Senatdakı Demokratlar İranın Nüvə Proqramına Yönəlik Zərbələrin Effektivliyinə Şübhə ilə Yanaşır
Vaşinqton – Bəzi
ABŞ Senatı Demokratları, yüksək səviyyəli rəsmilərin cümə axşamı senatorlara verdiyi brifinqdən sonra Tramp administrasiyasının İranın nüvə obyektlərinə endirilən zərbələri xarakterizə etmə tərzinə şübhə ilə yanaşıblar. Son günlərdə ABŞ prezidenti Donald Tramp üç nüvə obyektinin gizli hücumla bombalanmasından sonra dəfələrlə "tamamilə məhv edildiyini" bəyan etmişdi. Eyni zamanda, ilkin məxfi qiymətləndirmə zərbələrin Tehranın nüvə proqramını bir neçə ay geriyə atdığını göstərsə də, cənab Tramp nüvə proqramının "demək olar ki, onilliklər" gerilədiyini bildirmişdi.
Demokratlar
İranın nüvə proqramının nə qədər əngəlləndiyi ilə bağlı iddiaları sorğulayıblar. Konnektikut ştatından senator Kris Mörfi jurnalistlərə açıqlamasında bildirib: "Bu brifinqdən sonra da hələ də proqramı tamamilə məhv etmədiyimizə inanıram. Prezident proqramın məhv edildiyini deyərkən qəsdən ictimaiyyəti yanıltmışdı. Əminəm ki, hələ də əhəmiyyətli imkanlar, əhəmiyyətli avadanlıqlar qalmaqdadır." Mörfi əlavə edib: "Biliyi bombalayaraq yox etmək mümkün deyil – nə qədər alim öldürsəniz də. İranda hələ də sentrifuqalarla işləməyi bilən insanlar var. Əgər onların hələ də zənginləşdirilmiş uranları və sentrifuqalardan istifadə etmək bacarıqları varsa, proqramı illərlə deyil, aylarla geriyə salırsınız."
Senat Kəşfiyyat Komitəsinin yüksək səviyyəli demokratı, Virciniya ştatından senator Mark Varner, administrasiyanın çox tez nəticəyə gəldiyini irəli sürüb. Varner deyib: "Dinləyin, ümid edirəm ki, bu, yekun qiymətləndirmədir. Bəs əks halda, bu, Amerika xalqına yalançı rahatlıq hissi bəxş etməyəcəkmi?" Nyu-Yorkdan olan Senat Çoxluq Lideri Çak Şumer nüvə ehtiyatının məhv edilib-edilməməsi ilə bağlı adekvat cavablar almadığını bildirib. Şumer deyib: "Aydın idi ki, İranın nüvə silahı əldə etməməsi üçün heç bir ardıcıl strategiya, son oyun planı, konkret, ətraflı plan yox idi."
Konnektikut ştatından demokrat senator Riçard Blumental bildirib ki, iddiaları təsdiqləyən yalnız yekun döyüş zərəri qiymətləndirməsi "görülənlərlə bağlı bizə rahatlıq və ya arxayınlıq verə bilər". O deyib: "Məsələ bundadır ki, biz bilmirik. Əminliklə bildiyini deyən hər kəs yalan danışır, çünki yekun döyüş zərəri qiymətləndirməmiz yoxdur." "Məhv edildi" sözü çox güclüdür, çünki bu, proqramın bərpa oluna bilməyəcəyini və ya tamamilə ləğv edildiyini nəzərdə tutur." Buna baxmayaraq, Blumental hərbi əməliyyatı "hərb tarixində qalacaq" bir əməliyyat kimi qiymətləndirib. "Şübhəsiz ki, bu missiya,
İranın nüvə proqramını geniş şəkildə məhv etdiyi və bəlkə də ciddi şəkildə zədələyərək geriyə atdığı üçün uğurlu idi. Lakin nə qədər müddətə və nə qədər dərəcədə olması, həqiqətən də kəşfiyyat cəmiyyətinin özü tərəfindən müəyyən edilməlidir," o əlavə edib.
Cənubi Karolinadan olan Respublikaçı senator Lindsi Qrehem administrasiyanın xarakteristikasını müdafiə etsə də, İranın imkanlarının nəticədə bərpa oluna biləcəyini etiraf edib. Məxfi brifinqdən sonra Qrehem deyib: "Əsl sual budur ki, onların
nüvə silahına sahib olma istəyini məhv etdikmi? İnsanların obyektin ciddi şəkildə zədələnmədiyini və ya məhv edilmədiyini düşünmələrini istəmirəm. Edilmişdi. Amma bunu deməklə yanaşı, insanların problemin bitdiyini düşünmələrini istəmirəm, çünki bitməyib." Qrehem proqramın illərlə geriyə atıldığına inandığını bildirib. Şimali Dakotadan olan Respublikaçı senator Kevin Kramer isə "minimum bir il" müddətinə "çox geriyə atıldığına" əmin olduğunu deyib.
ABŞ Senatı Kəşfiyyat Komitəsinin sədri, Arkanzas ştatından Respublikaçı senator Tom Koton, zərbələrin "İranın nüvə proqramı"nı effektiv şəkildə məhv etdiyini deyib. Koton əlavə edib ki, ilkin qiymətləndirmədə bir neçə kəşfiyyat boşluğu var idi və "İranda mükəmməl şəraitdə ən pis ssenarini güman edirdi." Yüksək səviyyəli kəşfiyyat rəsmiləri çərşənbə günü bildirmişdilər ki, yeni kəşfiyyat məlumatları nüvə proqramının "ciddi şəkildə zədələndiyini" və obyektlərinin "məhv edildiyini" göstərir. Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktoru Con Ratkliff və Milli Kəşfiyyat Direktorunun müavini Tulsi Qabbard bildiriblər ki, iranlılara obyektləri bərpa etmək üçün "illər" lazım olacaq. Ratkliff, dövlət katibi və milli təhlükəsizlik müşaviri Marko Rubio və Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin sədri General Den Keyn ilə birlikdə cümə axşamı senatorlara brifinq verənlər arasında idi. Brifinq əvvəlcə çərşənbə axşamına planlaşdırılmışdı, lakin iki gün təxirə salınmışdı. Bu isə hərbi əməliyyat haqqında əvvəlcə məlumatsız qalan bəzi demokratları qəzəbləndirmiş və dərhal şəffaflıq tələb etmələrinə səbəb olmuşdu.
24 saat
