ABŞ İcmayət Tramp Administrasiyasının Merilend Federal Hakimlərinə Qarşı Qeyri-adi İddiası
ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası qeyri-adi addım ataraq,
immiqrasiya məsələləri ilə bağlı ölkədən çıxarılmanı dayandıran qərar üzündən Merilend ştatının 15
federal hakimlərinin hamısını məhkəməyə verib. Bu, mühacirlərin deportasiyalarına etiraz etmələrinə imkan verən bir əmrə cavab olaraq atılan addımdır.
Deportasiyaların Müvəqqəti Dayandırılması Əmri
Əsas mübahisə mövzusu, baş hakim Corc L. Rassell III-ün may ayında imzaladığı qərardır. Bu qərar, Merilend dairə məhkəməsinə müraciət edərək saxlanılmalarına baxılmasını tələb edən miqrantların dərhal ölkədən çıxarılmasının qarşısını alır. Qərar,
habeas corpus ərizəsi verildikdən sonra ikinci iş gününün saat 4-ə qədər deportasiyanı dayandırır.
Administrasiya bildirir ki, deportasiyaların avtomatik dayandırılması Ali Məhkəmənin qərarını pozur və prezidentin
immiqrasiya qanunlarını tətbiq etmək səlahiyyətini məhdudlaşdırır. Federal hökumətin bir ştatın bütün
federal hakimlərini məhkəməyə verməsi nadir görülən bir haldır. Bu addım ABŞ prezidenti Trampın
immiqrasiya siyasətlərinə qarşı məhkəmə mübarizəsini daha da kəskinləşdirir və administrasiyanın icraedici orqanın hərəkətlərini rədd edən hakimlərə qarşı artan əsəbini vurğulayır. Loyala Hüquq Məktəbinin professoru Lauri Levenson bu vəziyyəti "qeyri-adi" və "Ədliyyə Nazirliyinin
federal hakimləri hədəf almaq səyinin güclənməsi" kimi qiymətləndirib.
Administrasiyanın Narazılığı və Ədliyyə Nazirliyinin Mövqeyi
ABŞ prezidenti Donald Tramp, prezidentliyi dövründən bəri məhkəmə sistemilə davamlı qarşıdurma içindədir, xüsusilə də sürətli deportasiyalarla bağlı siyasətlərinə qarşı yönəlmiş hüquqi problemlərlə üzləşir. Ədliyyə Nazirliyi, prezidentin gündəmini əngəlləyən qərarlardan getdikcə daha çox narahatdır və hakimləri prezidentin səlahiyyətlərini əsassız yerə məhdudlaşdırmaqda ittiham edir. Baş prokuror Pamela Bondi bildirib ki, "prezident Trampın icraedici səlahiyyətləri prezidentliyinin ilk saatlarından etibarən onun gündəmini dayandırmaq üçün nəzərdə tutulmuş sonsuz sərəncamlarla sarsılıb. Amerika xalqı prezident Trampı öz siyasət gündəmini həyata keçirmək üçün seçib: bu cür məhkəmə həddini aşması demokratik prosesi sarsıdır və buna imkan verilə bilməz." Merilend dairə məhkəməsinin sözçüsü isə şərh verməkdən imtina edib.
Prezident Tramp əlverişsiz məhkəmə qərarlarına qarşı sərt çıxışlar edib, hətta bir dəfə deportasiya edilmiş miqrant təyyarələrini geri qaytarmağı əmr edən Vaşinqtondakı bir federal hakimin impiçmentə çağırılmasını tələb edib. Sonradan hökumət rəsmilərini onun əmrlərinə tabe olmadıqları üçün məhkəməni təhqir etməklə hədələyib. Bu, Ali Məhkəmənin baş hakimi Con Robertsin "İmpiçment məhkəmə qərarı ilə bağlı fikir ayrılığına uyğun cavab deyil" şərhini verməsinə səbəb olub.
Məhkəmə İşinin Təfərrüatları və Ksinis İşinin Faktoru
Tramp administrasiyasının məhkəməyə verdiyi hakimlər arasında ABŞ Dairə Hakimi Paula Ksinis də var. O, Kilmar Abreqo Qarsiyanın El Salvador-a deportasiyasını qanunsuz adlandırıb. Abreqo Qarsiyanın vəkilləri Ksinisdən administrasiyaya qarşı məhkəməni təhqir etdiyi üçün cərimələr tətbiq etməsini xahiş ediblər, çünki administrasiya Qarsiyanı ABŞ-a qaytarmaq üçün məhkəmə qərarlarını həftələrlə göz ardı edib. Hökumət Abreqo Qarsiyanın səhvən deportasiya edildiyini etiraf edib və Ədliyyə Nazirliyinin bir hüquqşünası Ksinisin məhkəmə zalında ona işlə bağlı kifayət qədər məlumat verilmədiyini bildirib. Həmin hüquqşünas, Erez Reuveni, daha sonra işdən çıxarılıb və bu həftə CBS News tərəfindən əldə edilmiş məlumatda, nazirlikdəki yüksək vəzifəli şəxslərin məhkəmə qərarlarını göz ardı etmək və hakimlərdən məlumat gizlətmək barədə danışdığını iddia edən bir "məlumat sızdıran" şikayəti ilə çıxış edib. Ədliyyə Nazirliyi rəsmiləri bu iddiaları rədd ediblər. Abreqo Qarsiya bu ayın əvvəlində nəhayət ABŞ-a qaytarılıb və insan qaçaqçılığı ittihamı ilə üzləşib. Bir hakim hökumətin onu məhkəməyə qədər həbsdə saxlamaq tələbini ötən həftə rədd etsə də, o, ən azı cümə gününə qədər federal nəzarətdə qalacaq.
Rassellin imzaladığı və bu həftəki məhkəməyə səbəb olan qərarda, mövcud şəraitin və məhkəmənin potensial yurisdiksiyasının qorunması, miqrant ərizəçilərin məhkəmə proseslərində iştirak etmək və vəkillərə çıxış imkanlarının təmin edilməsi, habelə hökumətə öz müdafiəsini tam şəkildə təqdim etmək imkanının verilməsi məqsədi güdüldüyü bildirilir. Dəyişdirilmiş əmrində, Rassell məhkəmənin işdən sonra çox sayda habeas ərizəsi aldığını və bunun "petisyon verənlərin yeri və statusu barədə aydın və konkret məlumat əldə etməyin çətin olduğu tələsik və narahat edici dinləmələrə səbəb olduğunu" qeyd edib.
Lakin Tramp administrasiyası iddia edir ki, hakim habeas ərizəsi verən şəxslərin ölkədən çıxarılmasını avtomatik olaraq qadağan edən daimi əmr verə bilməz. Məhkəmə işində bu qərar "qanunsuz" və "məhkəmənin həddini aşması" kimi qiymətləndirilib.
Tramp administrasiyası Merilend
federal hakimlərindən bu işdən çəkinmələrini xahiş edib. Onlar katibin digər ştatdan bir federal hakimi təyin etməsini istəyirlər.
Hofstra Universitetinin konstitusiya hüququ professoru Ceyms Sempl bu məhkəmə işini administrasiyanın hüquqi normaların daha da pozulması kimi qiymətləndirib. O bildirib ki, adətən tərəflər sərəncamdan narazı qaldıqda məhkəməni və ya hakimləri məhkəməyə vermək əvəzinə qərardan apellyasiya şikayəti verirlər. Bir tərəfdən, Ədliyyə Nazirliyinin, sərəncamların fövqəladə yardım kimi qəbul edilməsi və bütün növ işlərdə avtomatik olaraq verilməsinin qeyri-adi olduğu barədə fikrində haqlı olduğunu deyib. Lakin o əlavə edib ki, məhkəmənin bu qərarı verməsinə səbəb, məhbusların habeas corpus hüququndan istifadə etməsinə mane olmaq üçün onları dəfələrlə köçürmək cəhdləri ilə administrasiyanın öz hərəkətləridir. Sempl Associated Press-ə deyib: "Buradakı hakimlər bu çətin vəziyyətə düşməyi istəmirdilər. Qüsurlu variantlarla üzləşərək, qərəzsiz prosesin hər hansı bir bənzərinə yan keçməyə qərarlı olan icraedici orqanı təvazökarcasına yoxlamaq üçün tamamilə ağlabatan, ehtiyatlı bir seçim ediblər."
24 saat
