Keçmiş HƏMAS girovu: Digər girovlar azad olunmayınca əzabım bitməyəcək, onların taleyi gecələr məni izləyir

Or Levi: Girovluğun Ağrısı və Həyata Dönüşü

Fevral ayında Hamas girovluğundan çıxan Or Levinin görüntüsü dünyanı şoka saldı. 34 yaşlı gəncin solğun, arıq görünüşü, 491 gün ərzində girovluqda dözdüyü qəddar şəraitin, demək olar ki, bütün vaxtını yeraltında, qandallanmış və ac keçirməsinin bariz sübutu idi. "491 gün ərzində gündə bir pita ilə yaşamağın nə qədər çətin olduğunu başa düşmək çətindir... Heç bir insan belə yaşamamalıdır," Or Levi açıqlayıb. "Hələ də orada olan insanlar üçün o günlər mənim keçirdiyimdən də pis idi – və bu qorxuducudur." Or Levi artıq beş aydır ki, evdədir. O, bu müddəti emosional gərginliklər və qasırğalarla dolu keçirdiyini deyir. Həyatının ən yaxşı və ən çətin günü olaraq qeyd etdiyi azadlığa çıxdığı gündən hər şey dəyişib. O, girov götürüldüyü zaman cəmi iki yaşında olan oğlu Almogla yenidən qovuşub. Lakin o, həm də həyat yoldaşı Eynavın 2023-cü il oktyabrın 7-də baş verən hücumlarda öldürüldüyünü öyrənib və onun yasını tutmağa başlayıb.

Həyatının Ən Çətin Anı: Həyat Yoldaşının Ölüm Xəbəri

Girovluqdan azad edildiyi zaman Or Levini qarşılayan İsrail hərbçisinin nümayəndəsinə verdiyi ilk sual bu oldu. "Həyat yoldaşım haqqında soruşdum. Bildiyimi düşündüyümü, amma 100% əmin olmadığımı və bilmək istədiyimi dedim," Or Levi xatırlayır. "Və o mənə dedi." 491 gün ərzində Or Levi həyat yoldaşının, girov götürüldüyü bomba sığınacağına edilən hücumda ölməsindən şübhələnirdi, lakin onun sağ qalacağına dair ümidini itirməmişdi. Ən əsası, o, həqiqəti bilməyə hazır olmadığını və girov götürənlərdən həyat yoldaşının sağ qalıb-qalmadığını soruşmadığını bildirib. Bunun əvəzinə, Or Levi oğluna və Həmas tərəfindən aylar sonra edam edilən amerikalı-israilli girov Hersh Qoldberq-Polindən öyrəndiyi bir prinsipə fokuslanaraq sağ qalıb. Levy və Qoldberq-Polin Nova musiqi festivalı yaxınlığındakı eyni bomba sığınacağından girov götürülmüşdülər. Yeddi həftə sonra Həmas tunellərində yenidən görüşüblər və üç gün birlikdə əsirlikdə keçiriblər. "Hersh mənə bu cümləni dediyini xatırlayıram… 'Nə üçün bir səbəbi olan, hər hansı bir necəliyə dözə bilər'," Or Levi bildirib. Bu sitat alman filosofu Fridrix Nitsşeyə aid edilir və psixiatr Viktor Franklın Holokostdan sağ çıxmaq haqqında yazdığı kitabda istinad edilib. Almog Or Levinin "nə üçün"ü idi.

Oğulu Almogla Yenidən Birləşmə

Çətin günlərdə, Or Levi öldüyünü düşündüyü zaman sol qoluna toxunaraq bu prinsipi və oğlunu düşünərdi. Belə günlərdən biri keçən il oğlunun doğum günü idi. Gözləri dolmuş halda, Or Levi həmin günün çox hissəsini ağlayaraq, oğluna sakitcə "Ad günün mübarək" mahnısını oxuduğunu, digər girovlara ondan danışdığını və Almogun növbəti ad gününü birlikdə keçirmək üçün əlindən gələni edəcəyinə söz verdiyini xatırladı. Or Levi bu sözü iki həftə əvvəl Tel-Əvivin şəhərətrafı qəsəbələrindəki evlərində Almogun dördüncü doğum gününü qeyd edərək tutdu. Or Levi həm də girovluqda ikən təsəvvür etdiyi eyni yerə – qoluna ona sağ qalmaqda kömək edən prinsipi döymə etdirdi. Orun oğlu ilə yenidən görüşü əsəbedici və emosional idi. O, oğlunun onu tanımayacağından qorxurdu. Lakin qucaqlaşan kimi bütün bu qorxular yox oldu. "Onu görməyimi, qucaqlamağımı, səsini eşitməyimi xatırlayıram… dəli edici idi," Or Levi deyib. Or Levi indi özünü tamamilə Almogun atası olmağa həsr edib. Getdikcə daha çox, bu, oğlunun "uzaq yer" haqqında və anası haqqında suallarını cavablandırmaq deməkdir. "Onun bildiyi hekayə budur ki, böyük bir bomba partladı və təəssüf ki, ana öldü, mən isə uzaq bir yerə aparıldım, insanlar məni evə gətirməyə çalışırdılar," Or Levi deyib. "O soruşur – anası haqqında, ona nə baş verdiyini, kimin səbəb olduğunu soruşur? Və yaralarım haqqında soruşdu. Yenə də niyə onu o uzaq yerə özümlə aparmadığımı soruşdu?" Or Levi oğluna anasının onu tərk etmək istəmədiyini, onu ürəyinin dərinliyindən sevdiyini deyir. Hər gün ona anası haqqında hekayələr danışır və şəkillərini göstərir. Həyat yoldaşının ölümünə görə hələ də yas tutan Or Levi üçün bu çətin olsa da, o, özünə söz verib ki, onun haqqında danışmağı dayandırmayacaqlar. "Hətta çətin olsa belə," Or Levi deyib, "onun üçün (anasını xatırlamamaq) daha çətindir." Oğulu ilə keçirdiyi hər günə minnətdar olsa da, Levyin çəkdiyi əzab bütün girovlar evə qayıdana qədər bitməyəcək.

Həsrət və Ümid: Qalan Girovlar Üçün Mübarizə

"Girovların hələ də orada olması gecələr məni rahat buraxmır," Or Levi vurğulayıb. Atəşkəs danışıqlarının dayanma-başlama tərəqqisini izləmək "çox çətin" olduğunu söyləyib – xüsusilə Həmasın girovlara bu danışıqlar dayandığı və ya gerilədiyi zaman daha pis davrandığını bilərək. O, atəşkəs danışıqları uğursuzluğa uğradıqda ayaqlarındakı qandalların sıxıldığını xatırladıb. "Çox asanlıqla, mən hələ də orada ola bilərdim," o əlavə edib. O, musiqi təhsili almaq arzuları olan 24 yaşlı girov Alon Ohelin yerində ola bilərdi – Alon Levy ilə girovluğunun çox hissəsini birlikdə keçirib və hələ də Qəzzada qalır. "Məncə, heç nəyin o insanların evə gətirilməsindən daha dəyərli olmadığını düşünürəm," Or Levi vurğulayıb. "Bütün insanları evə gətirəcək bir razılaşma əldə etmək və hər şeyi bitirmək üçün irəliləməliyik. Hər şeyi bitirmək."

24 saat