Karikaturaçılar Həbs Olundu: Türkiyədə Dini Təhqir İddiaları
Türkiyə polisi bazar ertəsi ən azı dörd karikaturaçını həbs edib. Onlar rəsmilər və etirazçıların Həzrəti Məhəmməd və Musanı təsvir etdiyini iddia etdiyi bir karikatura çəkməkdə və yaymaqda ittiham olunurlar.
Siyasi satira jurnalında dərc olunan karikaturada qanadlı və haləli, əl sıxıb salamlaşan bir müsəlman və bir yəhudi kişisi təsvir edilir, altda isə bombaların düşdüyü görünür.
Rəsmi Təpkilər və Genişmiqyaslı Etirazlar
Karikatura yayımlandıqdan dörd gün sonra sosial şəbəkələrdə geniş yayıldı. Yüzlərlə insan İstanbulun əsas turizm küçəsinə axışaraq “Allahu Əkbər” şüarları səsləndirib və şəriət qanunlarının tətbiqini tələb edərək etiraz aksiyası keçirib. Türkiyə hökumət orqanları jurnalı dərhal pisləyib.
Daxili İşlər naziri Ali Yerlikaya bu təsviri təxribat adlandırıb və "buna cəsarət edənlərin qanun qarşısında cavab verəcəyini" bildirib. Yerlikaya, bu əsərin ifadə azadlığı ilə qorunmadığını vurğulayıb. Türkiyə Prezidentliyi yanında Rabitə İdarəsinin rəhbəri Fəxrəddin Altun isə bu əməli "inanclarımıza və dəyərlərimizə qarşı alçaq hücum" kimi qiymətləndirib.
Ölkənin Ədliyyə Nazirliyi Türkiyə Cinayət Məcəlləsinin 216-cı maddəsinə əsasən, "dini dəyərləri açıq şəkildə təhqir etmə" cinayəti ilə bağlı istintaq başladıldığını elan edib.
Jurnalın Mövqeyi və Açıqlaması
Fransız Charlie Hebdo jurnalı ilə bənzər cəsarətli komiksləri ilə tanınan həftəlik siyasi satira jurnalı "LeMan", dərc etdikləri əsərin İslam peyğəmbərini təsvir etmədiyini bildirən bir bəyanat yayıb.
Jurnalın bəyanatında deyilir: "Bu karikatura Həzrəti Məhəmmədin (s.ə.s) karikaturası deyil. Əsərdə 'Məhəmməd' adı İsrailin bombardmanları nəticəsində həlak olan bir müsəlman şəxsə aid edilmiş fiktiv bir addır. İslam dünyasında 200 milyondan çox Məhəmməd adlı insan var. Əsər heç bir şəkildə Həzrəti Məhəmmədə istinad etmir."
"LeMan" əlavə edib: "Qətlə yetirilmiş bir müsəlmanı önə çıxarmaqla, məqsəd dini dəyərləri kiçiltmək niyyəti olmadan, məzlum müsəlman xalqının haqqını vurğulamaq idi. Bizə qarşı qoyulan bu damğanı rədd edirik, çünki Peyğəmbərimizin heç bir təsviri yoxdur." Jurnal, "karikaturanı bu şəkildə şərh etmək ifrat pis niyyət tələb edir" deyə əlavə edib, lakin hər hansı bir oxucunu incitdikləri üçün üzr istəyib.
Həbslər və İctimai Reaksiyalar
Etirazçılar küçələrə çıxarkən, Daxili İşlər Nazirliyi Türkiyə polisi tərəfindən karikaturaçıların evlərində ayaqyalın və əlləri qandallı saxlanıldıqlarını əks etdirən videolar yayımlayıb. Videolara "Təhlükəsizlik qüvvələrimizdən və ədalətdən qaçmayacaqsınız" kimi şərhlər əlavə edilib.
Etirazçıların İstanbulun mərkəzindəki jurnal ofislərinin qapılarını təpiklədiyi görülüb. Bir videoda etirazçı "Peyğəmbərimiz üçün canımızı verər, can alarıq; heç kim Peyğəmbərimizi təhqir edə bilməz!" deyə qışqırıb. Kütlə gecə namazı da qılıb.
Bir neçə saat ərzində İstanbul qubernatoru Davud Gül, karikaturaya görə axtarılan dörd nəfərin hamısının Türkiyə polisi tərəfindən nəzarətə alındığını elan edib. Gül hər hansı bir etirazçının saxlanılıb-saxlanılmadığını bildirməsə də, bəyanatında deyib: "Etirazçılar arasında qarışan bəzi şəxslərin təxribatçı hərəkətlərə yol verdiyi müəyyən edilib. Vətəndaşlarımıza zərər verilməməsi və ictimai asayişin qorunması üçün etirazçı qrupların dağılması böyük əhəmiyyət kəsb edir."
Bəzi qruplar çərşənbə axşamı jurnal əleyhinə əlavə etiraz aksiyalarına çağırış ediblər. Məsələ ilə bağlı araşdırmalar davam edir.
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz