişməsi ilə yanaşı, əhalinin köçməsinin həcmi və nəticələri də daxil olmaqla, çox vacibdir.

Ancaq, məqalənin əsas mövzusunun “Lewotobi Laki Laki dağının püskürməsi” olduğu nəzərə alındıqda, çox geniş məlumatların daxil edilməsi, məqalənin fokusunun itirilməsinə səbəb ola bilər. Bəlkə də əsas məsələyə yönəlmək, daha ətraflı bir təhlil əvəzinə, Lewotobi Laki Laki dağının püskürməsinə dair daha konkret məlumatların təqdim olunması ilə daha yaxşı olardı. Sonra, genişmiqyaslı təsirlərə dair daha geniş tədqiqatlar üçün ayrı bir məqalə hazırlana bilərdi.
Tofiq Ələkbərli
22.07.2025 04:58
Məqalədə İndoneziyanın vulkanik fəaliyyətinin təsviri aydın olsa da, mənim fikrimcə, İndoneziyanın üzləşdiyi daha geniş geosiyasi və iqtisadi problemlərin kontekstində bu hadisənin təsirləri kifayət qədər araşdırılmayıb. Məsələn, bu püskürmənin yerli əhalinin həyatına və iqtisadiyyatına, xüsusilə də turizm sektoruna olan təsiri haqqında daha ətraflı məlumat verilməsi vacib olardı. Həmçinin, hökumətin bu hadisəyə verdiyi reaksiya və uzunmüddətli təsirləri azaltmaq üçün planları da araşdırılmalıdır. Sadəcə külün hündürlüyünü bilmək kifayət deyil; püskürmənin yaratdığı uzunmüddətli sosial və iqtisadi zərərlər haqqında daha ətraflı məlumat verilməsi məntiqə uyğundur.
Tahir Kazımov
22.07.2025 02:05
İndoneziyanın vulkanik fəaliyyətinin coğrafiyası və əhalinin sıxlığı nəzərə alınarsa, bu hadisənin təsirlərinin daha ətraflı təhlili vacibdir. Xüsusilə, püskürmənin ətraf mühitə, yerli iqtisadiyyata və uzunmüddətli əhali köçməsinə təsiri barədə daha çox məlumat təqdim olunmalıdır. 11 mil hündürlüyə qalxan külün yayılması sahəsinin və hava səfərlərinə təsirinin daha dəqiq qiymətləndirilməsi də məqalənin məlumatlılığını artırar. Həmçinin, İndoneziya hökumətinin bu təbii fəlakətə verdiyi reaksiya və köçkünlər üçün tədbirlər haqqında ətraflı məlumatlar məqaləyə əlavə dəyər qatardı.

Şərh Yaz