Katoliklik və Protestantlıqdan sonra ən böyük Xristian məzhəbi olan Anglikan Cəmiyyəti, qadınların ruhaniliyə təyin edilməsi və LGBT fərdlərin kilsəyə qəbulu kimi məsələlər səbəbindən bölünmənin astanasındadır.
Yüz illərdir İngiltərə krallarını taclandıran və VIII Henrikin Vatikandan ayrılmasından sonra yaranan İngiltərə Kilsəsinin ali rəhbəri kimi tanınan Canterbury Başpiskoposu makamı, 165 ölkədəki 85 milyon Anglikanı təmsil edir.
Cəmiyyətin simvolik lideri olaraq, hazırkı vəziyyətdə Anglikan Cəmiyyətini qorumaq məqsədilə bəzi səlahiyyətlərindən imtina etməyə hazırlaşır. Bu addım, Afrika və Asiyadan olan Anglikanların etirazları fonunda Canterbury Başpiskoposunun nüfuzunu qorumaq üçündür.
BOŞ YERİN SƏLAHİYYƏTLƏRİ AZALDIR
Ümumilikdə 46 kilsədən təşkil olunmuş qlobal Anglikan Cəmiyyətinin daxili strukturunu və qərar qəbul etmə proseslərini nəzərdən keçirməklə vəzifələndirilmiş qurum, Başpiskoposun bəzi idarəetmə funksiyalarını üzərinə götürəcək növbəli beynəlxalq bir liderlik təklif edib.
Bu vəzifə Asiya, Afrika, Amerika, Avropa və Avstraliya daxil olmaqla beş region arasında altı illik müddətlə rotasiya ediləcək.
Bu təklifi hazırlayan yepiskop Qrem Tomlim, Anglikan kilsəsinin mövcud quruluşunun yenilənməsinin zəruriliyini vurğulayıb. Tomlim, "Artıq yüz il əvvəlkindən çox fərqliyik" deyərək, bu təkliflərin 2026-cı ildə keçiriləcək yığıncaqda qəbul olunmasına ümid etdiyini bildirib.
Canterbury Başpiskoposunun kürsüsü hazırda boşdur. Keçmiş Başpiskopos Castin Uelbi, uşaq istismarını ört-basdır etdiyi iddiaları səbəbindən istefaya getməyə məcbur edilmişdi.
AFRİKA VƏ ASİYANIN HƏSSAS MƏSƏLƏSİ
Yeni namizədlərdən yepiskop Martin Snou, tək İngiltərə Kilsəsi daxilində belə evlilik və cinsi həyatla bağlı vahid mövqe tutmağın mümkün olmadığını qeyd edib.
LGBT fərdlərin evliliyi məsələsi, Xristian dünyasında son dərəcə həssas bir mövzu olaraq, Xristian aləmində fikir ayrılıqlarına səbəb olmağa davam edir.
2003-cü ildə ABŞ-da ilk açıq eşcinsəl yepiskopun təyin edilməsi ilə başlayan bu narazılıq, 2015-ci ildə eşcinsəl evlilik ayinlərinin qəbulu ilə daha da dərinləşib.
2023-cü ildə isə "Gafcon" adlı mühafizəkar ittifaq, İngiltərə Kilsəsinin eşcinsəl birliklərə xeyir-dua verməsini əsas gətirərək Uelbini lider olaraq qəbul etməkdən imtina edib. Ruanda Yepiskopu Loran Mbanda, "Gafcon ayrı bir cəmiyyətdir. Qəbul edilmiş təlimi tərk edənlər ayrılmalıdırlar" deyə vurğulayıb.
Anglikan Cəmiyyətinin ağırlıq mərkəzi illərdir Canterbury-dən kənara doğru sürüşür. Nigeriya, Uqanda və Keniya kimi ölkələr, bütün Anglikanların üçdə birinə ev sahibliyi edir.
Bu ölkələrdə homoseksuallıq hələ də qanunsuzdur. İngiltərə Kilsəsində son dörd ildə ibadətlərə qatılım artsa da, bu artım uzun illər davam edən azalmalardan sonra baş verib.
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz