Qəzzada Aclıq və Ümidsizlik: Dünyanın Susqunluğu
Middle East Eye qəzetində dərc olunan məqalədə jurnalistin qeydlərinə görə,
Qəzzada dərinləşən
humanitar böhran fonunda uşaqlar, qadınlar, yaşlılar – heç kim əziyyət çəkməkdən azad deyil. O, öz gözləri ilə səkilərdə yığılıb qalmış cəsədləri, çörək bişirmə obyektlərinin qalıqları arasında və ya heç bir şey paylanmayan yardım məntəqələrinin önündə ölən insanları gördüyünü bildirir. Bir kiloqram unun qiyməti 30, bir kiloqram şəkərin qiyməti isə 130 dolları keçib. Ərzaq məhsullarının əksəriyyəti ya tamamilə yoxdur, ya da o qədər nadirdir ki, sanki xəyal məhsuludur.
Faciə təkcə yüksək qiymətlərdə deyil, həm də əsas ehtiyac məhsullarının mövcud olmamasındadır. İnsanlar bunları almaqdan imtina etdikləri üçün deyil; artıq əldə ediləcək heç bir şey qalmadığı üçün almırlar.
Oruc tutmaq artıq ümidsizliyin simvoludur
Arada-bir görünən bir neçə qırmızı bibər, ya da bir şüşə yuyucu vasitə aclığın qarşısında acı bir ironiyadır. Hər səhər həyat yoldaşım soruşur: "Nə yeyəcəyik?" Mən isə sevdiyim insanı qoruya bilməməyin utancını udaraq cavab verirəm: "Bu gün orucam." Artıq orucu
təqvaya görə deyil, ümidsizliyə görə tuturuq. Suyumuz varsa, içirik və özümüzü aldadırıq ki, günü keçirək.
Gün boyu başımız gicəllənir. Səssizləşirik. Bir-birimizi sözlərlə ovuduruq. Acı bir az yüngülləşsin deyə mürgüləyirik. Mən 14 kiloqram çəki itirdim və hələ də dirənirəm. Bəs işi olmayanlar necə? Pulu olmayanlar? Arxa-dayağı olmayanlar?
Birləşmiş Krallığın Hava Yolu ilə Yardım Planı
Birləşmiş Krallığın Baş Naziri Keir Starmer
Qəzzada baş verən
humanitar böhranı "müdafiə olunmaz" adlandıraraq, bölgəyə havadan insani yardım çatdırmağı və təcili tibbi yardıma ehtiyacı olan uşaqları təxliyə etməyi planlaşdırdıqlarını bəyan etdi. Şənbə günü verilən açıqlamada Birləşmiş Krallığın bu səyləri İordaniya ilə birlikdə həyata keçirəcəyi bildirildi.
Açıqlama Starmerin Fransa Prezidenti Emmanuel Makron və Almaniya Kansleri Fridrix Mers ilə apardığı təcili telefon danışıqlarından sonra yayıldı. Birləşmiş Krallıq Baş Nazirliyinin Ofisindən verilən açıqlamada liderlərin "təcili atəşkəsin davamlı sülhə çevrilməsini təmin edəcək etibarlı planların vacib olduğu" mövzusunda həmfikir olduqları qeyd edildi. "Baş Nazir qeyd etdi ki, Birləşmiş Krallıq İordaniya kimi tərəfdaşlarla əməkdaşlıq edərək havadan insani yardım çatdırmaq və tibbi yardıma ehtiyacı olan uşaqları təxliyə etmək üçün planlarını işə salacaq."
Hava Yardımları Təsirlimi, Yoxsa Təhlükəlimi?
İsrail də son havadan yardımlara icazə verəcəyini elan etdi. Lakin Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Fələstinli Qaçqınlara Yardım Agentliyi (UNRWA) Direktoru Filipp Lazzarini havadan yardım cəhdlərinin "diqqəti yayındırıcı və aldadıcı" olduğunu,
Qəzzada dərinləşən aclığı aradan qaldıra bilməyəcəyini bildirdi. Lazzarini vurğuladı: "İnsan əli ilə yaradılan aclıq yalnız siyasi iradə ilə həll edilə bilər. Mühasirəni aradan qaldırın, keçid məntəqələrini açın və ehtiyacı olan insanlara təhlükəsiz keçid və ləyaqətli çıxış hüququ verin."
Digər tərəfdən, İsrail cümə günü etdiyi açıqlamada, xarici ölkələrin
Qəzzaya havadan yardım çatdırmasına icazə verəcəyini bildirdi. Yardım təşkilatları bölgədə genişmiqyaslı dağıntı və aclığın yaşandığını qeyd edərək, bu
humanitar böhranın aradan qaldırılması üçün daha çox yardım tələb edirlər.
"Sanki Həyatlarımız Yaşamağa Dəyməzmiş Kimi"
Fələstinli jurnalist Middle East Eye qəzetinə yazdığı məqaləni bu sözlərlə tamamlayır:
"Dünya görür, eşidir, amma heç bir şey etmir, sanki həyatımız yaşamağa dəyməzmiş kimi. Bu sətirləri ağlamaq üçün deyil, həqiqəti demək üçün yazırıq:
Qəzza aclıqdan boğulur, qaranlıqda boğulur və dünyanın gözü önündə məhv edilir."
24 saat
Oxucu Şərhləri
Ancaq iki hadisə arasındakı əsas fərq, beynəlxalq reaksiyanın miqyası və təbiətidir. Benqal aclığının nəticələri dünyanı sarsıtdı, lakin bu səviyyədə koordinasiyalı beynəlxalq müdaxilə nisbətən zəif idi. Halbuki, bu gün Qəzzadakı böhran haqqında daha çox məlumat var və beynəlxalq təşkilatlar fəal iştirak edirlər. Beləliklə, sual meydana çıxır: Niyə beynəlxalq yardım hələ də böhranı tam həll etməyə qadir deyil? Məsələn, yardımın məhdudluğu və siyasi maneələrin olması, beynəlxalq cəmiyyətin yalnız qısamüddətli həllərə yönəlməsinin səbəblərindən biri olub-olmaması araşdırılmalıdır. Benqal aclığından çıxarılan dərslərin, uzunmüddətli həllərə yönələn daha koordinasiyalı və effektiv müdaxilələrin tətbiq edilməsində nə dərəcədə nəzərə alındığı da diqqət çəkir.
Lakin, gəlin məsələnin digər tərəfini də nəzərə alaq. Qəzzadakı böhranın mürəkkəb səbəbləri olduğunu unutmamalıyıq. İsrail ilə Həmas arasında davam edən münaqişə, Qəzzanın iqtisadi inkişafını maneə törədən amillərdən biridir, bu da humanitar yardımların effektivliyini məhdudlaşdırır. Yardımın çatdırılmasına mane olan infrastruktura zərər və siyasi maneələr də nəzərə alınmalıdır. Sadəcə, qida çatışmazlığını və ölüm hallarını Britaniya yardımı ilə birbaşa əlaqələndirmək, məsələnin tam mürəkkəbliyini əks etdirməyə bilər. Bəlkə də, daha hərtərəfli yanaşma, böhranın kökündəki siyasi və iqtisadi amilləri də araşdırmağı tələb edir?
Oxuculara sualım budur: Əgər Qəzzadakı humanitar böhran yalnız blokada və münaqişə ilə izah olunarsa, bəs niyə digər oxşar şəraitdə olan bölgələrdə bu qədər geniş miqyaslı aclıq və ölüm halları müşahidə olunmur?
Bu böhranı başa düşmək üçün, digər mühasirə altında qalan ərazilərdə yaşanan vəziyyətlərlə müqayisə aparmaq faydalı olar. Misal üçün, Suriyada və ya Yəmən müharibəsindən əziyyət çəkən əhalinin vəziyyəti ilə Qəzzanın durumu necə müqayisə olunur? Bu müqayisə, Qəzzadakı böhranın unikal cəhətlərini və ya digər oxşar hallarla olan ortaq nöqtələrini ortaya qoya bilər. Bundan əlavə, əvvəlki illərdə Qəzzada yaşanan aclıq və humanitar böhranların dərəcəsi və səbəbləri ilə bu müqayisə edilməlidir. Bu müqayisə, böhranın dərinləşmə və ya yaxşılaşma meyllərini göstərə bilər.
Sual olunmalıdır: Qəzzadakı humanitar böhranın həlli üçün təklif olunan həll yolları nə dərəcədə siyasi reallıqlar nəzərə alınmaqla hazırlanır və beynəlxalq ictimaiyyətin həqiqətən Qəzzadakı insanlara kömək etmək istəyinin nə dərəcədə həqiqi olduğundan əmin ola bilərik?
Şərh Yaz