Səmada qırmızı halqanın sirri açıldı

Alplər üzərində sirli qırmızı halqa

Alp dağlarının ətəyində yerləşən kiçik bir qəsəbənin üzərində peyda olan nəhəng qırmızı halqa, bölgəni yaxından izləyən fotoqraf Valter Binotto tərəfindən 17 noyabr gecəsi saat 22:45-də görüntülənib. Qeyd edək ki, Binotto 2023-cü ilin mart ayında da eyni ərazidə oxşar bir qırmızı halqanı qeydə almışdı ki, bu da hadisəni daha da sirli edir.

200 kilometr genişliyində nəhəng halqa və ELVES hadisəsi

Bu il qeydə alınan halqanın diametrinin təxminən 200 kilometr, hündürlüyünün isə 100 kilometr civarında olduğu ehtimal edilir. Lakin fotoqraf Binottonun fikrincə, bunun arxasında yadplanetlilər deyil, son dərəcə nadir müşahidə olunan bir atmosfer hadisəsi dayanır. ELVES (İşığın Yayılması və Elektromaqnit İmpuls Mənbəli Çox Aşağı Tezlikli Pozuntular) adlandırılan bu olay o qədər nadirdir ki, NASA tərəfindən ilk dəfə 1990-cı illərdə kəşf edilib.

Halqanın elmi izahı: İldırımın yaratdığı möcüzə

Elm adamlarına görə, bu fenomenin əmələ gəlməsi belədir:

• Çox güclü bir ildırım atmosferə doğru elektromaqnit impulsu göndərir.
• Bu impuls, yerdən 80-640 km yüksəklikdəki ionosfer təbəqəsi ilə toqquşur.
• Buradakı yüklü azot hissəcikləri həyəcanlanaraq qırmızı parıltı yaradır.

Bu proses, Şimal Parıltılarının (Aurora Borealis) əmələ gəlməsinə oxşar mexanizmlə baş verir və fövqəladə bir atmosfer hadisəsi kimi qiymətləndirilir.

Cəmi bir millisaniyəlik görünüş

Bu hadisə yarandığı zaman cəmi 1 millisaniyə ərzində görünür. Bu, göz qırpımının belə yüzdə biri deməkdir. Bu səbəbdən Valter Binotto:

• Yüksək kadr sürətli xüsusi bir kamera sistemi istifadə edir,
• Fırtına şəraiti yaradan kimi çəkimə başlayır,
• Daha sonra görüntülərdən yalnız görünən bir neçə kadranı seçir.

Bütün bu səylərinə baxmayaraq, Binotto bu olayı cəmi üç dəfə görüntüləyə bilib.

Səmanın ən qəribə hadisələrindən biri: Keçici parlaq hadisələr

ELVES fenomeni, elm adamlarının "keçici parlaq hadisələr (KPH)" adlandırdığı sinfə aiddir. Bu qrup, nadir müşahidə olunan və öyrənilməsi son dərəcə çətin atmosfer hadisələrini əhatə edir.

Bu sinfə aid ən maraqlı fenomenlərdən bəziləri:

• Sprites: Nəhəng qırmızı meduzanı xatırladan, buludların üzərinə doğru uzanan işıq strukturları
• Blue jets: Atmosferə doğru fırlanan mavi işıq şırnaqları
• Trolls və pixies: Çox qısa müddətə parlayan mini işıq partlayışları

Bu hadisələr adətən gecə görünür, bəziləri isə yalnız kosmosdan aşkarlana bilir.

24 saat