Simpsonların Qeyri-adi Proqnoz Qabiliyyəti
Məşhur cizgi filmi "Simpsonlar" illər ərzində gələcəklə bağlı bir çox hadisələri təəccüblü dərəcədə dəqiq şəkildə "proqnozlaşdırması" ilə tanınır. Bir çoxları bunu təsadüf adlandırsa da, seriyanın yazıçılarının bəşəriyyətin gələcək trayektoriyasını necə belə dəqiq qavraya bildikləri hələ də maraq doğurur. Bəzi proqnozlar artıq reallaşsa da, hələ də bizi gözləyən və şoka sala biləcək kehanətlər mövcuddur.
Donald Trampın Siyasi Rolu
ABŞ prezidenti Donald Trampın Ağ Evə gəlişi Simpsonlar tərəfindən çox öncədən nümayiş etdirilmişdi. 2000-ci ildə yayımlanan "Bart To The Future" adlı epizodda Lisa Simpson prezident olaraq Trampın sələfi tərəfindən ölkənin böyük bir borc içində qoyulduğunu bildirir. Bu, sadəcə bir seçki deyil, Trampın gələcək siyasi təsirinin davamlılığı ilə bağlı geniş mənzərəni əks etdirir. Onun siyasi səhnədəki davamlı varlığı və potensial yeni kampaniyalar bu kehanətin hələ də tamamlanmadığını göstərir. Trampın indiki dövrdəki aktivliyi filmin gələcəklə bağlı proqnozlarının necə dəqiq ola biləcəyinin bariz nümunəsidir.
Tam Avtomatlaşdırılmış Nəqliyyat Sistemi
Seriya tez-tez pilotsuz avtomobillər və tam avtomatlaşdırılmış nəqliyyat sistemləri kimi texnoloji yenilikləri göstərib. Hazırda sürücüsüz avtomobillər inkişaf etsə də, Simpsonların təsvir etdiyi kimi tamamilə avtomatlaşdırılmış, insan müdaxiləsi olmadan fəaliyyət göstərən nəqliyyat şəbəkəsi hələ reallaşmayıb. Yaxın gələcəkdə süni intellektin inkişafı ilə bu proqnozun da gerçəkləşəcəyi gözlənilir. Bu, nəinki fərdi nəqliyyat vasitələrinə, həm də ictimai nəqliyyatın tam avtomatlaşdırılmasına aid ola bilər.
Qida Replikatorları və 3D Qida Çapı
Yemək məhsullarını anında materiallaşdıran cihazlar "Ulduz Yolu" kimi digər elmi-fantastik əsərlərdə də görünsə də, Simpsonlar bu konsepsiyanı öz gündəlik həyatlarında təsvir edib. Bu, qida istehsalında 3D çap texnologiyasının inkişafı ilə daha real görünür. Gələcəkdə qidaların fərdi ehtiyaclara uyğun olaraq evdə çap edilməsi ehtimalı bu kehanətin tamamilə gerçəkləşməsinə yol aça bilər.
Holografik Ünsiyyət Texnologiyası
Video zənglər artıq həyatımızın bir hissəsi olsa da, "Simpsonlar" bir addım daha irəli gedərək real vaxtda insanlarla holografik şəkildə ünsiyyət qurulmasını təsvir edib. Bu texnologiya hələ geniş istifadəyə verilməsə də, araşdırmalar davam edir. Xüsusilə işgüzar görüşlərdə və ya uzaq məsafəli təhsildə holografik proyeksiyaların tətbiqi, bu proqnozun gələcəkdə reallığa çevriləcəyini göstərir.
Tamamilə Qalxmış Virtual Reallıq
Virtual reallıq (VR) hazırda mövcuddur və oyunlarda, təhsildə istifadə olunur. Lakin seriyanın göstərdiyi kimi, gerçəklikdən tamamilə qopara bilən, hər bir hissiyatı əhatə edən immersive VR təcrübəsi hələ də gələcəyin işidir. Metaverse və VR texnologiyalarının sürətli inkişafı ilə gələcəkdə insanların sosial və iş həyatının böyük bir hissəsinin virtual mühitə köçməsi ehtimalı yüksəkdir. Bu, Simpsonların növbəti doğru kehanəti ola bilər.
Böyük Ekoloji Fəlakətlər və Qlobal Çözümlər
"Simpsonlar Filmi"ndə Sprinqfild şəhərinin böyük bir ekoloji fəlakətin ardından qübbə altına alınması ssenarisi göstərilir. Qlobal iqlim dəyişikliyi və ekoloji problemlər getdikcə aktuallaşdığı üçün bu cür radikal həllərin gələcəkdə gündəmə gəlməsi istisna deyil. Bəşəriyyətin böyük çətinliklərlə üzləşdiyi təqdirdə, oxşar miqyaslı mühəndislik layihələri düşünü bilər. Bu, Simpsonların qaranlıq, lakin mümkün proqnozlarından biridir.
Süni İntellektin Geniş Yayılması
Süni intellektin (Sİ) cəmiyyətin hər sahəsinə nüfuz etməsi seriyada müxtəlif formalarda təsvir edilib, bəzən komik, bəzən isə narahatlıq doğurucu şəkildə. Hazırda Sİ texnologiyaları sürətlə inkişaf edir və avtomatlaşdırma bir çox sənaye sahəsində işçi qüvvəsini əvəz edir. Xəbərlərdə tez-tez rast gəlinən bu mövzu, gələcəkdə Sİ-nin insan həyatına daha böyük təsir göstərəcəyini və bu proqnozun tamamilə reallaşacağını göstərir.
Oxucu Şərhləri
Digər tərəfdən, bu vəziyyəti digər mədəni məhsullarla müqayisə etmək də maraqlıdır. Məsələn, keçmişdə bir çox elmi fantastika əsərləri (kitablar, filmlər) də texnologiyanın gələcəyi barədə çoxsaylı proqnozlar vermişdir. Lakin "Simpsonlar"ın xarakterik cəhəti odur ki, bu proqnozlar çox vaxt gündəlik həyatın içərisində, sarkazm və yumorla təqdim edilir. Bu da onların daha "təsadüfi" və ya "əyləncəli" görünməsinə səbəb olur.
Burada diqqət çəkən məqam odur ki, bu "proqnozlar"ın reallaşması, məhz bu qədər geniş auditoriyaya malik bir serialın cəmiyyətin psixoloji profilini nə qədər yaxşı oxuduğunu və hətta ona təsir etdiyini göstərir. Beləliklə, əslində "Simpsonlar"ı "gələcəyi görən" bir serial adlandırmaqdansa, cəmiyyətin gələcəyini formalaşdıran sosial və mədəni trendləri erkən sezən və onu istehza ilə tamaşaçıya təqdim edən bir fenomendir demək daha doğru olarmı?
Maraqlıdır ki, məqalədə bu "proqnozların" reallaşmasına səbəb olan mexanizmlər deyil, yalnız nəticələr təhlil edilir. Belə bir "proqnozlaşdırma" qabiliyyətinin əslində cəmiyyətin müəyyən bir istiqamətdə inkişaf etdiyini göstərən bir əlamət olması barədə nə düşünmək olar? Yəni, "Simpsonlar"ı izləyənlər arasında bir "kollektiv şüur" yaranır və bu şüur gələcəyi "formalaşdırır"? Bu, bir növ "özünü təsdiqləyən peyğəmbərlik" kimi şərh oluna bilərmi?
Digər tərəfdən, "Simpsonlar"ın bəzi proqnozlarının təsadüfən baş verdiyini də unutmamalıyıq. Elm və texnologiya sahəsindəki sürətli inkişaflar, sosial dəyişikliklər, və siyasi hadisələr o qədər dinamikdir ki, müəyyən bir vaxtda baş verən bir hadisənin, əvvəlcədən təxmin edildiyi üçün "proqnoz" kimi qeyd edilməsi, əslində, daha çox ümumi tendensiyaların ifadəsi ola bilər. Məsələn, texnologiyanın inkişafı ilə bağlı serialda göstərilən fikir, həqiqətən də, o dövrdə mövcud olan trendlərin mantıqlı davamı ola bilər. Bizdə isə bəzi trendlər, məsələn, sosial şəbəkələrin yayılması və ya onlayn xidmətlərin artması, "Simpsonlar"ın vaxtından çox sonra populyarlaşsa da, bu kimi seriallar həmişə cəmiyyətin müəyyən bir istiqamətdə hərəkət etdiyinin əlamətlərini göstərib.
Bu kontekstdə, "Simpsonlar"ın proqnozlarını yalnız bir əyləncə vasitəsi kimi deyil, həm də cəmiyyətin cari vəziyyətini anlamaq üçün bir güzgü kimi dəyərləndirmək mümkündürmü? Və bu cür "proqnozlar"ın reallaşmasında cəmiyyətin öz rolunu necə qiymətləndirməliyik?
Şərh Yaz