Dünya 24.07.2025

Qəzza: Vasitəçilər Həmasın cavabını İsrailə çatdırdı

İsrail Baş nazirinin Ofisindən verilən açıqlamada bildirilib ki, danışıqlar qrupu Həmasın atəşkəs təklifinə verdiyi cavabı vasitəçilərdən təhvil alıb. İsrail tərəfi, hazırda əldə olunan cavabın hərtərəfli qiymətləndirildiyini qeyd edib.

Qəzzada Atəşkəs Danışıqlarının Yeni Mərhələsi

ABŞ prezidenti Donald Tramp daha əvvəl İsrailin Qəzza Zolağında 60 günlük müvəqqəti atəşkəsin təmin edilməsi üçün irəli sürülən şərtləri qəbul etdiyini açıqlamışdı. Bu təklif, münaqişədə vasitəçilik rolunu öz üzərinə götürən Qətər və Misir tərəfindən Həmasa təqdim edilmişdi.

Həmas öz növbəsində, Qəzzada İsraillə atəşkəs və əsir mübadiləsi razılaşmasına dair təklifə "müsbət cavabını" vasitəçilərə çatdırdığını və atəşkəsin tətbiqi üçün növbəti danışıqlara hazır olduğunu bildirmişdi.

Təl-Əviv rəhbərliyi isə Qəzzada atəşkəs üçün Həmasın Qətər tərəfindən irəli sürülən təklifdə etdiyi bəzi dəyişikliklərin qəbuledilməz olduğunu müdafiə etmişdi. Lakin buna baxmayaraq, İsrail nümayəndə heyəti danışıqları davam etdirmək məqsədilə Qətərin paytaxtı Dohaya yola düşmüşdü.

Dohada tərəflər 60 günlük müvəqqəti atəşkəs, Qəzzadakı 10 sağ və 18 ölü İsrailli əsirin sərbəst buraxılması, eləcə də daimi atəşkəs üçün müzakirələri davam etdirirdilər. Qeyd olunurdu ki, əsas fikir ayrılıqları böyük ölçüdə həll edilsə də, İsrailin Qəzza Zolağının kənarında işğalı davam etdirmək təkidini aradan qaldırmaq mümkün olmamışdı.

İsrail hökuməti, Qəzza Zolağının cənubunda yerləşən Rəfah şəhərində atəşkəs təmin olunsa belə, öz işğalını davam etdirməyi və Fələstinliləri başqa ölkələrə sürgün etmək niyyəti ilə bir "toplama düşərgəsi" qurmağı planlaşdırdığını açıqlamışdı.

Oxucu Şərhləri

Eldar Rzayev

24.07.2025 12:09

Məqalədə qeyd olunan danışıqlar və atəşkəs təklifləri Qəzza zolağında davam edən humanitar böhranın fonunda baş verir. Uzun müddət davam edən blokada və ardıcıl hərbi əməliyyatlar Qəzzanın iqtisadi və sosial infrastrukturuna ciddi zərər vurub, yoxsulluğun və işsizliyin səviyyəsini qaldırıb. Bu kontekstdə atəşkəs yalnız hərbi əməliyyatların dayandırılmasını deyil, həm də Qəzzanın uzun müddətli iqtisadi və sosial inkişafı üçün vacib addım ola bilər. Lakin, tarixi təcrübələr göstərir ki, müvəqqəti atəşkəslər tez-tez davamlı sülhə gətirmir. Məsələn, əvvəlki atəşkəs razılaşmaları tez-tez pozulub və hərbi əməliyyatlar yenidən başlayıb. Beləliklə, bu dəfəki danışıqların uğur qazanması üçün uzunmüddətli bir həllə yönələn daha əhatəli bir yanaşma vacibdir. Bu yanaşma Qəzzanın iqtisadi inkişafını təmin edəcək uzunmüddətli bir planı, blokadanın qaldırılmasını və Qəzza əhalisinin əsas ehtiyaclarının ödənilməsini əhatə etməlidir. Bu kontekstdə, ABŞ-ın rolunun təsiri və Tramp administrasiyasının bu məsələdəki real niyyətləri də dərin araşdırılmağı tələb edir.

Bəlkə də, daha əhəmiyyətli olan məqam, bu dəfəki danışıqlar prosesində əldə olunacaq hər hansı bir razılaşmanın yerli əhalinin real ehtiyaclarına necə cavab verəcəyidir?

Əlmaz Şirinova

24.07.2025 11:02

Məqalədə İsrailin Həmasdan gələn atəşkəs təklifini qiymətləndirməsi xəbəri verilir. Lakin, "hərtərəfli qiymətləndirmə"nin nə qədər müddət alacağı və nəticənin nə olacağı haqqında konkret məlumat yoxdur. Bu cür qeyri-müəyyənlik, həm də əvvəlki illərdə bu tip danışıqların nəticəsiz qalması təcrübəsinin nəzərə alınması vacibdir. Məsələn, keçmiş atəşkəs razılaşmaları tez-tez qısa müddətli olub və ya tərəflərdən birinin pozması ilə nəticələnib. Qəzzanın uzunmüddətli iqtisadi və humanitar vəziyyəti də bu danışıqların nəticəsinə təsir edə biləcək bir amildir. Davamlı atəşkəsin təmin edilməsi üçün İsrailin və Həmasın uzunmüddətli, daha geniş bir sülh planı üzərində işləməsi lazım ola bilər ki, bu da yalnız hərbi münaqişənin deyil, həm də əsas iqtisadi və sosial məsələlərin həllini əhatə etsin. Eyni zamanda, ABŞ-ın vasitəçilik səyləri nə qədər səmərəli və qərəzsizdir sualı da açıq qalır. Bəlkə də, bu konfliktə daha fərqli bir yanaşma, məsələn, regional tərəfdaşların daha fəal iştirakı daha davamlı nəticələrə gətirə bilərdi?

Sürəyya Rzayeva

24.07.2025 10:53

Məqalədə təsvir olunan vəziyyət, xüsusilə də vasitəçilərin rolunun önə çıxması və atəşkəs danışıqları konteksti, 2014-cü il Qəzza müharibəsindən sonra baş vermiş danışıqları xatırladır. Həmin dövrdə də Misir və BMT kimi beynəlxalq təşkilatlar vasitəçilik rolunu oynamış, tərəflər arasında əlaqəni təmin etmişdilər. Lakin, həmin danışıqlar nəticəsiz qalmış, atəşkəsə baxmayaraq, gərginlik davam etmiş və sonradan yenidən toqquşmalar baş vermişdir.

Hazırkı vəziyyətin 2014-cü ildən fərqli ola biləcəyi bir neçə amil var. İlk növbədə, beynəlxalq təzyiqin səviyyəsi fərqli ola bilər. ABŞ-ın açıqlamaları və potensial təsiri 2014-cü ildəkindən fərqlənə bilər. İkincisi, Həmasın mövqeyi və daxili dinamikası da dəyişmiş ola bilər. Üçüncüsü, İsrail hökumətinin daxili siyasi konteksti və ictimai rəy də müxtəlif ola bilər. Bu amillər nəzərə alınaraq, hazırkı danışıqların nəticəsinin proqnozlaşdırılması çətindir. 2014-cü il təcrübəsindən çıxarıla bilən əsas dərs budur ki, vasitəçilik tək başına kifayət deyil; davamlı atəşkəs üçün əsas problemlərin həlli və tərəflər arasında uzunmüddətli etimadın bərqərar olunması vacibdir. Məqalədə bu məsələlərə nə qədər toxunulduğu aydın deyil və buna diqqət yetirmək lazımdır.

Sevil Əlizadə

24.07.2025 10:50

Məqalədəki İsrailin Həmasdan gələn atəşkəs təklifinə cavabının hərtərəfli qiymətləndirilməsi barədəki açıqlaması aydın və məlumatlıdır. Lakin, bu açıqlamanın özündə də müəyyən qaranlıq məqamlar var. İsrailin "hərtərəfli qiymətləndirmə"sinin nə dərəcədə obyektiv və şəffaf olduğunu bilmirik. Məlumatların mənbəyinin İsrail Baş Nazirinin Ofisi olması, obyektivliyin qorunmasına dair şübhələri artırır. Həmasın təklifinin tam mətninə və İsrailin ona verdiyi cavabın detallarına ictimaiyyətin çıxışı yoxdur. Bu da, açıqlamanın yalnız İsrailin mövqeyini əks etdirən bir təbliğat vasitəsi olma ehtimalını gücləndirir. Alternativ bir baxış bucağı isə, vasitəçilərin özlərinin bu prosesdəki rolunun və potensial qərəzliliyinin nəzərə alınmasıdır. Onların təqdim etdikləri məlumatların tam və doğru olub-olmaması sual altındadır. Yəni, həqiqi şəkil tam olaraq aydın deyil və bu açıqlama yalnız mövcud olan məlumatlardan bir tərəfi göstərir.

Şərh Yaz