ABŞ-İran Gərginliyi: Nüvə Obyektlərinə Zərbələr və Regional Müharibə Riski
ABŞ prezidenti Donald Tramp özünün əmr etdiyi bombardman zərbələrinin İranın əsas nüvə obyektlərini tamamilə məhv etdiyini bəyan edib. Bu açıqlama, Birləşmiş Ştatların İran torpağına zərbələr endirərək ölkənin üç nüvə obyektini hədəf almasından sonra verilib. Donald Tramp sülh əldə olunmazsa, daha çox zərbələr endirməklə hədələyir. Lakin Tehran da cavab zərbəsi endirərək İsrailin mərkəzi və şimal bölgələrini vurub. Bu hadisələr Yaxın Şərqdə gərginliyi yeni səviyyəyə çatdıraraq, regionda münaqişənin miqyasının genişlənməsi ilə bağlı ciddi suallar doğurur.
Münaqişədə Əsas Gərginlik Nöqtələri
Son hərbi əməliyyatlar İran və İsrail arasındakı on illərdir davam edən soyuq müharibəni birbaşa qarşıdurmaya çevirib. ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə endirdiyi zərbələr, Tehranın beynəlxalq səviyyədə qəbul edilmiş nüvə proqramına dair narahatlıqların zirvəyə çatdığını göstərir. Bu hücumlar İranın cavabını qaçılmaz edib. İranın İsrailə endirdiyi cavab zərbələri, regionda əsas gərginlik nöqtələrinin artmasına səbəb olub. Artıq yalnız ABŞ-İran münaqişəsi deyil, həm də İsrail-İran qarşıdurması da ciddi eskalasiya riski daşıyır. Beynəlxalq müşahidəçilər hadisələrin bu cür inkişafının regional sabitlik üçün hansı nəticələr doğuracağını müzakirə edirlər.
Nüvə Təhlükəsi və Fəlakət Ehtimalı
İranın nüvə obyektlərinə zərbələr nüvə fəlakəti riskini də gündəmə gətirir. Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin (MAEA) keçmiş rəsmisi Tariq Rauf kimi ekspertlər, bu cür hərbi əməliyyatların potensial radiasiya sızmasına səbəb ola biləcəyindən narahatdırlar. Nüvə materiallarının saxlandığı və ya emal edildiyi obyektlərə edilən hücumlar, ətraf mühit və insan sağlamlığı üçün gözlənilməz nəticələrə səbəb ola bilər. Belə bir fəlakətin regional və hətta qlobal miqyasda təsirləri olacağı şübhəsizdir. Hazırda vəziyyət, beynəlxalq ictimaiyyətin nüvə təhlükəsizliyinə dair narahatlıqlarını artırır.
İranın ABŞ Bazalarına Cavab Zərbəsi Ehtimalı
İranın ABŞ bazalarına zərbə endirməsi ehtimalı, regional münaqişənin daha da genişlənməsi baxımından ciddi narahatlıq mənbəyidir. Yaxın Şərqdə çoxsaylı ABŞ hərbi bazaları yerləşir və İranın cavab zərbələri üçün potensial hədəf ola bilər. ABŞ Milli Təhlükəsizlik Şurasının keçmiş rəsmisi Metyu Brayza qeyd edir ki, Tehranın ABŞ-ın regiondakı mövcudluğunu hədəf alması, münaqişəni daha açıq və miqyaslı bir müharibəyə doğru apara bilər. İranın raket imkanları və regiondakı müttəfiqləri vasitəsilə ABŞ maraqlarını hədəf almaq potensialı, münaqişənin necə inkişaf edəcəyi ilə bağlı qeyri-müəyyənliyi artırır. Bu, bölgədəki ABŞ hərbi personalı və obyektləri üçün real bir təhlükə yaradır.
Yaxın Şərqdə Regional Müharibə Perspektivi
Hazırkı gərginlik Yaxın Şərqi regional müharibəyə daha da yaxınlaşdırır. İranın nüvə obyektlərinə qarşı edilən hücumlar və sonrakı cavab zərbələri, bölgədəki qüvvələr balansını alt-üst edir. Tehran Universitetinin Dünya Tədqiqatları Fakültəsinin dosenti Zöhrə Xarazmi kimi ekspertlər hesab edirlər ki, regionda mövcud olan onsuz da kövrək sülh, bu son hadisələrlə daha da təhlükə altına düşüb. Münaqişənin bu şəkildə genişlənməsi, Suriya, İraq, Livan və Yəmən kimi ölkələrdəki mövcud vəziyyəti daha da mürəkkəbləşdirə bilər. Beynəlxalq ictimaiyyət, bu potensial regional müharibənin qarşısını almaq üçün diplomatik səyləri artırmalıdır, əks halda nəticələr bütün qlobal sabitlik üçün ağır ola bilər.
Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi
24saat
