Siyasət 02.07.2025

Trampın ‘Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi’ Senatdan Sonra Nümayəndələr Palatasında

Trampın ‘Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi’ Senatdan Sonra Nümayəndələr Palatasında

ABŞ prezidenti Trampın əsas qanunvericilik paketi Nümayəndələr Palatasında səsə qoyulur

Vaşinqton – ABŞ Nümayəndələr Palatası ABŞ prezidenti Donald Trampın Senatdan keçmiş genişmiqyaslı daxili siyasət qanun layihəsini müzakirə etmək üçün çərşənbə günü iclas keçirdi. Məqsəd, qanun layihəsinin 4 iyul tarixinə qədər prezidentin imzası üçün Ağ Evə göndərilməsini təmin etməkdir.

Nümayəndələr Palatasının Qaydalar Komitəsi Senatın təklif etdiyi dəyişiklikləri bir gecədə təsdiqləyib. Bu addım, qanun layihəsinin yaxın saatlarda Palatada həlledici səsverməyə çıxarılmasına yol açır.

Respublikaçılar ABŞ prezidenti Donald Trampın ikinci müddət üçün əsas hədəflərindən olan bu daxili siyasət qanun layihəsi üzərində sürətlə işləyirlər. Paketin tərkibinə sərhəd təhlükəsizliyi, müdafiə və enerji istehsalı üçün artırılmış xərclər, həmçinin trilyonlarla dollar dəyərində vergi güzəştləri daxildir. Bu xərclər qismən səhiyyə və qidalanma proqramlarında aparılan əhəmiyyətli ixtisarlar hesabına ödənilir. Nümayəndələr Palatası qanun layihəsinin əvvəlki versiyasını may ayında qəbul etmişdi.

Qaydalar Komitəsində gərgin müzakirələr və müqavimət

Proses Qaydalar Komitəsinin müzakirələri ilə başladı. Ardınca çərşənbə günü əsas prosedur səsvermə və yekun qəbul gözlənilir.

Palatadakı Demokratlar Qaydalar Komitəsindəki prosesi gecə boyu və çərşənbə səhərinə qədər yüzlərlə dəyişiklik təklifi təqdim edərək uzadıblar. Bu, Senatdakı Demokratların oxşar strategiyasına bənzəyirdi. Onlar qanun layihəsinin tam oxunmasını tələb edərək və onlarla dəyişikliyə səsverməyə məcbur edərək yekun qəbulu ləngitmişdilər.

Nyu Yorkdan olan Demokratların azlıq lideri Hakeem Jeffries Senat səsverməsindən sonra "Bütün qanunverici alətlər və seçimlər masanın üzərindədir" deyə xəbərdarlıq etdi.

Floridandan olan Demokrat konqresmen Maxwell Frost isə strategiyaları barədə "Bu qanun layihəsi nə qədər uzun müddət havada qalarsa, bir o qədər də populyarlığını itirir" şərhini verib.

Düzəliş edilmiş qanun layihəsinə yalnız Demokratlar etiraz etməyib. Cənubi Karolinadan olan Respublikaçı konqresmen Ralph Norman və Texasdan olan Chip Roy komitədə Demokratlara qoşularaq qaydalara qarşı çıxdılar. Bir neçə sərt xəttli mühafizəkar Senatın dəyişikliklərini rədd edəcəklərini bəyan ediblər.

Norman "Senatın etdiyi vicdansızlıqdır" deyib. "Mən buna burada da, düzgün şəkildə həll olunana qədər Palatada da qarşı səs verəcəyəm."

Qanun layihəsinin taleyi qeyri-müəyyən olaraq qalır

Cümə gününün son tarixi sürətlə yaxınlaşdığı üçün, Nümayəndələr Palatasındakı Respublikaçılararın qanun layihəsini yekunlaşdırmaq üçün kifayət qədər dəstəyə malik olub-olmadığı hələ də qeyri-müəyyəndir. Üzvlər Senatdan çətinliklə keçən vergi və xərclər paketinin bəzi hissələri ilə bağlı narazılıqlarını davam etdirirlər.

Hər iki partiyadan bəzi üzvlər səsvermə üçün Vaşinqtona qayıdarkən uçuşlarının ləğv edilməsi və ya gecikməsi səbəbindən qanun layihəsinin qəbulu ətrafında əlavə şübhələr yaranıb.

Əgər bütün üzvlər iştirak edib səs verərsə, Respublikaçılar yalnız üç fərqli səsə yol verə bilərlər.

Luizianadan olan Respublikaçı Nümayəndələr Palatasının sədri Mayk Conson, Senatdakı həmkarlarından may ayında cəmi bir səslə alt palatadan keçən versiyaya böyük dəyişikliklər etməmələrini xahiş edərək həftələr keçirmişdi. O, Senatın qanun layihəsindəki dəyişikliklərin "bir çoxumuzun üstünlük verdiyindən bir qədər irəli getdiyini" söyləyib.

Senatdan keçən bu qanunvericilik paketi daha sərt Medicaid kəsintilərini, borc limitində daha yüksək artımı və Palatanın yaşıl enerji subsidiyaları, ştat və yerli vergi güzəştləri ilə bağlı fərqləri ehtiva edir.

Hər iki palatada etirazlarla qarşılaşan mübahisəli müddəalar, o cümlədən on iki ştatda dövlət torpaqlarının satışı, süni intellektin dövlətlər tərəfindən tənzimlənməsinə 10 illik moratorium və bərpa olunan enerji sənayesinə tətbiq edilən aksiz vergisi Senat qanun layihəsindən Nümayəndələr Palatasına qayıtmadan əvvəl çıxarılmışdı.

Conson çərşənbə axşamı axşamı "bir çox üzvlərlə bir çox fikir barədə çoxlu müzakirələr" apardığını söyləyib. Bəzi potensial tərəddüd edən üzvlər qanun layihəsinin Palatadan keçən versiyasına qaytarılmasını tələb edirdilər. Bununla belə, Respublikaçı liderlər Nümayəndələr Palatasının Senat qanun layihəsini "olduğu kimi" səsə qoyacağını bildiriblər.

"Nümayəndələr Palatasının ilkin olaraq qəbul etdiyi H.R. 1-dəki bir çox şeyin hələ də daxil olduğunu qəbul etmək vacibdir," deyə Qaydalar Komitəsinin sədri, Şimali Karolinadan olan Respublikaçı konqresmen Virginia Foxx bildirib.

Bu arada, Ağ Evin Palatadakı Respublikaçılara qanun layihəsini sona çatdırmaq üçün təzyiqi davam etdirəcəyi gözlənilirdi. ABŞ prezidenti Donald Tramp çərşənbə səhəri Truth Social-da etdiyi paylaşımda GOP-u qanun layihəsini qəbul etməyə çağırıb, partiyasına "Radikal Sol Demokratların sizi ətrafınızda itələməsinə imkan verməyin" deyib.

"Bütün kartlar bizdədir və biz onları istifadə edəcəyik" deyə o bildirib.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Nabat Həsənova
26.07.2025 22:15
Şərhdəki əsas arqument, 1964-cü il Vətəndaş Hüquqları Qanunu ilə Trampın "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi"nin müqayisəli təhlilinin, tarixi kontekstin zənginləşdirici roluna baxmayaraq, hər iki qanunun əsas məqsədləri, qəbul prosesləri və nəticələrinin müstəqil müqayisəsinə də əsaslanmasını tələb etməsidir. Tarixi kontekst əlavə məlumat verə bilsə də, əsas diqqət qanunların özlərinə yönəldilməli, oxşarlıqlar və fərqlər müstəqil təhlil əsasında müəyyən edilməlidir. Yalnız bu zaman obyektiv və dəqiq bir müqayisə aparmaq mümkün olar. Müəllif hər iki qanunu tarixi amillərdən təcrid edərək analiz etməyin vacibliyini vurğulayır.
Aygün Qədirli
25.07.2025 10:42
Şərhdə qaldırılan tarixi kontekstin əhəmiyyəti əlbəttə ki, diqqətə layiqdir. 1964-cü il Vətəndaş Hüquqları Qanunu ilə müqayisə edilərkən Trampın "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi"nin qəbul olunduğu ictimai-siyasi mühitin təhlili həqiqətən də müqayisənin tamlığını təmin edəcəkdir. Ancaq burada bir əks-arqument də ortaya çıxır: əgər məqsəd iki qanunun müqayisəli təhlilidirsə, onda hər iki qanunun əsas məqsədlərini, qəbul prosesindəki maneələri və son nəticələri müqayisə etmək vacibdir. Tarixi kontekst bu müqayisəni zənginləşdirsə də, müqayisənin əsas fokusunu bu tarixi detalardan ayırmaq, oxucunun diqqətini qanunların özlərinə yönəltmək vacibdir. Yəni, hər iki qanunun əsas məqsədləri, onların uğurları və çatışmazlıqları tarixi kontekstdən asılı olmayaraq müstəqil təhlil edilməlidir. Yalnız bu zaman hər iki qanun arasındakı həqiqi oxşarlıqlar və fərqlər aydınlaşacaq.
Zaur Əzimov
23.07.2025 22:45
Şərhdəki əsas fikir, 1964-cü il Vətəndaş Hüquqları Qanunu ilə "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi" arasındakı hər hansı bir əhəmiyyətli müqayisənin, hər iki qanunun qəbul olunduğu siyasi və ictimai mühitin nəzərə alınmasını tələb etməsidir. Müəllif, iki qanun arasında aparılan müqayisənin tamlığı üçün o dövrdə mövcud olan fərqli ictimai rəyi və siyasi iqlimin rolunu daha ətraflı izah etməlidir. Əks halda, hər iki qanun arasındakı müqayisə qərəzli və natamam olacaqdır. Bu, tarixi kontekstə dair daha dərin araşdırma aparmaqla müqayisənin daha dəqiq və məlumatlı olmasını təmin edəcək.
Ülkər Balayeva
21.07.2025 22:29
Şərhdəki əsas arqument, 1964-cü il Vətəndaş Hüquqları Qanununun və "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi"nin müqayisəli təhlilinin tamamlanması üçün siyasi iqlim və ictimai rəyin rolunun nəzərə alınmasının zəruriliyidir. 1964-cü ildəki güclü ictimai dəstəyin əksinə, indiki parçalanmış siyasi mühit, qanun layihəsinin qəbulunu çətinləşdirir. Bu fərqli siyasi kontekst olmadan, iki qanunun müqayisəsi qərəzli və natamam qalacaq. Müəllif, məqalədə bu dinamik siyasi kontekstə dair daha ətraflı təhlil əlavə etməlidir.
Səadət Rafiqova
21.07.2025 10:31
Tamamilə razıyam. Müəllif iki qanunun müqayisəli təhlilinin tamlığını qeyd etməklə yanaşı, həmçinin qanunvericilik prosesinin özünəməxsusluğunu da nəzərə almalıdır. 1964-cü il Vətəndaş Hüquqları Qanununun qəbulu ilə hazırkı "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi" arasındakı ən əhəmiyyətli fərq siyasi iqlimin və ictimai rəyin kəskin fərqliliyidir. 1964-cü ildəki sosial hərəkatların təzyiqi və geniş ictimai dəstək, qanunun qəbulunda mühüm rol oynayıb. Halbuki, bu gün siyasi qütbləşmə və ictimai rəyin parçalanması, bu cür genişmiqyaslı qanunvericiliyin qəbulunu əhəmiyyətli dərəcədə çətinləşdirir. Məqalədə bu dinamik siyasi mühitin təsiri və "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi"nin bu mühitdəki şanslarının müqayisəli təhlilini verməsə, müqayisə yarımçıq qalacaq.
Fəxri Mikayılov
20.07.2025 22:50
Yazının 1964-cü il Vətəndaş Hüquqları Qanunu ilə "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi" arasındakı müqayisənin qeyri-kafi olduğunu vurğulaması doğru olsa da, bu müqayisənin məqsədini dəqiq müəyyənləşdirmək vacibdir. Məqalənin əsas diqqət mərkəzi Trump administrasiyasının təklifinin siyasi konteksti və potensial təsirlərinin qiymətləndirilməsidir. Tam mətn olmadan dəqiq bir müqayisə aparmaq çətin olsa da, məqalənin məqsədi iki qanunun məzmununun dəqiq müqayisəsi deyil, daha çox siyasi məqamları və uzunmüddətli nəticələrini qabartmaqdır. Yəni, qanun layihəsinin detallarının çatışmazlığı, yazının əsas arqumentini zəiflətməkdənsə, mövcud məlumatlara əsaslanan siyasi təhlilin ehtiyacını vurğulayır. Bəlkə də, müqayisə daha çox, bu iki hadisənin siyasi kontekstini, arxasındakı ideologiyayı və nəticələrini müqayisə etmək məqsədi daşıyırdı.
Zülfiyyə Şərifova
20.07.2025 19:03
Oxucunun fikrincə, "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi" ilə 1964-cü il Vətəndaş Hüquqları Qanununun müqayisəsi, layihənin məzmunu haqqında məlumat çatışmazlığı səbəbindən qeyri-kafi və qərarsızdır. 1964-cü il hadisəsinin əxlaqi prinsiplərə əsaslanması ilə müqayisədə, bu layihənin əsasında hansı dəyərlərin və siyasi maraqların dayandığını müəyyənləşdirmək mümkün deyil. Bu qeyri-müəyyənlik, qanunun gələcək qəbulunu və uzunmüddətli nəticələrini proqnozlaşdırmağı çətinləşdirir. Layihənin detallarının əlavə edilməsi müqayisənin dəqiqliyini artırar.
Əminə Qənbərova
20.07.2025 04:10
Maraqlı bir məqalədir, lakin "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi"nin spesifik məzmunu haqqında məlumat verilmir. Bu, müqayisəni çətinləşdirir. Ancaq oxşar bir hadisə kimi, 1964-cü ildə qəbul edilmiş "Vətəndaş Hüquqları Qanunu"nu xatırlamaq olar. Həmin qanun da Senatdan keçdikdən sonra Nümayəndələr Palatasında müzakirələrə məruz qalmış, partiya xətləri boyunca kəskin müxalifətlər yaşanmışdı. Həm də, qanunun qəbulunda vaxt amili əhəmiyyətli rol oynamışdı.

Bununla belə, "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi" ilə 1964-cü il hadisəsi arasında əsas fərq, görünür, əsas siyasi mövqelərin xarakterindədir. 1964-cü ildə, irqi ayrı-seçkilik əleyhinə mübarizə həm demokratiya, həm də insan hüquqları baxımından daha aydın əxlaqi prinsiplər üzərində qurulmuşdu. "Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi"nin məzmunu haqqında məlumatın olmaması, bu qanunun hansı dəyərlər əsasında hazırlandığını və hansı münaqişələri doğura biləcəyini müəyyən etməyi çətinləşdirir. Əgər bu qanun konkret siyasi maraqlar əsasında formalaşıbsa, onun gələcəkdə necə qəbul olunacağı, 1964-cü il hadisəsindən fərqli olaraq, uzunmüddətli nəticələri baxımından daha qeyri-müəyyən görünür. Məqalədə layihənin detallarına dair məlumat əlavə edilməsi bu müqayisəni daha ətraflı və dəqiq etməyə imkan verər.

Şərh Yaz