Nüvə Zənginləşdirmə Proqramı: İranın Mövqeyi
2025-ci il iyunun 29-da Marqaret Brennanın aparıcılığı ilə yayımlanan "Face the Nation" proqramının qonağı İranın Birləşmiş Millətlər Təşkilatındakı səfiri Əmir Səid İravani olub. Səfir ölkəsinin nüvə fəaliyyətləri ilə bağlı planlarına aydınlıq gətirib.
Səfir İravani İranın Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsinin (NPT) məsuliyyətli üzvü olduğunu vurğulayaraq, müqaviləyə əsasən, ölkəsinin dinc məqsədlər üçün uran istehsalı, tədqiqat və inkişaf aparmaq hüququnun olduğunu bildirib. O qeyd edib ki, Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyi (MAQATE) atom fəaliyyətlərini qorumaqla yanaşı, inkişaf proqramları üçün texniki əməkdaşlıq təmin etməlidir. Bunun müqabilində MAQATE də geniş təhlükəsizlik təminatı sazişinə uyğun olaraq obyektlərə tam giriş haqqına sahibdir. İravani zənginləşdirmənin Tehranın ayrılmaz hüququ olduğunu və bu hüququ həyata keçirmək niyyətində olduqlarını bəyan edib. Marqaret Brennanın "zənginləşdirməni yenidən başlamaq planınız varmı?" sualına cavab olaraq, səfir "zənginləşdirmənin heç vaxt dayanmadığını" bildirib.
BMT Təftişçilərinə Yönəlik Təhdidlər və Diplomatik Çətinliklər
BMT təftişçilərinə təhdidlərlə bağlı suala cavab verən səfir, ABŞ Dövlət Katibi Marko Rubionun bəyanatına istinad edərək, İranın Ali Dini Liderinin nəzarətində olan "Keyhan" qəzetində MAQATE-nin direktoru Rafael Qrossinin "İsrail casusu" adlandırılması və həbsi, edam edilməsi çağırışlarını rədd edib. İravani heç bir təhdidin olmadığını, lakin Tehran parlamentinin qərarı ilə MAQATE ilə əməkdaşlığın dayandırıldığını bildirib. O, bu qərarın Agentliyin öhdəliklərini yerinə yetirməməsi səbəbindən alındığını vurğulayıb. Səfirin sözlərinə görə, MAQATE personalı ölkədə təhlükəsiz vəziyyətdədir, lakin onların obyektlərə girişi dayandırılıb. İravani, qəzetdəki çağırışların fərdi fikirlər olduğunu, lakin Tehranın MAQATE-ni öz işini yerinə yetirməkdə uğursuzluğa görə tənqid etdiyini əlavə edib.
ABŞ ilə Danışıqlar və Tehranın Nüvə Proqramı Mövzusu
ABŞ prezidenti Donald Trampın İran rəsmilərinin onunla şəxsən görüşmək istədiyinə dair açıqlamalarına gəlincə, səfir İravani, Tehran və ABŞ, eləcə də Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planının (JCPOA) digər tərəfləri arasında istənilən mübahisənin yalnız danışıqlar və sülh yolu ilə həll edilə biləcəyini vurğulayıb. O qeyd edib ki, ölkə danışıqlara hazırdır, lakin Trampın Ali Dini Liderinə qarşı sui-qəsd cəhdini dayandırdığını deməsi kimi "təcavüzdən" sonra yeni danışıqlar raundu üçün "düzgün şərait yoxdur". Səfir, hər hansı bir dövlət başçısına qarşı təhdidlərin beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulması olduğunu bildirib və danışıqların prinsiplərə əsaslanması lazım olduğunu vurğulayıb. İravani, nüvə proqramı kimi həssas mövzularda "şərtsiz təslimiyyətin danışıq olmadığını, bunun bizə qarşı siyasət diktə etmək olduğunu" deyib. O əlavə edib ki, əgər danışıqlara hazırdırlarsa, ölkə də hazırdır, lakin diktə etmək istəyirlərsə, bu, mümkün deyil.
Marqaret Brennan səfirə təşəkkür edərək, diplomatik imkanların yaranıb-yaranmayacağını izləyəcəklərini bildirib.